TVP Historia - Program TV na czwartek 23 maja 2024

1883 - zmarł Cyprian Kamil Norwid;
1906 - zmarł Henryk Ibsen;
1985 - początek procesu Frasyniuka, Michnika i Lisa;

Reportażowy przewodnik po Lwowie śladami wybitnych Polaków.
Odcinek 9 Tylko mi Lwowa żal
W ostatnim odcinku cyklu reportaży - historia obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku,
a także losy Cmentarza Orląt.

Kolejny odcinek cyklu dokumentalnego o losach bohaterów okresu II wojny światowej. To pełne emocji i napięcia
historie opowiadane z perspektywy postaci. Ilustracją do serii są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami
oraz sekwencje fabularyzowane.
Jan Zumbach, as polskiego lotnictwa i dowódca legendarnego Dywizjonu 303, a następnie Polskiego Skrzydła
Myśliwców w stopniu Squadron Leader (major). Oprócz Virtuti Militari, został odznaczony czterokrotnie Krzyżem
Walecznych i dwukrotnie brytyjskim Distinguished Flying Cross. Zwany Donaldem, gdyż na swoich myśliwcach
malował dla postrachu Kaczora Donalda, trzymającego kij baseballowy. Był niepokornym duchem, buntownikiem
i poszukiwaczem przygód. Po wojnie Zumbach był najemnikiem i przemytnikiem, ale stał zwykle po stronie
państwa, które chciało się uwolnić od pasożytów.

Irka jest przesłuchiwana na Szucha. Dziewczyny mają pomysł jak mogą ją wydostać.
W tej sytuacji nie pomogą już żadne pieniądze, postanawiają skorzystać z kontaktu
Sońki i szantażować Schneidera. Nadal mają zdjęcia wykonane podczas porwania
oficera, na których mężczyzna narkotyzuje się morfiną.
Sońka ustawia w swoim mieszkaniu nad teatrem spotkanie Meiera z Ewką i Marysią.
Siostrzeniec Schneidera nie chce się zgodzić na warunki dziewczyn. Stawia ultimatum,
najpierw negatywy, potem uwolnienie Irki. Nagle do teatru wpada oddział żandarmów
i sprawy zaczynają się komplikować.

Serial wojenny,

Po śmierci Kazimierza Wielkiego na tronie Polski zasiadł w 1370 roku królewski siostrzeniec, Ludwik Andegaweński,
nazywany u nas Węgierskim. Polskę i Węgry połączyła unia personalna. Ludwik, nie mający męskiego potomka,
już od początku panowania, które w jego imieniu sprawowała matka Elżbieta Łokietkówna i namiestnicy, starał się
zapewnić tron najstarszej córce. Przychylną opinię szlachty w tej kwestii miał zapewnić wydany w Koszycach przywilej
zmniejszający podatek, tak zwane poradlne.
Ostatecznie, po śmierci Ludwika, tron Polski objęła w 1384 roku najmłodsza, dziesięcioletnia córka królewska, Jadwiga.
Dwa lata później poślubiła Władysława Jagiełłę. Królewscy małżonkowie dzielili władzę. W czasie swojego krótkiego
życia Jadwiga zasłynęła z głębokiej wiary i działalności dobroczynnej. Zainicjowała odnowienie Akademii Krakowskiej.
W 1997 roku została ogłoszona świętą Kościoła katolickiego.

Geneza, przebieg i następstwa bitwy o Monte Cassino ze szczególnym uwzględnieniem
roli 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa.
Bitwę przedstawiono z podziałem na jej poszczególne fazy. Główną część filmu poprzedza
krótka charakterystyka przebiegu kampanii włoskiej - od lądowania na Sycylii w lipcu 1943 roku,
aż po walki z przełomu 1943/44.
W filmie wykorzystano bogate materiały archiwalne m. in. ze zbiorów prywatnych, z Instytutu
gen. Sikorskiego w Londynie. Także zdjęcia wykonane przez Niemców, dokumentujące
wywiezienie skarbu klasztoru do Rzymu, pokazujące kolumny wziętych do niewoli w pierwszym
okresie bitwy żołnierzy angielskich i amerykańskich.

Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia nieznaną historię pierwszych nalotów
strategicznych wielkich sterowców - zeppelinów w 1914 roku i unikatowe filmy pokazujące produkcję
sterowców i ich loty bojowe.

