TVP Historia - Program TV na poniedziałek 13 maja 2024

1917 - objawienie w Fatimie;
1981 - zamach na Jana Pawła II;
1992 - śmierć Wandy Rutkiewicz;

Marysia informuje Leokadię o zrabowanych przez Martina Żydom dziełach sztuki. Kobieta oczekuje pomocy dowództwa
w ich odzyskaniu.
Ewka nawiązuje kontakt z prostytutką Niną, która pomaga jej wejść w rolę kobiety lekkich obyczajów. Ewka, podszywając
się pod prostytutkę, ma skontaktować się z Leonem, by pozyskać informacje o Szczęsnym.
W gabinecie Martina Marysia porusza temat filmu o Żydach. Prosi, by umożliwił jej zrobienie następnych zdjęć w getcie
i obejrzenie kolekcji zarekwirowanych dzieł.
W Instytucie Irka otrzymuje od Lipskiej plany techniczne podziemi. Nocą schodzi do piwnic, gdzie nieoczekiwanie
przychodzi do niej pracownik instytutu - Olek. Okazuje się, że Lipska poprosiła go, by pomógł Irce.
Martin informuje Marysię o dacie planowanego transportu dzieł sztuki z getta. Kobieta ustala z Krukiem plan ich odbicia.
Marysia ma prywatny plan związany z transportem, ale wtajemnicza w niego tylko Klarneta. Z dziełami sztuki chce
wywieźć z getta także dziewczynkę, którą opiekuje się Andrzej.


Serial wojenny,

Film "Zabużanie" ma przybliżyć czasy niebywałego exodusu ludności Polski, która
na mocy umowy jałtańskiej i układu poczdamskiego z sierpnia 1945 roku została wygnana
ze swojego miejsca urodzenia. Dla tych ludzi było to bardzo bolesne, krzywdzące
niezrozumiałe, nawet po dni dzisiejsze.
Film ukaże losy obywateli dawnej Rzeczpospolitej, których osiedlono na Ziemi Lubuskiej.
Kanwą opowieści będą zdjęcia Instytutu Zachodniego wykonane w latach 1945 - 47
przez prof. Jana Bułhaka, Gwido Chmarzyńskiego i Eugeniusza Kitzmana przedstawiające
Zabużan i miejscowości poniemieckie, w których oni zamieszkali. Są to ludzie z Wołynia,
Wileńszczyzny i województwa nowogródzkiego. Mówią, co stracili, jaką musieli przejść
gehennę i jak bardzo powoli wrastali w nową ziemię.
Narratorem i przewodnikiem w filmie będzie prof. Andrzej Sakson, historyk i socjolog,
który zajmuje się tym okresem i tą tematyką.

Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi
oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II.
Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba
odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR?

Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi
oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II.
Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba
odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR?

Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi.
Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic.

August Hlond urodził się 5 VII 1881 r. w Brzęczkowicach koło Mysłowic na Górnym Śląsku. Był duchownym rzymskokatolickim, salezjaninem, biskupem katowickim, następnie: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim, później: arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski, kardynałem, liderem polskiego Kościoła w II RP i w pierwszych latach rządów komunistycznych. Mimo wielkich zasług dla Kościoła i Polski nie jest postacią powszechnie rozpoznawalną. Lata komunistycznej propagandy, która opluwała Hlonda, oskarżając go zwłaszcza o ucieczkę w czasie wojny czy proniemieckość, oraz pomijała go w najważniejszych publikacjach, słownikach i encyklopediach, zrobiły swoje. Na taką postawę rządzących wobec prymasa miały zapewne wpływ jego antykomunizm, bezkompromisowość w relacjach z władzą i gorący patriotyzm, który był mocno powiązany z religijnością maryjną i profetycznym przekonaniem o wielkiej roli polskiego narodu w odnowie świata.

