debata
- 02.05.2024 08:15- TVP Historia Władcy polscy: Rozbicie dzielnicowe XIII w.
Po śmierci Leszka Białego - ...
Po śmierci Leszka Białego - zamordowanego podczas zjazdu w Gąsawie w 1227 roku - najsilniejszą pozycję
w państwie zdobywa książę śląski Henryk Brodaty. Jego politykę jednoczenia ziem kontynuuje syn, Henryk Pobożny.
Jednak po najeździe mongolskim w 1241 roku i śmierci Henryka w bitwie pod Legnicą dzieło jednoczenia zostało
zatrzymane, ale nie porzucone.
Kult i kanonizacja biskupa krakowskiego Stanisława, którego ciało miało się cudownie zrosnąć, było symbolem
przyszłego zrośnięcia się "poćwiartowanej" Polski. Pod koniec XIII wieku podejmowane są kolejne próby jednoczenia
rozbitych ziem. Podjął się tego między innymi Henryk IV Probus. - 06.05.2024 18:05- TVP Historia Konstytucja 3 maja 1791 r.
Ustawa Rządowa z 3 maja ...
Ustawa Rządowa z 3 maja 1791 roku stanowiła naczelny akt państwowy przyjęty w trakcie obrad Sejmu Czteroletniego. Została
uchwalona w niezwykłym, przyspieszonym trybie dla zaskoczenia chwilowo nieobecnych w Warszawie przeciwników politycznych. Mechanizmem realizacji reform było Stronnictwo Patriotyczne, które połączyło siły ze stronnictwem królewskim. Po uchwaleniu
Konstytucji jej zwolennicy utworzyli nowoczesne ugrupowanie polityczne pod nazwą Zgromadzenia Przyjaciół Ustawy Rządowej
3 Maja. Jego celem było wspieranie dalszej działalności ustawodawczej dla wzmocnienia państwa. Konstytucja zmieniała
zasadniczo system prawny Rzeczypospolitej. Wprowadzała ustrój monarchii konstytucyjnej zasadę, dziedziczenia tronu
w dynastii saskiej. Na jej kartach zapisano wiele nowych regulacji prawnych, na przykład w kwestiach społecznych. Osłabiona
została pozycja magnaterii. Z sejmików usunięto - podatną na wpływy - szlachtę gołotę. Poprawie uległo położenie mieszczan.
Choć utrzymano poddaństwo chłopów, rozciągnięto na nich opiekę prawa i rządu krajowego. Postanowienia Konstytucji
wzmacniały międzynarodowe położenie państwa. Zniesiono instrument ingerencji obcych mocarstw osławione liberum veto.
Zakazywano paraliżujących kraj konfederacji. Konstytucja - mimo iż utrzymana w duchu umiarkowania - została okrzyknięta
przez absolutystyczne sąsiednie dwory za rewolucyjną i wyzwanie rzucone monarchicznemu legitymizmowi. Skutkiem tego
była w 1792 roku zdrada targowicy, najazd rosyjski, przegrana wojna w obronie Konstytucji, a w następnym roku - drugi rozbiór
Polski. - 09.05.2024 08:00- TVP Historia Władcy polscy: Władysław I Łokietek
Władysław Łokietek, syn księcia Kazimierza ...
Władysław Łokietek, syn księcia Kazimierza I kujawskiego, urodził się w roku 1260 lub 1261. Po śmierci Przemysła II
w 1296 roku sprawował władzę w Wielkopolsce. Został stąd jednak wygnany, a jego miejsce zajął król czeski Wacław II.
Po powrocie z wygnania w 1304 roku podjął walkę o odzyskanie władzy. Sukcesywnie jednoczył ziemie polskie. Mimo
niepowodzeń - między innymi utraty Pomorza Gdańskiego i buntu niemieckiego mieszczaństwa w Krakowie - doprowadził
do zjednoczenia dwóch dzielnic i jako pierwszy władca Polski koronował się w Krakowie w 1320 roku. W granicach Polski
znalazła się Wielkopolska i Małopolska. Kiedy Łokietek umierał w 1333 roku, zjednoczona Polska nie obejmowała już
Śląska, Pomorza Zachodniego i Gdańskiego, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. - 13.05.2024 18:15- TVP Historia Zamach majowy Piłsudskiego
Rano, 12 maja 1926 roku ...
Rano, 12 maja 1926 roku Józef Piłsudski udał się do Belwederu, aby żądać ustąpienia powołanego dwa dni wcześniej rządu
Chjeno - Piasta, kierowanego przez Wincentego Witosa. Marszałek nie zastał jednak prezydenta. W tym czasie przebywał
on w Spale. Piłsudski wrócił do Rembertowa, a wojsko skoncentrowane na poligonie, na jego rozkaz wyruszyło w kierunku
Warszawy. Do spotkania Piłsudskiego i Wojciechowskiego doszło kilka godzin później na moście Poniatowskiego.