Film pokazujący losy ostatnich Habsburgów z Żywca na bazie rozmowy z księżną Renatą Habsburg Lorena de Zulueta, córką arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga, ostatniego dziedzica z Żywca i arcyksiężnej Alicji Ancarcrona (primo voto Badeni). Kanwą scenariusza filmu jest treść pocztówek, które księżna Renata i jej rodzeństwo otrzymywali od swojego taty z podróży. Pocztówki te zostały wystawione na sprzedaż przez jednego z mieszkańców Żywca na jednej z najpopularniejszych aukcji internetowych. Treść tych pocztówek przeniesie widzów w czasy przedwojenne i będzie pretekstem do opowiedzenia historii ostatnich żywieckich Habsburgów.

Zrealizowany z rozmachem i dbałością o szczegóły historyczne 13 - odcinkowy serial wojenno - sensacyjny z gwiazdorską obsadą. Scenariusz napisał Bogusław Wołoszański na podstawie własnej powieści "Twierdza szyfrów". Tytułowa twierdza to dolnośląski zamek Czocha. Zdjęcia kręcono także w zamkach: Książ, Bolków i Pszczyna. Serial ten to pierwsza produkcja TVP nakręcona techniką HD. Osią akcji są działania wywiadów amerykańskiego i radzieckiego gorączkowo poszukujących w ostatnich miesiącach wojny tajemniczej niemieckiej maszyny określanej jako "ryba - miecz". Miała ona odczytywać radzieckie
szyfry jednorazowe uważane za niemożliwe do złamania. Niemiecka maszyna prawdopodobnie działała w tajnym ośrodku Pers Z w Jeleniej Górze, który został stamtąd ewakuowany w lutym 1945 r. 12 kwietnia 1945 r. amerykańska grupa TICOM, kierowana przez komandora Howarda Compaigne'a, odnalazła "rybę - miecz" w niemieckim mieście Rosenheim. Urządzenie to przewieziono do USA, gdzie użyto go do odczytywania radzieckich depesz dyplomatycznych. Jest marzec 1945 r. Kpt. Johann Jorg (Paweł Małaszyński), agent polskiego wywiadu, działający w tajnym ośrodku kryptologicznym Pers Z w Jeleniej Górze (Hirschbergu), fotografuje transport rakiety nowego typu. Jeszcze nie zdaje sobie sprawy z wagi odkrycia. Ścigany przez żołnierzy z konwoju ratuje się desperackim skokiem do jeziora. Ranny dociera do mieszkania swojej łączniczki Natalii (Karolina Gruszka), której przekazuje rolkę z filmem. Dziewczyna jest zakochana w przystojnym oficerze, ale nie śmie wyjawić swojego uczucia. Fotografie docierają do Londynu i Waszyngtonu i wywołują tam prawdziwy alarm. Płk Hayes (Marek Barbasiewicz), szef Agencji Bezpieczeństwa Armii, ostrzega prezydenta Franklina D. Roosevelta, wizytującego tajny ośrodek Site Y w Nowym Meksyku, że szpiedzy radzieccy działający w amerykańskich laboratoriach atomowych dotarli do najważniejszych tajemnic. Z tej wiedzy korzystają też naukowcy niemieccy, którzy odczytują radzieckie depesze,
przechwytywane przez nasłuch radiowy, za pomocą maszyny deszyfrującej nazywanej Aparat. Prezydent rozkazuje zdobyć tę maszynę. Rozpoczyna się prawdziwy wyścig, najbliższy celu wydaje się Jorg. Na wieść, że istnienie Aparatu przestało być tajemnicą, Niemcy decydują się ewakuować maszynę z Jeleniej Góry do bezpieczniejszego miejsca - podziemi zamku Czocha. Zostaje tam również oddelegowany Johann Jorg.
W zamku o tajemnicę niezwykłego urządzenia dba Obersturmbannführer Hans Jacob Globcke (Jan Frycz), wspomagany przez bezwzględnego Matheasa Beera (Borys Szyc). Globcke, absolwent prawa uniwersytetu monachijskiego, człowiek przebiegły i cyniczny, szybko orientuje się, kim jest Jorg, stając się tym samym jego najgroźniejszym przeciwnikiem. W zamku Jorg spotyka tajemniczą, piękną dziewczynę. Jej obecność w ponurej twierdzy opanowanej przez SS wydaje się dość zaskakująca.

Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku drugim - Sarajewo. W górskiej kotlinie nad rzeką Miljacką leży Sarajewo, stolica Federacji Bośni i Hercegowiny. Pełno tu kontrastów, bo miasto leży na styku Wschodu i Zachodu. Sarajewo bywa nazywane Małą Jerozolimą ze względu na wyznawaną tu mnogość religii. Miasto ma bogatą historię. Należało do Imperium Osmańskiego, a potem do Cesarstwa Austro - Węgierskiego. Trzykrotnie znalazło się w centrum światowych wydarzeń politycznych. W roku 1914, po zamachu na austriackiego następcę tronu Franciszka Ferdynanda, wybuchła pierwsza wojna światowa. W roku 1984 odbyła się tu zimowa olimpiada, a w 1992 miasto przetrwało najdłuższe oblężenie od czasu drugiej wojny światowej. Obecnie trzystutysięczne Sarajewo jest domem dla Bośniaków, ortodoksyjnych Serbów i katolickich Chorwatów, którzy żyją w harmonii mimo wydarzeń najnowszej historii.

Autorzy dokumentu, na podstawie zgromadzonego materiału faktograficznego, próbuja ustalić prawdę
o okolicznościach śmierci Stanisława Pyjasa. Zaprezentowano bogatą dokumentację tamtych wydarzeń,
w tym rozmowy z przyjaciółmi ofiary, rozmowy z esbekami, członkami rodziny Staszka.

Mundial - największa piłkarska impreza czterolecia i zdecydowanie coś więcej niż turniej - rozpala emocje kibiców na całym świecie, tworzy legendy i kreuje bohaterów. Sukcesy biało - czerwonych sprawiły, że takie nazwiska jak Górski, Piechniczek, Lato, Boniek, Deyna i inni na zawsze zapisały się w historii polskiego sportu, a ich osiągnięcia do dziś fascynują miłośników futbolu oraz współczesnych piłkarzy. Dzisiejszy bilans naszej reprezentacji to 38 meczów z 25 przeciwnikami podczas 9 turniejów, 17 zwycięstw, 6 remisów i 15 porażek oraz 49 goli.

Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie
od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia,
tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły
niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera.
W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie
podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić
bieg historii.
Episode 1: Politics
Episode 2: The First Six Months in Power
Episode 3: Night of the Long Knives

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Pierwsza część odcinka poświęconego bitwie o Kursk.

Film powstał wokół odkrytych przez reżysera materiałów archiwalnych z okresu tworzenia się Brygady Karpackiej
w czasie II wojny światowej. Materiał został nakręcony przez Tadeusza Chromińskiego, amatora filmowca, który
dokumentował zarówno ważne wydarzenia z historii Brygady, jak również okruchy życia żołnierzy w czasie wolnym
i na służbie. Na ekranie zobaczyć można miedzy innymi generała Władysława Sikorskiego, pułkownika Stanisława
Kopańskiego i generała władysława Andersa.

Ewka winą za śmierć Irki obarcza Nitkę, której podczas akcji odbicia dziewczyny z rąk Niemców zaciął się pistolet.
Rodzina Szczęsnych chce pochować Irkę na Powązkach wśród bliskich. Dowództwo informuje dziewczyny,
że byłoby to bardzo ryzykowne. Marysia zobowiązuje się znaleźć odpowiednie miejsce na grób dla przyjaciółki.
Marysia straciła nadzieję na koniec wojny i powrót do normalności. Przestaje się ukrywać, jest jej już wszystko
jedno.


Serial wojenny,

Enwera Hodżę poznajemy w przedostatnim roku jego życia. Jest to rok 1984. Albania stworzona przez ekipę dowodzoną przez tego krwawego dyktatora jest niczym kraj z mrocznej powieści George ' a Orwella. Hodża jako jedyny z pierwszego pokolenia europejskich komunistów nadal stoi u steru władzy. Kontrą do idealistycznych wspomnień Enwera Hodży będą komentarze historyków oraz ekspertów. Z tego dwugłosu wyłoni się prawdziwy obraz kraju, którym przez ponad czterdzieści lat rządził jedyny w swoim rodzaju dyktator.