Serial historyczny, 67 min, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Scenariusz: Andrzej Twerdochlib
Zdjęcia: Andrzej Ramlau
Muzyka: Adam Sławiński
Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Andrzej Seweryn, Kazimierz Kaczor,
Piotr Garlicki, Gustaw Lutkiewicz, Barbara Grabowska i inni

Wzmagają się nastroje niepodległościowe. Szef poznańskiej policji
pragnie ostatecznie rozprawić się z ugrupowaniami patriotycznymi.
Zadanie rozszyfrowania grup konspiracyjnych otrzymuje Ludwik Franke.
Tymczasem w Królestwie Kongresowym wybucha powstanie styczniowe,
które odbija się szerokim echem również w Wielkopolsce. Na pomoc
powstańcom śpieszą Bentkowski, Jackowski, ks. Smarzewski i Jan
Frankowski. Janek ginie w potyczce, inni dostają się do więzienia.
Wdowę odwiedza Ludwik Franke pod pretekstem spłacenia długu
wdzięczności wobec rodziny świętej pamięci kuzyna. Zataja prawdziwy
cel swojej wizyty i rolę, jaką odgrywa w poznańskiej policji.

Dramat.
Na początku lat pięćdziesiątych komunistyczne władze PRL nasiliły politykę bezwzględnych represji wobec Kościoła katolickiego w Polsce. Pod pretekstem antypaństwowej działalności aresztowano wielu biskupów i księży oraz przeprowadzono konfiskatę znacznej części majątku Kościoła. Kardynał Stefan Wyszyński w publicznych wystąpieniach zdecydowanie przeciwstawił się bezprawnemu postępowaniu władz. Ówczesny Prezes Rady Ministrów Towarzysz Bierut postanowił wyeliminować politycznego przeciwnika i zdecydował odizolować duchowego przywódcę. W wielkiej tajemnicy Wyszyński został wywieziony z Warszawy i osadzony w opuszczonym klasztorze w Stoczku Warmińskim. Z więzienia w Rawiczu sprowadzony został także ksiądz Stanisław Skorodecki, skazany za naukę religii w szkole. Do Stoczka trafia również siostra Leonia. Ich zadaniem jest składanie relacji ze wszystkiego, co się dzieje wokół kardynała, a czego UB nie jest w stanie podejrzeć lub podsłuchać...

Seria dokumentalna BBC Worldwide o górach. W kolejnych odcinkach największe, najbardziej monumentalne łańcuchy górskie na naszej planecie: Himalaje, Andy i Góry Skaliste.
Góry Skaliste, majestatyczne, piękne i inspirujące, wywołują zarówno zachwyt jak i strach, bo życie na dużych wysokościach jest trudne. Mieszkańcy gór muszą zmagać się z zimnem, dramatycznymi zmianami pogody. Wysoko ponad chmurami znajduje się inny świat. Niezbadany. Bezlitosny. Nieprzewidywalny. Ale nawet wśród najwyższych szczytów naszej planety istnieje życie. Na przekór wszelkim przeciwnościom nieliczne, wyjątkowe zwierzęta oraz równie niezwykli ludzie odnaleźli tu swój dom. Góry Skaliste to jeden z największych łańcuchów górskich świata. Ciągnie się na długości blisko pięciu tysięcy kilometrów, niczym kręgosłup Ameryki Północnej. By przetrwać w tej nieposkromionej, dzikiej krainie, potrzeba wyjątkowych umiejętności. Kto jednak zdoła podbić ten niegościnny świat, może korzystać z nieograniczonej swobody. W tych górach pory roku zmieniają się w ciągu zaledwie godzin. W tak ekstremalnych warunkach o wszystkim decyduje odpowiednie zgranie w czasie. Niektórzy próbują wykorzystać swoją szansę zimą, inni - w czasie upalnego lata. W Górach Skalistych pewna jest tylko zmiana. Nikt nie ma tu gwarancji przetrwania. Pasmo Gór Skalistych ciągnie się od południowego zachodu na północ przez stany Kolorado, Wyoming, Idaho i Montanę aż po Kolumbię Brytyjską w Kanadzie. W Górach Skalistych jest tak wiele szczytów, że duża ich część nie ma nawet swoich nazw. W tej krainie do dziś nie brak niezbadanych dzikich obszarów. Stada jeleni kanadyjskich, wapiti, wędrują wśród górskich szczytów. Niedźwiedzie grizzly wychowują młode. Wokół swobodnie przemieszczają się bizony. To ostatnia duża ostoja tych słynnych mieszkańców Ameryki Północnej.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony polityce państw Europy Zachodniej w pierwszych
miesiącach wojny. Wykorzystano archiwalne materiały filmowe.

