TVP Historia - Program TV na piątek 10 maja 2024

1883 - pierwsza operacja usunięcia wyrostka robaczkowego (w Kanadzie);
1933 - Niemcy palą książki autorów zakaznych przez nazistów;
1951 - KC PZPR przygotowuje listę książek do usunięcia z bibliotek;
1981 - pierwszy jawny kiermasz wydawnictw bezdebitowych;

Chociaż od roku jest na emeryturze, nie zwalnia. Profesor doktor nauk medycznych, hematolog i transplantolog, uczeń prof. Juliana Aleksandrowicza, który - wraz z zespołem - przeprowadził 1500 operacji przeszczepu szpiku kostnego, ratujących życie, ma wiele pozazawodowych zainteresowań.Prof. Chwalba, historyk, z szacunkiem mówi o jego historycznych zainteresowaniach i publikacjach. Marek Sosenko, antykwariusz i kolekcjoner zazdrości mu niektórych patriotycznych kart pocztowych z początku minionego wieku, bo chociaż nikt nie ma zbiorów takich jak on, to prof. Skotnicki jest filokartystą co się zowie...
Odnalazł w świecie dzieci z listy Schindlera i utrzymuje z nimi kontakt. Wydobywa z mroków historii zasłużonych obywateli miasta Krakowa: Polaków pochodzenie żydowskiego. Być może miała na to wpływ historia jego babci, Anny, która próbując uratować dwie farmaceutki żydowskiego pochodzenia straciła - po donosie - życie w obozie Ravensbruck. Prof. Skotnicki sam sadził jej drzewko - Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata - w Jerozolimie. Jeszcze nas zaskoczy - mówi o nim koleżanka z Kliniki Hematologii. I nikt nie ma co do tego wątpliwości.

Reportaż dokumentalny "W służbie Bogu i bliźnim (Matka Matylda)" to pierwsza filmowa opowieść o niezwykłej kobiecie
siostrze Matyldzie Getter - twórczyni sieci sierocińców - internatów dla dzieci i młodzieży w okresie II Rzeczypospolitej,
zakonnicy która stworzyła prawdziwą siatkę przerzutu Żydów uratowanych z Getta, a także poszukiwanych przez Niemców
Akowców. To do niej trafiła większość dzieci wyciągniętych z Getta przez Irenę Sendlerową; notuje się, że siostry pod jej
kierownictwem uratowały ponad 750 dzieci. Niektóre źródła w tym Sendlerowa podawały, że uratowanych było ponad 2000.

Leon przekazuję Ewce wiadomość o Szczęsnym, więc dziewczyna śpieszy z dobrymi wieściami do jadłodajni.
Jadwiga i Irka są przeszczęśliwe, nie mogą doczekać się spotkania. Klarnet informuje Marysię o Andrzeju.
Doktor został na terenie getta, by opiekować się osieroconą Anią. Leokadia udziela Ewce reprymendy
za samodzielną akcję w spichrzu, choć przyznaje, że akcja miała także dobre strony dla dowództwa.
Zlikwidowany w niej Ramzes, był od dawna celem podziemia. Ewka dowiaduje się od Pani Major, kto
zabił Kamila. Marysia zostaje zaproszona do willi Martina, gdzie spotyka oficerów SS i gestapo oraz przyjaciela
gospodarza, Erwina. W swoim gabinecie Martin chwali się dziełami sztuki, które zostały skonfiskowane rodzinom
żydowskim. Dziewczyna, korzystając z chwili nieobecności Martina, przegląda szuflady biurka. Udaje się jej zrobić
zdjęcia dokumentów. Irka wbrew zasadom konspiracji, wybiera się do mieszkania Kamila. Gdy z czułością ogląda
jego rzeczy, odnajduje w kieszeni marynarki ampułkę cyjanku, którą zabiera ze sobą. Otrzymaną od Marysi kliszę
z meldunkiem, Ewka dostarcza Leokadii. Czeka tu na nią Witek, któremu ukochana opowiada o jego ojcu.
Alosza zaczepia na ulicy Irkę, prosi ją o spotkanie. Kobiety umawiają się w kawiarni. Irka ma dokładny plan zemsty.