Tu Marszałek miał powiedzieć: "Ja cię gromnico zapaliłem i ja cię zgaszę". W Warszawie rozpoczęły się walki pomiędzy
oddziałami przybyłymi z Marszałkiem a jednostkami wiernymi rządowi. Decydującym dniem dla powodzenia zamachu był
13 maja. Piłsudczycy zajęli większość budynków rządowych. Dzięki poparciu kolejarzy opóźniał się przyjazd do Warszawy
wojsk wiernych rządowi. 14 maja oddziały Piłsudskiego zajęły Belweder. Rząd Witosa złożył dymisję. Prezydent zrzekł się
urzędu, a obowiązki głowy państwa objął marszałek Sejmu Maciej Rataj. 15 maja na stanowisko premiera powołano
Kazimierza Bartla. Po stronie marszałka Piłsudskiego walczyło około 12 tys. żołnierzy. Rząd wspierało 8 tys. W czasie
kilkudniowych walk zginęło 379 osób. 31 maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Marszałka na prezydenta. Piłsudski
nie przyjął wyboru. Tłumaczył to ograniczeniami, jakie nakładała na prezydenta konstytucja marcowa. Prezydentem został
profesor chemii Ignacy Mościcki, a Piłsudski przyjął - specjalnie utworzone dla niego - stanowisko generalnego inspektora
sił zbrojnych. 2 sierpnia 1926 roku przyjęto tzw. nowelę sierpniową. Jej zapisy zmniejszały uprawnienia parlamentu.
Wzmocniona została pozycja prezydenta. W Polsce rozpoczęły się rządy sanacji. - 16.05.2024 08:00- TVP Historia Władcy polscy Kazimierz III Wielki
Imię Kazimierz otrzymał najmłodszy syn ...
Imię Kazimierz otrzymał najmłodszy syn Władysława Łokietka po swoim dziadzie po mieczu, Kazimierzu - księciu kujawskim.
Historia dała mu przydomek "Wielki". Czym ostatni panujący z dynastii Piastów zasłużył sobie na takie miano? Jakim był
gospodarzem kraju? Zaczynał skromnie, by po blisko czterdziestu latach panowania kończyć je jako władca liczącego się
już państwa w Europie. Niemal trzykrotnie powiększył jego terytorium. Zadbał o uporządkowanie prawa. Chcąc podnieść
obronność państwa, nakazał wzniesienie zamków i umocnienie już istniejących. Powstawały nowe miasta i wsie.
W 1364 roku Kazimierz Wielki założył w Krakowie Studium Generalne. Za jego panowania nastąpił rozwój gospodarczy.
Król rozpoczął też bicie własnej monety srebrnej - grosza. Zadbał o poprawę stosunków z Zakonem Krzyżackim i Czechami.
Zawarł sojusz z Węgrami. Król, o którym Jan Długosz mówił "Zastawszy Polskę glinianą, drewnianą i nieschludną,
pozostawił ją Kazimierz Wielki murowaną, ozdobną i wspaniałą". Czy dlatego jako jedyny polski władca otrzymał przydomek
Wielki? A może zapomnieliśmy o jego błędach i słabościach? - 20.05.2024 18:15- TVP Historia Bitwa o Monte Cassino
Żołnierze! Bitwa 2. Korpusu Polskiego ...
Żołnierze! Bitwa 2. Korpusu Polskiego pod Monte Cassino przejdzie do historii. 22 dni bez przerwy pod ciężkim ogniem,
w najtrudniejszych warunkach bytowania, 7 dni zaciętego boju o niemieckie fortyfikacje oto wspaniały wysiłek woli
i poświęcenia Waszego, który nie ma wielu równych nie tylko w historii tej wojny, ale i w historii świata - pisał 20 maja
1944 r. gen. Władysław Anders do żołnierzy 2. Korpusu. Dwa dni wcześniej, polska flaga została wywieszona na
ruinach klasztoru na Monte Cassino. Polacy odnieśli spektakularne zwycięstwo. Bitwa o Monte Cassino to jedna
z największych batalii II wojny światowej na froncie zachodnim. Podczas trwającej pół roku bitwy straty obu stron
wyniosły ponad 75 tysięcy żołnierzy. Wśród poległych było także 923 żołnierzy polskich. Ponad trzy tysiące odniosło
rany. Droga na Rzym została otwarta. - 23.05.2024 08:10- TVP Historia Władcy polscy: Ludwik Węgierski i Jadwiga
Po śmierci Kazimierza Wielkiego na ...
Po śmierci Kazimierza Wielkiego na tronie Polski zasiadł w 1370 roku królewski siostrzeniec, Ludwik Andegaweński,
nazywany u nas Węgierskim. Polskę i Węgry połączyła unia personalna. Ludwik, nie mający męskiego potomka,
już od początku panowania, które w jego imieniu sprawowała matka Elżbieta Łokietkówna i namiestnicy, starał się
zapewnić tron najstarszej córce. Przychylną opinię szlachty w tej kwestii miał zapewnić wydany w Koszycach przywilej
zmniejszający podatek, tak zwane poradlne.