Kto stał za zamachem na Jana Pawła II? W jaki sposób komunistyczne służby specjalne prowadziły akcje dezinformacyjne? Do jakich wniosków doszli polscy prokuratorzy prowadzący śledztwo w tej sprawie? Piotr Litka w filmie dokumentalnym "Zamach" poszukuje odpowiedzi na te kluczowe pytania. Rozmawia z osobami, które w ramach IPN studiowały nie tylko dostępne fakty i materiały, lecz także analizowały kontekst oraz rozległe powiązania tureckiego zamachowca, który strzelał do Ojca Świętego. Krok po kroku film odsłania tzw. bułgarski ślad, analizuje pozycję i funkcjonowanie polskich oraz sowieckich wywiadów. Udało się również dotrzeć do materiałów NRD - owskiej Stasi. Można w nich natrafić na mało znane informacje o tajnej operacji, która zmierzała do odsunięcia podejrzeń od służb specjalnych krajów komunistycznych. Film to zarówno analiza ogromnego materiału dowodowego jak i opis motywów, które stały za dramatycznymi wydarzeniami z 13 maja 1981 roku.

Film dokumentalny o historii jednego z najsłynniejszych XVII - wiecznych okrętów wojennych - polskiego galeonu Wodnik, i o sylwetkach związanych z nim ciekawych ludzi, od admirała Hermanna Witte, po radną z francuskiego miasta korsarzy Saint Malo, która - oczarowana historią Wodnika - postawiła w porcie jego replikę. Filmowe perypetie Wodnika staną się również pretekstem do opowiedzenia o bitwie pod Oliwą, o dowódcy polskiej floty Arendzie Dickmannie, o Krzysztofie Arciszewskim, który - zanim wylądował w Pernambuco - jako pierwszy człowiek w historii chodził po dnie Morza Północnego, wreszcie o tajemnicy spowijającej późniejsze losy galeonu.

Rano, 12 maja 1926 roku Józef Piłsudski udał się do Belwederu, aby żądać ustąpienia powołanego dwa dni wcześniej rządu
Chjeno - Piasta, kierowanego przez Wincentego Witosa. Marszałek nie zastał jednak prezydenta. W tym czasie przebywał
on w Spale. Piłsudski wrócił do Rembertowa, a wojsko skoncentrowane na poligonie, na jego rozkaz wyruszyło w kierunku
Warszawy. Do spotkania Piłsudskiego i Wojciechowskiego doszło kilka godzin później na moście Poniatowskiego.
Tu Marszałek miał powiedzieć: "Ja cię gromnico zapaliłem i ja cię zgaszę". W Warszawie rozpoczęły się walki pomiędzy
oddziałami przybyłymi z Marszałkiem a jednostkami wiernymi rządowi. Decydującym dniem dla powodzenia zamachu był
13 maja. Piłsudczycy zajęli większość budynków rządowych. Dzięki poparciu kolejarzy opóźniał się przyjazd do Warszawy
wojsk wiernych rządowi. 14 maja oddziały Piłsudskiego zajęły Belweder. Rząd Witosa złożył dymisję. Prezydent zrzekł się
urzędu, a obowiązki głowy państwa objął marszałek Sejmu Maciej Rataj. 15 maja na stanowisko premiera powołano
Kazimierza Bartla. Po stronie marszałka Piłsudskiego walczyło około 12 tys. żołnierzy. Rząd wspierało 8 tys. W czasie
kilkudniowych walk zginęło 379 osób. 31 maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Marszałka na prezydenta. Piłsudski
nie przyjął wyboru. Tłumaczył to ograniczeniami, jakie nakładała na prezydenta konstytucja marcowa. Prezydentem został
profesor chemii Ignacy Mościcki, a Piłsudski przyjął - specjalnie utworzone dla niego - stanowisko generalnego inspektora
sił zbrojnych. 2 sierpnia 1926 roku przyjęto tzw. nowelę sierpniową. Jej zapisy zmniejszały uprawnienia parlamentu.
Wzmocniona została pozycja prezydenta. W Polsce rozpoczęły się rządy sanacji.

