TVP Historia - Program TV na czwartek 02 maja 2024

1519 - zmarł Leonardo da Vinci;
1933 - podobno pierwsza obserwacja potwora z Loch Ness;
1988 - początek kolejnego strajku w Stoczni Gdańskiej;

Ten film otacza legenda. Istnieje liczne grono jego wielbicieli, niektórzy znają go niemal na pamięć, scena po scenie. Skąd bierze się siła tej improwizowanej w dużej mierze opowiastki o rejsie wycieczkowym parowcem po Wiśle? Przyczyn jest chyba kilka. Po pierwsze, krytyka wszelkiego zniewolenia, na tyle zawoalowana, że mająca walor satyrycznego uogólnienia. Po drugie, trudne do osiągnięcia w kinie wrażenie spontaniczności rozgrywających się przed kamerą wydarzeń. Wreszcie, udział niepowtarzalnych osobowości polskiego kina: Jana Himilsbacha, Zdzisława Maklakiewicza czy Stanisława Tyma. Zresztą - jak twierdzą wielbiciele - tego filmu nie sposób opisać, trzeba go koniecznie obejrzeć - każdą minę, każdy grymas, sytuację po sytuacji, kadr po kadrze...

Po śmierci Leszka Białego - zamordowanego podczas zjazdu w Gąsawie w 1227 roku - najsilniejszą pozycję
w państwie zdobywa książę śląski Henryk Brodaty. Jego politykę jednoczenia ziem kontynuuje syn, Henryk Pobożny.
Jednak po najeździe mongolskim w 1241 roku i śmierci Henryka w bitwie pod Legnicą dzieło jednoczenia zostało
zatrzymane, ale nie porzucone.
Kult i kanonizacja biskupa krakowskiego Stanisława, którego ciało miało się cudownie zrosnąć, było symbolem
przyszłego zrośnięcia się "poćwiartowanej" Polski. Pod koniec XIII wieku podejmowane są kolejne próby jednoczenia
rozbitych ziem. Podjął się tego między innymi Henryk IV Probus.

Film opowiada o walce z komunizmem i przemianach w Europie Środkowej i Wschodniej za pośrednictwem konkretnych miejsc
lub obiektów, które były niemymi świadkami przełomowych wydarzeń w dziejach naszego regionu. Plac Bema w Budapeszcie,
na którym węgierscy studenci protestowali przeciwko władzy sowieckiej w 1956 roku. Mur Berliński, ideologicznie dzielący Berlin
od 1961 do 1989. Brama nr 2 Stoczni Gdańskiej, świadek wielu strajków, a także ogłoszenia powstania NSZZ Solidarność w 1980.
Ściana Johna Lennona w Pradze, pokrywana antyrządowymi graffiti za czasów Czechosłowacji w latach 80. ubiegłego wieku.
Pomniki Łańcucha Bałtyckiego w Krajach Bałtyckich, upamiętniające wydarzenie z 1989 roku, kiedy to prawie 2 miliony ludzi
utworzyło kordon rozciągający się na terenie podówczas republik sowieckich Estonii, Łotwy i Litwy, domagających się wolności. Współczesne ujęcia z tych miejsc przeplatają się z materiałami archiwalnymi. Komentarzom świadków wydarzeń towarzyszą
wypowiedzi młodych ludzi, którzy mówią o tym, w jakim stopniu nasza współczesna historia ich interesuje i jakie wyciągnęli
z niej wnioski. W dobie inwazji Rosji na Ukrainę film nabrał nowych znaczeń. Jak widać, wolność nie jest dana raz na zawsze.
Historia lubi się powtarzać. Film realizowany był ponad dwa i pół roku, w siedmiu stolicach Europy.
Producent: Fundacja Centrum Stosunków Międzynarodowych.

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających
II wojnę światową.
Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami
traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona.
W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych
porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami.

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających
II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie,
dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty:
- wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama;
- zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR;
- czystki w armii radzieckiej;
- wojna domowa w Hiszpanii;
- aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938;
- pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem
o podziale Europy Środkowej;
- wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939;