Ostatecznie, po śmierci Ludwika, tron Polski objęła w 1384 roku najmłodsza, dziesięcioletnia córka królewska, Jadwiga.
Dwa lata później poślubiła Władysława Jagiełłę. Królewscy małżonkowie dzielili władzę. W czasie swojego krótkiego
życia Jadwiga zasłynęła z głębokiej wiary i działalności dobroczynnej. Zainicjowała odnowienie Akademii Krakowskiej.
W 1997 roku została ogłoszona świętą Kościoła katolickiego. - 27.05.2024 18:15- TVP Historia Zdradzeni zwycięzcy
"Spór o historię" to program, ...
"Spór o historię" to program, w którym zaproszeni do studia historycy dyskutują o ważnych epizodach w historii Polski.
Temat: losy żołnierzy polskich po zakończeniu II wojny światowej.
"Mamy dzisiaj dość wojska i waszej pomocy nie potrzebujemy. Może pan swoje dywizje zabrać" - powiedział Winston
Churchill do generała Władysława Andersa, który zarzucił mu sprzedanie Polski w Jałcie. Los żołnierzy generała Andersa
był przesądzony. Zostali sprzedani Stalinowi. Miasta i wsie, z których pochodzili, znalazły się w granicach Związku
Sowieckiego. Nieliczni zdecydowali się na powrót do komunistycznej Polski. Ci, którzy pozostali na Zachodzie, szybko
przekonali się, że nie zawsze są tu mile widziani. Często wykonywali najcięższe prace poniżej swoich kompetencji.
Taki los spotkał chociażby zwycięzcę spod Falaise generała Stanisława Maczka, który po demobilizacji osiadł w Edynburgu.
Aby utrzymać rodzinę, pracował w fabryce.
Gdzie osiedlali się zdemobilizowani żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie? Dlaczego zwycięska Europa tak szybko
zapominała o polskim wkładzie w zakończenie wojny? Kiedy Polska była najbardziej pożądanym aliantem? Kiedy jej pozycja
zaczęła słabnąć? Ilu polskich żołnierzy walczyło na froncie zachodnim?
Konferencja w Jałcie - przypieczętowanie powojennego losu Polski; a jednak wojsko walczy; żołnierze gen. Andersa,
pochodzący w znacznej mierze z kresów wschodnich już wiedzą, że do domu nie powrócą. Już podczas bitwy o Monte
Cassino żołnierze Nowej Zelandii i Australii zaproponowali Polakom, aby po wojnie osiedlili się u nich. Zakończenie II wojny
światowej - nie ma nas wśród państw przyjmujących kapitulację III Rzeszy. Dlaczego? Jak wyglądała ewakuacja żołnierzy
z Włoch? Czy obyło się bez kłopotów? Defilada zwycięzców w Londynie. Jaki udział ma w tym Polska? Kiedy sympatia do
polskich żołnierzy przechodzi w nieukrywaną niechęć? Czy ma na to wpływ sytuacja ekonomiczna w Europie podnoszącej się
po kilkuletniej wojnie? Losy polskich dowódców; "srebrna brygada" [czyszczenie sreber przez polskich żołnierzy]; barman
i szatniarz gen. Stanisław Maczek; magazynier gen. Stanisław Sosabowski. W Polsce pozbawieni obywatelstwa; Rada
Państwa pozbawiła obywatelstwa ponad 70 dowódców Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Polski Korpus Przysposobienia
i Rozmieszczenia - zadania. Jak odnajdywali się na emigracji młodzi żołnierze? Ilu zdecydowało się pozostać na Zachodzie?
Co wiemy o tych, którzy pochodzili z kresów wschodnich i zdecydowali się po wojnie wrócić w rodzinne strony - wówczas już
na terenie Związku Sowieckiego. Stosunek Anglików do polskich żołnierzy po wojnie. - 30.05.2024 07:05- TVP Historia Władcy polscy: Władysław II Jagiełło
Władysław II Jagiełło, który przybył ...
Władysław II Jagiełło, który przybył do Polski z Litwy jako poganin, objął tron Piastów i poślubił Jadwigę Andegaweńską,
jeszcze za życia doczekał się skrajnych opinii. Zarzucano mu, że tylko pozornie nawrócił się na wiarę chrześcijańską.
Równocześnie nazywano Jagiełłę tarczą chrześcijaństwa i najpotężniejszym monarchą, godnym cesarskiej korony,
wielkim władcą Europy Środkowo - Wschodniej.
Jagiełło, o którym niechętny mu Jan Długosz pisał: "Cordis simplici erat sed magnifici, czyli"Serca był prostego, lecz
wspaniałego", panował blisko pół wieku. W tym czasie udało mu się stworzyć wielonarodową i wielowyznaniową
monarchię, która przetrwała kilka wieków.