cykl dokumentalny 2019
- 10.05.2024 18:30- TVP Historia Przewrót Majowy
W historii całego międzywojennego dwudziestolecia ...
W historii całego międzywojennego dwudziestolecia niewiele jest równie kontrowersyjnych wydarzeń, jak majowy przewrót Józefa Piłsudskiego. Od odzyskania niepodległości rządy w Polsce zmieniały się około 15 razy. Na początku maja 1926 roku upadł rząd Aleksandra Skrzyńskiego. Podjęto dziewięć nieudanych prób utworzenia kolejnego gabinetu. W wywiadzie dla Kuriera Polskiego Piłsudski zarzucił partiom politycznym dzielenie Polski na szmatki i demoralizowanie wojska. Mówił, że wojsko i polityka zagraniczna mają fundamentalne znaczenie dla bytu państwa, dlatego muszą pozostać niezależne od chwiejnych koalicji parlamentarnych. Na polecenie premiera uniemożliwiono publikację wywiadu z Piłsudskim. Duża część społeczeństwa, zrażona kłótniami partii politycznych, które paraliżowały pracę rządu i parlamentu, oczekiwała od Piłsudskiego wzięcia odpowiedzialności za Polskę. Walki rozpoczęły się wieczorem 12 maja. Zginęło w nich 198 żołnierzy i około 150 cywilów. Rannych zostało ponad 600 żołnierzy i około 300 osób cywilnych. Poważne wsparcie uzyskał Piłsudski od związków zawodowych, a szczególnie związku kolejarzy. Kilkadziesiąt godzin po rozpoczęciu walk w Warszawie rząd i prezydent podali się do dymisji. Piłsudski odmówił kandydowania na urząd prezydenta, którym został Ignacy Mościcki. Przyjął natomiast tekę ministra obrony
- 17.05.2024 18:30- TVP Historia Rządy pomajowe
Polska po przewrocie majowym stopniowo ...
Polska po przewrocie majowym stopniowo przestawała być państwem demokratycznym, stając się państwem autorytarnym, ale nigdy nie zbliżyła się do totalitaryzmu komunistycznego, nazistowskiego czy faszystowskiego, które powszechnie posługiwały się przemocą i dążyły do kontroli wszystkich sfer życia społecznego. Gdy w październiku 1939 roku umilkły strzały bitewne, opinia publiczna obarczyła bezlitośnie przywódców rządzącego obozu odpowiedzialnością za doznaną klęskę
- 24.05.2024 18:30- TVP Historia Polska 1944 1949. Powrót do życia
Druga wojna światowa i polityka ...
Druga wojna światowa i polityka okupacyjna przyniosły Polsce niebywałe straty ludzkie, proporcjonalnie największe spośród wszystkich uczestników
wojny. Śmierć poniosło ponad 6 mln obywateli polskich (w tym około 3 mln Żydów), kilkaset tysięcy zostało inwalidami, ponad milion zapadło na
poważne choroby, z gruźlicą na czele. Szczególnie dotkliwe straty odnotowano wśród wysoko kwalifikowanych specjalistów. Kultura polska poniosła
w czasie wojny ogromne straty materialne wiele dóbr kultury, bezcennych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych, kolekcji dzieł sztuki, materiałów
naukowych uległo całkowitemu zniszczeniu. Polska poniosła też gigantyczne straty materialne, sięgające 38 procent substancji majątku narodowego
sprzed wojny. Pragnienie normalności, stabilizacji, spokoju, było jednym z najpowszechniejszych. Kolidowały z nim obawy o przyszłość wynikające
z zupełnie nowego położenia Polski, z objęcia władzy przez ludzi powszechnie związanych z obcymi wpływami. Utrata ziem wschodnich, widoczne uzależnienie od Związku Sowieckiego rodziły poczucie krzywdy i osamotnienia, mimo daniny krwi oddanej w nieustępliwej walce o niepodległość.
Zarazem jednak wśród najszerszych kręgów dostrzec można było entuzjazm odbudowy, przekonanie o nadrzędności zadania podniesienia kraju
z ruin, skłonność do ofiarności i poświęcenia, autentyczną radość z uzyskiwanych na tym polu efektów. - 31.05.2024 17:35- TVP Historia Polacy na emigracji 1945 1956
Po II wojnie światowej za ...
Po II wojnie światowej za granicami kraju znalazły się tysiące przedstawicieli elit politycznych, wojskowych, naukowych, artystycznych, sportowych
oraz zwykłych emigrantów. Tysiące Polaków, aresztowanych i wywiezionych z kraju w latach 1939 - 1945, opuszczało wyzwalane obozy w Niemczech
i z robót przymusowych. Wszyscy zadawali sobie pytanie: czy jest sens powrotu do kraju? Wielu z nich nie miało dokąd wracać, bowiem ich domy
znalazły się na terenach Związku Sowieckiego. Wielu obawiało się powrotu do Polski, spodziewając się represji komunistycznych.
W 1945 roku poza krajem przebywało około 2, 5 miliona Polaków, których wojna wyrzuciła z kraju. Największe ich skupisko znajdowało się w Anglii.
Emigranci niezależnie od wewnętrznych swarów, kłótni, stosunku do nieuznawanego przez świat zachodni rządu emigracyjnego utworzyli ogromną
ilość instytucji: teatry, szkoły, instytuty naukowe, wydawnictwa książkowe i prasowe nie tylko w Anglii ale także we Francji, USA, Kanadzie.
Do najważniejszych instytucji, które miały znaczenie także w kraju, należało Radio Wolna Europa i Instytut Literacki Jerzego Giedroycia. Biorąc pod
uwagę całokształt działalności środowisk emigracyjnych w latach 1945 - 1956, uprawniona wydaje się konstatacja, iż Polakom udało się stworzyć
państwo polskie na obczyźnie. Był to jedyny tego rodzaju przypadek w dziejach powojennej Europy.