Film "Defilada" został doceniony przez widzów i krytyków, o czym świadczą liczne nagrody: Prix Italia, 1989; Lipsk - Grand Prix, 1989; Srebrny Lajkonik, 1989; Mannheim - Złoty Dukat, 1989; Złoty Ekran, 1989. Andrzej Fidyk (ur. 1953 r.), absolwent Handlu Zagranicznego SGPiS zrealizował ponad 30 filmów dokumentalnych, wiele z nich otrzymało prestiżowe nagrody w kraju i za granicą. "Defilada" ukazuje Koreańską Republikę Ludowo - Demokratyczną w momencie obchodów 40. rocznicy jej istnienia. Uroczystości zbiegły się w czasie z olimpiadą w Seulu. Władze komunistyczne postawiły sobie za cel zorganizowanie święta narodowego tak, by siłą wyrazu i rozmachem przyćmiło światowe święto sportu. Z jakim rezultatem? O tym właśnie opowiada film Andrzeja Fidyka. Autor dokumentuje przebieg uroczystości, niezliczoną masę ludzi ubóstwiających swojego wodza, oraz filmuje to tylko, co chcieli pokazać Koreańczycy. Nie zamieszcza własnych komentarzy. Pozwala, by obraz mówił sam za siebie. Właśnie ta powściągliwość wydaje się być siłą filmu: same fakty kreują wrażenia odbiorcy. Ci ludzie wierzą w sens tego, co robią, autentyczną czcią otaczają swego wielkiego przywódcę. Zdaniem Krzysztofa Kalukina, operatora filmu, "Problem polega na tym, że oni są kompletnie odcięci od świata. Telewizja nie pokazuje niczego, co dzieje się na świecie z wyjątkiem krajów, z którymi Korea jest zaprzyjaźniona. Oni wierzą, że u nich jest najlepiej. Wychować takie społeczeństwo, to wielka sztuka". Z ekranu tchnie magia siły, dyscypliny, tłumu. Dla Europejczyka jest to również swojski obraz, z tą różnicą, że to, co widzi na ekranie, ogląda jak relikt, ocenia poprzez pryzmat zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w środkowowschodniej Europie. Niezależnie od położenia geograficznego, totalitaryzm ma wszędzie tę samą twarz.

Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii.
Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę.

Odtwórca głównej roli Marian Kociniak (1936-2016) to pamiętny Maniek ze skeczów "Paramęt Pikczers" z programu "60 minut na godzinę", aktor wszechstronny. Występował także z sukcesem w filmach obyczajowych ("Czerwone berety") i kryminałach ("Trójkąt Bermudzki"). Film wyreżyserował Tadeusz Chmielewski, jeden z najwybitniejszych twórców polskiej komedii (m.in. "Nie lubię poniedziałku").
"Jak rozpętałem II wojnę światową" jest adaptacją popularnej powieści Kazimierza Sławińskiego "Przygody kanoniera Dolasa". To wojenna farsa o pechowym szeregowcu Franku Dolasie, który chce koniecznie zabłysnąć bohaterskimi czynami, ale plącze się w coraz bardziej niesamowite tarapaty. 31 sierpnia 1939 roku Dolas przybywa na granicę niemiecką w składzie plutonu mającego wzmocnić obronę stacji kolejowej. Zasypia, a jego karabin przypadkowo wypala. Franek jest przekonany, że rozpętał wojnę. Dostaje się do niewoli niemieckiej. W stalagu chce zorganizować ucieczkę, ale jego przesadny entuzjazm zraża obozowych konspiratorów. Franek nie rezygnuje jednak ze swego zamiaru. Zwłaszcza że jego pierwsza, nieudana próba wyrwania się z obozu, za którą Dolas dostaje trzy tygodnie karceru, zmienia stosunek kolegów do pechowego uciekiniera.

Postać Józefa Wybickiego kojarzy się Polakom głównie z "Pieśnią Legionów", która stała się hymnem narodowym. A przecież jego działalność literacka, a przede wszystkim polityczna, ugruntowała jego autorytet i szacunek ludzi mu współczesnych. Był, mówiąc dzisiejszym językiem, ikoną walki o niepodległość Polski.
Jego wspomnienia (elekcja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, udział w Konfederacji Barskiej, w powstaniu kościuszkowskim, w tworzeniu Legionów Polskich we Włoszech przy wojskach Napoleona i działalność w Księstwie Warszawskim) opisane w pamiętniku "Moje życie", pozwalają poznać Wybickiego
jako zwykłego człowieka z wszystkimi jego kłopotami dnia codziennego, troskami o rodzinę. Ze wspomnień przebija wielki patriotyzm, ten codzienny, także
w różnych sytuacjach podczas uczestnictwa w życiu politycznym. Dewiza życiowa Wybickiego brzmi: Ut sit bene patriae (po pierwsze, dobro Ojczyzny).
Film realizowano w dworku Wybickiego w Borzęcinie.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek przedstawiający genezę ataku Trzeciej Rzeszy na ZSRR.
Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.