Niemcy wzmacniają kontrolę Szczęsnego. Nie wolno mu opuszczać laboratorium, śpi w piwnicy pod budynkiem.
Steffen informuje zdenerwowanego Leona, że ma rozkaz sprawdzenia wszystkiego, co trafi do laboratorium.
W wilii lekarz opatruje rannego Martina. Kiedy Marysia wchodzi do pokoju, Niemiec dziękuje jej za
uratowanie życie. Mówi, że odpowiedzialne za akcję w lesie osoby zostaną ukarane.
Irka odnajduje archiwum za ścianą w piwnicy Instytutu Żywienia. Dokumenty są ukryte w sejfie, dziewczyna
zapisujetyp szyfrowego zamka do kasy pancernej.
Leon spotyka się z Ewką w domu publicznym, gdzie przekazuje jej część dokumentacji z laboratorium.
Ona pokazuje mu zdjęcie dokumentów Martina. Leon podejrzewa, że widoczne na zdjęciu pomieszczenie
jest przystosowane do trucia na masową skalę.
Dowództwo odsuwa Irkę od akcji w Instytucie. Dostaje rozkaz wyjazdu do zgrupowania podziemia, koło Radomia.
Akcję w Instytucie przejmują Ewka i Olek. Marysia obstawia ich na zewnątrz. Ewa, według wskazówek kasiarza,
otwiera sejf i fotografuje listy osób do wywózek. Gdy po udanej akcji Ewka z Olkiem chcą opuścić instytut,
wpadają na uzbrojonego volksdeutscha Jeschonka.

Serial wojenny,

Pierwsza część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi
oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II.
Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba
odpowiedzi na pytania: kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR?

Druga część widowiska historycznego, wzbogaconego archiwalnymi materiałami filmowymi
oraz fotografiami autorstwa Piotra Dłubaka, poświęconego zamachowi na Jana Pawła II.
Rekonstrukcja wydarzeń poprzedzających zamach na papieża 13 maja 1981 roku oraz próba
odpowiedzi na pytania - kim był zamachowiec Mehmet Ali Agca i jaki był udział KGB i KPZR?

Cykl dokumentalny, poświęcony historii telewizji w Polsce. W tej części o funkcjonowaniu tej instytucji
w latach sześćdziesiątych XX wieku. Ukazano kontekst społeczno - polityczny, związany z tamtym
okresem. Wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej oraz Wytwórni Filmów Dokumentalnych
i Fabularnych.

1/ Poszukiwanie sztandaru 29. Pułku Artyleriii Lekkiej, który w rejonie Świerży Górnej został zakopany podczas wycofywania się wojsk polskich na prawy brzeg Wisły przed napierającymi dywizjami niemieckimi w dniach 12 - 14 września 1939 roku. Polskie jednostki porzuciły w tym rejonie cały ciężki sprzęt. Zaledwie kilka armat przewieziono na znalezionej barce. W latach 90. do Muzeum Wojska Polskiego trafiły orzeł i głowica sztandaru 29. PAL - u. Niestety, sztandaru nadal nie odnaleziono.

2/ Wizyta w Ustroniu k. Opatowa w powiecie Kepińskim, w dawnym sanatorium dziecięcym. W 1929 roku odsłonięto tu popiersie Józefa Piłsudskiego, które w czasie wojny zagadkowo zaginęło i nikt nie wie. co się z nim stało.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Pierwsza część odcinka poświęconego obronie Leningradu.