Czy "Gra o tron" w ogóle powinna zagościć w naszym programie? Przecież to serial fantasy, a nie historyczny.
Spokojnie, nie będziemy sprawdzać, czy smoki naprawdę istnieją, albo czy po świecie krążyły armie zombie.
Twórcy serialu i książek, na których jest oparty, zdecydowali się jednak wiele elementów rysowanej przez siebie
rzeczywistości oprzeć na autentycznych realiach historycznych, przede wszystkim średniowiecznej Anglii.
Ile zatem jest prawdziwej historii średniowiecznej Anglii w "Grze o tron"? Zaskakująco dużo. O ponurych
zamczyskach, bitwach w stylu Jona Snowa i pojedynkach w stylu księcia Oberyna, oraz armii kastratów,
opowiedzą goście kolejnego odcinka programu "Nie taka prosta historia".

Rosyjski atak na Ukrainę pozwolił ocenić proces rozliczania się z grzechami komunizmu za wschodnią granicą, i jak się okazuje zamiast rachunku sumienia, Kreml w tych grzechach coraz bardziej się rozsmakowuje, a najczarniejsze zbrodnie albo wypiera ze zbiorowej świadomości, albo próbuje wręcz udoskonalać, tworząc nową machinę terroru - Związek Sowiecki. Film "Cena wyzwolenia" nie będzie jednak o Ukrainie. To na wskroś polska opowieść o nożu wbitym w plecy, o kłamstwach, morderstwach i wywózkach, które rozpoczęły się 17 września 1939 roku. Naszą "Ceną wyzwolenia" jest 570 tysięcy osób zamordowanych przez Sowietów, utrata Kresów Wschodnich, 50 lat komuny, i pranie mózgu, które sprawia, że do dziś niektórzy pochylają głowy nad sowieckimi grobami "wyzwolicieli". "Cena wyzwolenia" to dowód, że komunizm wciąż czeka na swoją "Norymbergę". Autorzy filmu odwiedzają utracone na zawsze "Kresy Wschodnie", ale też areszty, w których byli przetrzymywani i mordowani ci, którzy sprzeciwiali się stalinowskiej władzy. Rosja do dziś nie przyznała się do ataku na Polskę we wrześniu 1939 roku. W oficjalnej historiografii był to jedynie "wyzwoleńczy pochód Armii Czerwonej". Ten "pochód" oznaczał śmierć polskich jeńców w Katyniu, wywózki setek tysięcy osób w najdalsze zakątki Związku Sowieckiego oraz terror.

Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic.
Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy.
Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja
między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk.
Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie.

Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r.
Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic.
Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy.
Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja
między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk.
Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie.

Każde pokolenie potrzebuje własnych autorytetów, wzorów do naśladowania, celów do osiągnięcia. W otaczającym nas świecie coraz częściej bohaterami (zwłaszcza młodych ludzi) są wirtualne postaci, walczące z równie wirtualnym złem i skrzętnie omijające prawdziwe problemy. Tymczasem tuż obok, wręcz na wyciągnięcie ręki, znajdują się fabuły stworzone przez samo życie, ale wskutek dziesiątków lat fałszowania historii zapomniane, nieodkryte. Niepotrzebne? Postać podporucznika Zbigniewa Rećki, chłopaka z białostockiej ulicy Drewnianej, to przykład Bohatera, który poświęcił wszystko, co miał, łącznie ze swoim młodym 23 - letnim życiem, dla niepodległej Polski. Po 77 latach niepamięci warto przypomnieć jego historię, zwłaszcza młodym ludziom, z nadzieją na chwilę refleksji z ich strony, refleksji nad patriotyzmem, bohaterstwem i sensem życia.