Dzień Flagi Polskiej jest jednym z najmłodszych świąt państwowych - mówi dr Andrzej Smoliński. Flaga jest znakiem rozpoznawczym, symbolem państwa lub organizacji, również miast czy jednostek podziału administracyjnego, oddziału wojsk (sztandar) i organizacji: politycznych, społecznych, kościelnych, sportowych. Od początków państwa Piastów nasz symbol ojczyzny pomaga rodakom określić swoją narodowość. Pierwsze wzmianki o naszej fladze są zapisane w kronikach Galla Anonima z początków XII wieku. Kiedy państwo polskie na skutek rozbiorów zniknęło z map świata, nasi rodacy zachowali tradycję, kulturę oraz symbole narodowe, czego
przykładem jest flaga polska z powstania listopadowego. W dniu 01.08.1919 r. sejm uchwalił ustawę o godle i barwach Rzeczpospolitej Polskiej, wtedy to doszło po raz pierwszy do rozdzielenia flagi i godła.

Adaptacja powieści Henryka Sienkiewicza. W "Potopie" zagrała cała czołówka polskich aktorów. W rolach pierwszo- i drugoplanowych wystąpiło łącznie blisko czterystu aktorów i tysiące statystów.
Realizacja filmu to jedno z największych przedsięwzięć produkcyjnych w dziejach polskiej kinematografii. Ta ekranizacja jest już trzecią z kolei - pierwsza powstała w roku 1912, druga w 1915. Nad scenariuszem wspólnie pracowali Jerzy Hoffman, Adam Kersten i Wojciech Żukrowski, sceny historyczne konsultowane były z całym sztabem naukowców. Obszerne partie filmu nakręcono w Związku Radzieckim - w okolicach Mińska zbudowano Wodokty, Wołmontowicze i Lubicz, pod Kijowem, w dorzeczu Dniepru, zrealizowano wiele scen bitewnych. Przygotowano 23 tysiące kostiumów i tysiące rekwizytów. Ogromną kolubrynę wykonano w elbląskim "Zamechu".
Najazd Szwedów na Polskę, lata 1656-60. Zaręczony z Oleńką Billewiczówną chorąży orszański Andrzej Kmicic opowiada się początkowo po stronie sprzyjających Szwedom Radziwiłłów. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę, zaczyna poniewczasie rozumieć, że Radziwiłłom chodzi nie o Polskę, ale o własne interesy, marzy im się nawet korona królestwa. Porywa księcia Bogusława, by zawieźć go do Jana Kazimierza i w ten sposób odkupić winy wobec królewskiego majestatu. Jednak Bogusław ciężko go rani i umyka pogoni.

Film jest poświęcony nie momentowi uchwalenia i poszczególnym zapisom Ustawy Rządowej, ale jej recepcji, zarówno w ostatnich latach Rzeczypospolitej, jak i po upadku Polski.
Opowiada o kultywowanej pamięci o Konstytucji 3 Maja w czasie trwającej ponad wiek narodowej niewoli i znaczeniu tej pamięci dla narodowego bytu. Rozpoczyna się wraz z pierwszą
majową rocznicą (1792), a kończy przywróceniem święta 3 maja w okresie II Rzeczypospolitej. Zostały pokazane narodowe manifestacje, formy upamiętniania (te jawne i potajemne),
rola tematu Konstytucji 3 Maja w spuściźnie literackiej, czy historycznym sporze o przyczyny upadku Rzeczypospolitej. Zaprezentowano dzieła plastyczne ze słynnym, acz wcale
niejednoznacznym w przekazie, "Uchwaleniem Konstytucji 3 Maja" Jana Matejki, czy wielością patriotycznych gadżetów produkowanych w okresie zaborów. Główną ideą filmu jest
przywrócenie wieloaspektowej pamięci o Ustawie Rządowej i jej twórcach, a także zmieniającym się odbiorze jej treści i roli w narodowej tradycji.

W 2023 roku minęło 100 lat od urodzin jednej z najbardziej niezwykłych kobiet w historii Polski. Halina Kłąb - Szwarc miała 16 lat, kiedy wybuchłą II wojna światowa. Cztery lata później, w roku 20. urodzin, została skazana na śmierć. Na szczęście Niemcy wyroku nie wykonali. Niezwykłe jest to, czego dokonała łodzianka Halina Kłąb. Ale ciągle zapominamy, ile miała lat, kiedy wykonywała rozkazy, które przyczyniły się do skrócenia wojny. Na zdjęciach najczęściej widzimy poważną panią profesor medycyny, założycielkę trzeciego na świecie Uniwersytetu III wieku. A przecież miała 16 lat, kiedy na polecenie dowódców biegle opanowała język niemiecki, rok później podpisała volkslistę. Po zdaniu matury w niemieckiej szkole średniej w Kaliszu, rozpoczęła działania wywiadowcze. Warto dodać, że za wyniki w nauce - jako najlepsza uczennica - otrzymała list gratulacyjny i wydanie Mein Kampf z autografem Hitlera. W wieku 18 lat, po śmierci swojego dowódcy Jacka, objęła dowództwo wywiadu AK w regionie kaliskim. Niedługo potem przystępuje do Akcji N. Rozwozi zapakowane w walizkę materiały propagandowe przeznaczone dla Niemców na terenie Rzeszy i do Wiednia. W Wiedniu rozpoczyna studia - najpierw lingwistyczne, a potem medyczne - aby uzasadnić swoje przyjazdy. W Niemczech bez specjalnego zezwolenia nie można spędzić nocy w hotelu. Halina więc podróżuje pociągami 7 dni bez przerwy. Wysiada, aby wrzucić przesyłki z propagandową prasą do skrzynek pocztowych. Akcja N była tak dobrze zorganizowana, że Niemcy byli przekonani, iż są to działania niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej. Potem szybki kurs, na którym nauczyła się rozpoznawać niemieckie okręty wojenne. I niebezpieczna misja do Hamburga, aby sfotografować okręty zacumowane w największym niemieckim porcie. Rozpracowała system obrony przeciwlotniczej Hamburga. Po przekazaniu tych informacji, alianci precyzyjnie zbombardowali miasto. Została aresztowana w rodzinnej Łodzi. Była ostrzegana, ale trudno się dziwić 20 - letniej dziewczynie, że tęskniła za matką. Brutalne przesłuchania na gestapo i kara śmierci bez sądu. Niemcy na szczęście zwlekają z jej wykonaniem. Łódź zajmują Rosjanie. Była to walka niezwykła. Samotna, na wrogim terenie, bez wsparcia innych żołnierzy AK. Wymagała odwagi, samodyscypliny, umiejętności improwizacji i szybkiego podejmowania decyzji. Motywacją do działania była miłość do Polski.

3 maja 1946 roku rocznicy Konstytucji poza oficjalnymi skromnymi uroczystościami państwowymi obchodzić już nie wolno. W różnych miejscach
w centrum Krakowa zbierają się ludzie, głównie studenci. Zamiarem jest przejście na Rynek Główny. W grupie osób idących w jego w stronę od
ul. Łobzowskiej nieoczekiwanie znaleźli się amerykańscy szeregowi. Dzień wcześniej konwojowali do Krakowa ważne skrzynie, a w nich bezcenny
ołtarz mariacki. Spontanicznie zostali porwani na ramiona przez skandujący tłum: Ameryka! Interwencja służb polskich i sowieckich była niemal natychmiastowa. Ta wiadomość szybko się rozniosła po mieście i zamieszki rozlały się po całym centrum. Świętowanie 3 maja skończyło się
zatrzymaniem ok. tysiąca osób, w tym amerykańskich żołnierzy. Ten nie dość znany krakowski epizod pokazywał stosunek komunistów do
najważniejszych polskich symboli i wydarzeń historycznych. Na ponad 40 lat określał stosunek do rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja,
którą wykreślono z kalendarza świąt.
Wydarzenia majowe z 1946 roku stały się osią dokumentalnego filmu produkcji Muzeum Historii Polski. Jego najważniejszym bohaterem jest
Adam Macedoński, świadek tamtych wydarzeń, znany w Polsce z nieprzejednanej walki o pamięć zbrodni katyńskiej. W filmie przenosimy się
z nim do wydarzeń w Krakowie w 1946 roku, a dzięki występującym w filmie historykom uzyskujemy szersze tło na temat tamtego okresu.
3 maja 1946 roku nielegalnie świętowano w wielu miejscach Polski. Wszędzie dochodziło do brutalnej interwencji służb komunistycznego
państwa. O represjach wobec uczestników nielegalnych obchodów rocznicy Konstytucji w latach 80. opowiada Maciej Gawlikowski. Jego relacja
wzmocniona jest unikatowymi filmami archiwalnymi.
Jak to się stało, że mimo iż Konstytucja obowiązywała niewiele ponad rok, przetrwała w pamięci Polaków w ponad stuletniej niewoli? Dlaczego
rocznica jej uchwalenia stała się tak ważnym świętem w odrodzonej Polsce? Na te oraz inne pytania w filmie starają się odpowiedzieć publicyści
i historycy na czele z profesorem Richardem Butterwickiem. W dokumencie pojawiają się też artefakty z związane z Konstytucją uchwaloną
3 maja 1791 roku, które znajdą się na wystawie stałej Muzeum Historii Polski.