Film o Ryszardzie Kuklińskim - człowieku, który będąc w samym środku systemu, podejmuje samotną batalię przeciw Sowietom. Dzięki swojej determinacji rozpoczyna wieloletnią współpracę z CIA. Odtąd życie jego i jego rodziny jest zagrożone, a jeden nieostrożny ruch może doprowadzić do tragedii.

Program zrealizowany w brytyjskich muzeach przedstawia nieznaną historię pierwszych nalotów
strategicznych wielkich sterowców - zeppelinów w 1914 roku i unikatowe filmy pokazujące produkcję
sterowców i ich loty bojowe.

Maria Konopnicka (1842 - 1910) jest jedną z najwybitniejszych pisarek w dziejach polskiej literatury i autorką pieśni patriotycznej "Rota", która to po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku konkurowała z "Mazurkiem Dąbrowskiego" o miano hymnu narodowego. Ale co więcej wiemy o pisarce? Autorzy filmu śledzą historię i twórczość Marii Konopnickiej na przestrzeni jej dorosłego życia. Film tworzy portret psychologiczny słynnej pisarki i przede wszystkim mierzy się z mitami związanymi z jej kontrowersyjnym życiem. Postać Konopnickiej jest na tyle tajemnicza i niezrozumiała, że reżyser postanowił przeprowadzić swego rodzaju dochodzenie, z którego widz dowiaduje się, dlaczego wokół pisarki jest tyle nieścisłości i plotek. Choć można spotkać opinię, iż była feministką, to po bliższym przyjrzeniu się losom pisarki, opinia ta wydaje się mocno naciągana. Ryzykownym jest także uznanie jej za skandalistkę, gdyż typowi skandaliści nie przejmują się ani krytyką, ani opinią publiczną, a tymczasem autorka "Prometeusza" bardzo dbała o swój wizerunek. Sławiąc dokonania Konopnickiej, zapomina się o tym, iż była przede wszystkim kobietą, uwikłaną w wyjątkowo skomplikowaną sytuację życiową. Co więcej, błędem byłoby uznanie jej za moralną opokę Narodu. Wręcz przeciwnie Konopnicka jawi się jako kobieta wyzwolona, niestroniąca od wolnych związków ze znacznie młodszymi mężczyznami, a w czasach, w jakich przyszło jej żyć, środowiska katolickie uznawały jej twórczość za bardzo szkodliwą i wymierzoną nie tylko w Kościół, ale w chrześcijaństwo i polskość. W dokumencie postaramy się za pomocą archiwaliów oddać klimat tamtego okresu. Do udziału w filmie zaprosiliśmy autorki bestsellerowych książek: Karolinę Dzimira - Zarzycką, jej autorstwa jest książka "Samotnica. Dwa życia Marii Dulębianki" i Iwonę Kienzler, autorkę książki "Maria Konopnicka. Rozwydrzona bezbożnica", oraz czołowych historyków zajmujących się biografią Marii Konopnickiej. Film będzie także podróżą sentymentalna po wspaniałych miejscach, gdzie Konopnicka mieszkała i gdzie podejmowała najważniejsze decyzje w swoim życiu. Są to miejsca, gdzie wychowywała dzieci, pisała listy do przyjaciół, na przykład Elizy Orzeszkowej. Przybliży też czasy, w jakich żyła pisarka, jaka panowała wtedy moda, trendy oraz glamour. Film podzielono na rozdziały, do których wstępem są fragmenty listów Konopnickiej, co pozwoli zobaczyć bohaterkę jako osobę prywatną, zdystansowaną do pełnionych przez siebie ról publicznych, bez cenzury opowiadającą o swoim dniu powszednim.

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
Ten odcinek opowiada o konfederacji dzikowieckiej, która pod przewodnictwem Adama Tarły zawiązała się w 1734 roku, w Dzikowie pod Tarnobrzegiem dla poparcia Stanisława Leszczyńskiego przeciwko królowi Augustowi III. 12.000 polskiej, uzbrojonej szlachty doszło do Kargowej nad Odrą, gdzie dalszy pochód na Drezno uniemożliwiły im wojska saksońskie i rosyjskie.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony niemieckiemu zbrodniarzowi wojennemu Hermannowi
Goeringowi.