Doktryna Giedroycia. Kultura. Instytut Literacki. Jerzy Giedroyć. Swoiste polityczne centrum na emigracji. Żartowano,
że gdy przed wojną wydawał tygodnik Polityka, miał jedno z ciekawszych pism kulturalnych, ale to z Kulturą zbudował
kluczowy ośrodek polityczny. Redaktor myślał o polityce wschodniej w kategoriach polskich obowiązków. Wskazywał,
jak po Jałcie kontynuować kierunek, wytyczony niegdyś przez Piłsudskiego. Które projekty Giedroycia z czasów zimnej
wojny były odniesieniem dla polityki polskiej po 1989 roku? I czy są nadal?
Gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są: prof. Rafał Habielski, historyk, prasoznawca, autor m.in. "Życie społeczne i kulturalne
emigracji", dr hab. Paweł Kowal, politolog, autor m.in. "Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej"
oraz dr hab. Paweł Sowiński, z Instytutu Studiów Politycznych PAN, autor m.in. "Tajna dyplomacja. Książki emigracyjne
w drodze do kraju".
W programie pojawiają się także archiwalne wypowiedzi Jerzego Giedroycia, Michała Hellera, Bohdana Osadczuka, Iriny
Iłowajskiej - Alberti, Marka Nowakowskiego, Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, Czesława Miłosza i Natalii Gorbaniewskiej.

Serial historyczny, 64 min, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Scenariusz: Andrzej Twerdochlib
Zdjęcia: Andrzej Ramlau
Muzyka: Adam Sławiński
Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Henryk Machalica, Kazimierz Kaczor,
Piotr Garlicki, Mariusz Benoit, Andrzej Seweryn, Piotr Garlicki, Marek
Siudym, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Anna Nehrebecka, Joanna
Żółkowska i inni



Rok 1848 - Wiosna Ludów. Na fali patriotycznych zrywów
powstaje w Poznaniu Polski Komitet Narodowy. Naczelnym wodzem
oddziałów powstańczych zostaje mianowany Ludwik Mierosławski.
Franke, pruski policjant, ucieka z Poznania i szuka pomocy u swego
kuzyna, Janka Frankowskiego. Powstanie jednak upada. Na terenie
Poznańskiego coraz większą popularność zyskuje młody naukowiec,
Hipolit Cegielski. Widząc, że zrywy zbrojne nie doprowadzą do
wyzwolenia kraju, staje się on rzecznikiem idei, że dla Polaków jedyną
drogą ratunku jest rzetelna praca. Orędownikiem tego programu był
Karol Marcinkowski - za jego namową Cegielski otworzył sklep
z materiałami żelaznymi.

Film dokumentalny o historii jednego z najsłynniejszych XVII - wiecznych okrętów wojennych - polskiego galeonu Wodnik, i o sylwetkach związanych z nim ciekawych ludzi, od admirała Hermanna Witte, po radną z francuskiego miasta korsarzy Saint Malo, która - oczarowana historią Wodnika - postawiła w porcie jego replikę. Filmowe perypetie Wodnika staną się również pretekstem do opowiedzenia o bitwie pod Oliwą, o dowódcy polskiej floty Arendzie Dickmannie, o Krzysztofie Arciszewskim, który - zanim wylądował w Pernambuco - jako pierwszy człowiek w historii chodził po dnie Morza Północnego, wreszcie o tajemnicy spowijającej późniejsze losy galeonu.

Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody.
Odc. 4 - "Ameryka Łacińska". Poznamy obiekty z listy dziedzictwa UNESCO. Oblicze tej ziemi to efekt pracy pradawnych kultur i europejskich konkwistadorów. Poznamy trudną historię Kuby oraz jej mieszkańców nietypowe podejście do życia. W Ekwadorze zbadamy spuściznę epoki kolonializmu. Następnie, półtora tysiąca kilometrów dalej, zajrzymy na Wyspy Galapagos. Odwiedzimy też zabytkową Hawanę, gdzie poznamy historię niewolnictwa. Najpierw Meksyk i starożytne światy Majów oraz Azteków. Tutaj, pośrodku dżungli, wyrastają ruiny Palenque Majów. Hiszpański podbój Ameryki Łacińskiej i Karaibów otwierał nowy rozdział. Miejscami wymierały całe populacje. Opresja i niewolnictwo były na porządku dziennym. Ruchy oporu i zrywy niepodległościowe pojawiały się co raz. Mimo to europejskie podboje dalej kształtowały tutejszą historię.

Zanim wynaleziono narzędzia metalowe czy koło, inżynierowie z epoki kamienia stworzyli niezwykłe konstrukcje zwane megalitami. Ich przeznaczenie jak też metoda budowy od zawsze owiane były tajemnicą. Jednak stopniowo nauka odkrywa sekrety tych starożytnych cudów. Od podziemnych grobowców po ogromne stojące kamienie Stonehenge i spektakularne pomniki Orkadów. Nasi neolityczni przodkowie transportowali ogromne kamienie setki mil, używając jedynie siły mięśni i najprostszych narzędzi. Stonehenge uznawane jest za szczytowe osiągnięcie inżynierii prehistorycznej. Dziewiąty odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony najdłuższej bitwie wojny - bitwie o Atlantyk.

Film dokumentalny poświęcony żołnierzom odbywającym przymusową służbę wojskową w kopalniach. Przez 10 lat, od 1949 roku aż po rok 1959, blisko 200 tysięcy młodych ludzi zostało poddanych tej okrutnej represji.

W tym odcinku opowiadamy o historii i rozwoju psychiatrii.

W historii całego międzywojennego dwudziestolecia niewiele jest równie kontrowersyjnych wydarzeń, jak majowy przewrót Józefa Piłsudskiego. Od odzyskania niepodległości rządy w Polsce zmieniały się około 15 razy. Na początku maja 1926 roku upadł rząd Aleksandra Skrzyńskiego. Podjęto dziewięć nieudanych prób utworzenia kolejnego gabinetu. W wywiadzie dla Kuriera Polskiego Piłsudski zarzucił partiom politycznym dzielenie Polski na szmatki i demoralizowanie wojska. Mówił, że wojsko i polityka zagraniczna mają fundamentalne znaczenie dla bytu państwa, dlatego muszą pozostać niezależne od chwiejnych koalicji parlamentarnych. Na polecenie premiera uniemożliwiono publikację wywiadu z Piłsudskim. Duża część społeczeństwa, zrażona kłótniami partii politycznych, które paraliżowały pracę rządu i parlamentu, oczekiwała od Piłsudskiego wzięcia odpowiedzialności za Polskę. Walki rozpoczęły się wieczorem 12 maja. Zginęło w nich 198 żołnierzy i około 150 cywilów. Rannych zostało ponad 600 żołnierzy i około 300 osób cywilnych. Poważne wsparcie uzyskał Piłsudski od związków zawodowych, a szczególnie związku kolejarzy. Kilkadziesiąt godzin po rozpoczęciu walk w Warszawie rząd i prezydent podali się do dymisji. Piłsudski odmówił kandydowania na urząd prezydenta, którym został Ignacy Mościcki. Przyjął natomiast tekę ministra obrony