Franek Dolas (Kociniak) trafia jako "przymusowy ochotnik" do Legii Cudzoziemskiej. Przez pomyłkę przypada mu funkcja kucharza. Ogrywa Arabów w grę trzy karty i zdobywa w ten sposób świeżą żywność. Legioniści po apelu generała de Gaulle'a przechodzą na stronę Wolnych Francuzów. Anglicy traktują Dolasa jako jeńca. Obozowisko Brytyjczyków atakują Włosi. Franek dostaje się do ich obozu, gdzie wywołuje wielkie zamieszanie.

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających
II wojnę światową.
Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami
traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona.
W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych
porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami.

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających
II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie,
dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty:
- wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama;
- zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR;
- czystki w armii radzieckiej;
- wojna domowa w Hiszpanii;
- aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938;
- pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem
o podziale Europy Środkowej;
- wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939;

"Tajemnica kapliczki"

Kiedy w roku 1920 umilkły strzały polskich pułków przepędzających bolszewików na wschód, mieszkańcy mazowieckiej wsi Strachówka przy trakcie ciągle noszącym ślady straszliwych zmagań postawili kapliczkę wotywną, dziękując za ocalenie. Na bocznej ścianie fundamentów wmurowali tablicę, dziękując w inskrypcji opatrzności. Kiedy w roku 1939 we wrześniu ponownie pojawili się tu Sowieci, zażądali usunięcia tablicy. Mieszkańcy zwlekali, a niebawem pojawili się Niemcy, którym napis nie wadził. Kapliczka przetrwała nienaruszona do lata roku 1944. Mając w pamięci niedawne doświadczenia, kiedy czołówki pancerne Armii Czerwonej zbliżały się do Strachówki, mieszkańcy tablicę z kapliczki zdjęli i zakopali. W czasach komuny woleli o sprawie milczeć. Dziś dysponujemy tylko wtórnymi przekazami, ale zdecydowani jesteśmy podjąć poszukiwania.

"Tymianki - Bucie. Reduta pamięci"

Następnie przeniesiemy się na pogranicze Mazowsza i Podlasia, by pokazać jak wspaniałe owoce przynieść może pamięć lokalna. Maleńka wioska Tymianki - Bucie zaimponowała nam patriotyczna energią. Tu, gdzie spoczywa dwóch nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w obronie ojczyzny w sierpniu w 1920 roku, powstało niezwykłe miejsce pamięci. Historia łatwo dostępna. Dosyć uporczywie drążymy temat, który roboczo nazywamy powstańcza bitwa o szyny. W momencie wybuchu powstania styczniowego nowo wybudowana linia Petersburg - Warszawa dla Rosjan oznaczała możliwość przerzutu wielkich mas wojska, a dla kierownictwa powstania narastające, śmiertelne zagrożenie. I zawsze pragnęliśmy, by podróżny, czekający na dworcu w Łochowie choć na chwilę myślą odpłynął w tamten czas.

"Miejsce straceń"

Kolejne miejsce pamięci powstańców styczniowych. Metalowy krzyż na skrzyżowaniu trzech dróg w Skarżynie, w gminie Czerwin. Według ustnych przekazów w 1863 roku stała tu szubienica i przywożono tu ujętych powstańców na stracenie. Mieszkańcy nazywali owo miejsce bożą męką.

Kinowa wersja jednego z najpopularniejszych i lubianych polskich kostiumowych seriali przygodowych. Pełna humoru i zabawnych scen przygodowa opowieść o zbójnickiej kompanii, do której trafia Janosik. To legendarny zbójnik tatrzański łupiący możnych i stający w obronie biednych. Atrakcją filmu są niezapomniani odtwórcy głównych ról oraz widowiskowe bójki i walki, szaleńcze jazdy na koniu, a nawet mrożące krew upadki ze skały. Pierwsza połowa XIX wieku. Górska okolica. Hrabia von Berger gnębi chłopów. W ich obronie staje przechodzący drogą młody góral - Janosik. Zostaje pojmany przez hrabiowskich hajduków i wtrącony do lochów. W ucieczce pomaga mu córka Hrabiego, której spodobał się dzielny góral. Kiedy zbiegów dopada pogoń, z pomocą przychodzą zbójnicy pod wodzą Harnasia - Jakubka. Janosik i Kwiczoł przyłączają się do zbójeckiej kompanii.