Marysia informuje Leokadię o zrabowanych przez Martina Żydom dziełach sztuki. Kobieta oczekuje pomocy dowództwa
w ich odzyskaniu.
Ewka nawiązuje kontakt z prostytutką Niną, która pomaga jej wejść w rolę kobiety lekkich obyczajów. Ewka, podszywając
się pod prostytutkę, ma skontaktować się z Leonem, by pozyskać informacje o Szczęsnym.
W gabinecie Martina Marysia porusza temat filmu o Żydach. Prosi, by umożliwił jej zrobienie następnych zdjęć w getcie
i obejrzenie kolekcji zarekwirowanych dzieł.
W Instytucie Irka otrzymuje od Lipskiej plany techniczne podziemi. Nocą schodzi do piwnic, gdzie nieoczekiwanie
przychodzi do niej pracownik instytutu - Olek. Okazuje się, że Lipska poprosiła go, by pomógł Irce.
Martin informuje Marysię o dacie planowanego transportu dzieł sztuki z getta. Kobieta ustala z Krukiem plan ich odbicia.
Marysia ma prywatny plan związany z transportem, ale wtajemnicza w niego tylko Klarneta. Z dziełami sztuki chce
wywieźć z getta także dziewczynkę, którą opiekuje się Andrzej.


Serial wojenny,

Podróż w głąb Morza Czarnego pozwoliła na odnalezienie bardzo wielu starożytnych wraków statków. W 2015 roku międzynarodowy zespół naukowców rozpoczął trzyletnią ekspedycję na tym akwenie, dzięki której dokonał zdumiewających odkryć wraków zachowanych w doskonałym stanie, których historia często sięga 2500 lat wstecz aż do czasów imperium greckiego i rzymskiego. Wśród odnalezionych był też największy wrak w historii archeologii morskiej jednostka z ery dominacji Rzymu, która przetrwała w wodach Morza Czarnego ze względu na występujące w nich niedobory tlenu.

Producent: Black Sea Films

W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono
na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano
strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do
zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami.
Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu
do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy
i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich.

Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic.
Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy.
Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja
między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk.
Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie.

Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r.
Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic.
Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy.
Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja
między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk.
Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie.

Akcja filmu rozgrywa się w 1942 roku, w Afryce Północnej. Bohaterami tej historii z melodramatycznym wątkiem są: oficer brytyjskiego wywiadu Max Vatan (Brad Pitt) i młodsza od niego działaczka francuskiego ruchu oporu, Marianne Beausejour (Marion Cotillard). Tych dwoje spotyka się na misji w Casablance. Mają za zadanie zgładzić nazistowskiego ambasadora, który stacjonuje w tym portowym mieście Maroka. Aby nie wzbudzać podejrzeń, Max i Marianne udają małżeństwo. Przenikają do środowiska niemieckiej elity jako zwolennicy rządu Vichy. Doskonale wczuwają się w swoją rolę, udając dobraną parę, a przychodzi im to tym łatwiej, że zakochują się w sobie naprawdę. Wkrótce po zakończeniu misji zawierają związek małżeński. Na świecie pojawia się owoc ich miłości, córka Anna. Szczęście nie trwa jednak długo. Po kilkunastu miesiącach małżeńskiej sielanki, na Maxa Vatana spada wiadomość, że jego żona jest najprawdopodobniej niemieckim szpiegiem, a prawdziwa Marianne z ruchu oporu zginęła we Francji. Oficer rozpoczyna dramatyczną walkę o oczyszczenie ukochanej z zarzutów. Zrobi wszystko, by przedstawić swoim przełożonym dowody świadczące o jej niewinności.
(ALLIED)

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
1. Karol Macierzyński został zestrzelony nad Słowacją we grudniu 1944 roku w halifaksie, którym zamierzano dokonać zrzutu pod Miechowem dla AK. Niemiecki junkers zestrzelił polski samolot, który uderzył w zbocze góry. Załoga zginęła. Macierzyński był tylnym strzelcem samolotu. Dziś jego wnuk, Marek Macierzyński dba o miejsce katastrofy halifaksa.
2. Kryptonim "Błudko". W starum kamieniołomie założono gułag, obóz dla polskich partyzantów. Między Józefowem a Suścem zorganizowano obóz (poczatkowo 3 baraki) dla "niechetnych władzy ludowej". W obozie "Błutko" Rosjanie z NKWD rozstrzelali około 70 Polaków.

Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne.
Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku.