TVP Historia - Program TV na środę 08 maja 2024

1903 - zmarł Paul Gauguin;
1945 - kapitualcja Trzecie Rzeszy;
1953 - protest episkopatu "Non possumus";
1989 - pierwszy numer "Gazety Wyborczej";

Film dokumentalny o bokserze, więźniu numer 77, Tadeuszu Pietrzykowskim, który na obozowym ringu pięściami wywalczył sobie życie. Był zapewne jedynym więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, który pobił esesmana i nie poniósł żadnych konsekwencji. Podczas całego pobytu za drutami stoczył według różnych szacunków od 40 do 60 walk. Wygrał wszystkie, nawet te z niemieckimi mistrzami boksu, z wyjątkiem jednej lub dwóch.

Filmowa opowieść Urszuli Dembińskiej - Nowakowskiej o historii radiofonii studenckiej, która rozpoczęła się
w latach 50. , kiedy powstawały miasteczka studenckie. Początkowo były to radiowęzły, z czasem półprofesjonalne
stacje radiowe rozsiane po całej Polsce. Z radiofonii studenckiej wyrośli znani dzisiaj radiowcy, którzy wspominają
swoją pracę w stacjach studenckich.

Andrzej w szpitalu na terenie getta przekazuje Rosenbaunowi 511 szczepionek. Mężczyzna daje Andrzejowi listę osób,
które ma zaszczepić. Informuje go o masowych zgonach z głodu. Przed kawiarnią Wolfgang wręcza Aloszy paszport
z nowym zdjęciem i tożsamością. W zamian żąda wystawienia Brodzkiego. W laboratorium Hans przed wysoko
postawionymi oficjelami prezentuje prototyp przetwornika obrazu. Leon nie zgadza się z nim, uważa że tak skonstruowana
bomba, byłaby zbyt duża. Leon w swoim apartamencie przyłapuje Ewkę na przetrząsaniu jego biurka. Wyjawia kobiecie,
że broń, którą robi dla Niemców, mają przejąć nasi. Przekazuje też dla dowództwa szyfr o Szczęsnym. Alosza w kawiarni
zastawia pułapkę na Kamila.

Dzisiejszy odcinek nosi tytuł "Ten święty, pułkowy znak". To wręcz niewiarygodne, iż wydarzenia wojenne odległe o dziesiątki lat i trzy pokolenia ciągle mogą tak niezwykle silnie oddziaływać na nasze emocje. Nie możemy już co prawda mieć wpływu na ich przebieg, ale możemy dopisać do końca niejasne wątki, a przy okazji zadziwić się nad siłą charakteru naszych ojców i dziadków. Odwiedzamy małą roztoczańską wioskę pod Tomaszowem Lubelskim. To tu, ostatni chorąży pocztu sztandarowego 73. pułku piechoty z Katowic, porucznik Edward Cebulski ukrył, we wrześniu 1939 roku, ten święty, pułkowy znak. Ruszymy też szlakiem odwrotowym oddziałów, które nie zdecydowały się na kapitulację po bitwie pod Tomaszowem. Celem jest Masyw Borowca i nieistniejąca już gajówka Głuchy.

Film opowiada o losach polskich wypędzonych, nazywanych niesłusznie przez władze komunistycznej Polski repatriantami. Ponad półtora miliona obywateli polskich z Podola, Wołynia, Nowogródczyzny i woj. wileńskiego musiało opuścić ojcowiznę i jechać w nieznane, na ziemie poniemieckie przyznane Polsce na mocy traktatów w Jałcie i Poczdamie. W przeważającej części zamieszkali oni na Pomorzu Zachodnim, Ziemi Lubuskiej i na Dolnym Śląsku. Bohaterami filmu są rodziny osiedlone na Pomorzu Zachodnim. Mieszkają w okolicach Kamienia Pomorskiego, Rewala, Darłowa, Kołobrzegu i Łeby. Przed kamerami opowiadają, skąd ich wygnano, jak wyglądały początki ich nowego życia na tzw. ziemiach odzyskanych. Narratorem filmu jest historyk prof. dr Waldemar Łazuga.

Bohaterem kolejnego odcinka programu Bogusława Wołoszańskiego jest szef
niemieckiego wywiadu wojskowego adm. Wilhelm Canaris, o którego prawdziwej
roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo.

Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego
admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny
światowej wciąż niewiele wiadomo.

Film o zabytkach architektury znajdujących się na terenie Kotliny Jeleniogórskiej, w ciągu dziesięciu wieków.
Od średniowiecza przedstawiciele znamienitego rodu Schaffgotschów byli częścią historii Kotliny Jeleniogórskiej.
Przez stulecia ród ten wywierał wpływ na okolicę i brał udział w najważniejszych wydarzeniach każdej epoki.
Zamki, dwory, pałace, wielkie posiadłości ziemskie wszystko to znajdowało się w posiadaniu tego sławnego rodu.
Do dzisiaj możemy podziwiać siedziby rodowe Schaffgotschów: zamek Chojnik, pałac w Sobieszowie,
pałac w Cieplicach, pałac w Czernicy i dwór Czarne.
W filmie sylwetki niektórych panów na Chojniku i w Cieplicach: Gotsche II, Hansa Ulryka, Jana Nepomuka,
Leopolda Schaffgotscha. Przez pryzmat konfliktów nawiedzających mieszkańców zamków, dworów i pałaców
została opowiedziana również historia regionu.

W starym krzyżackim zamku w Ostródzie wisi olbrzymie płótno przedstawiające scenę, w której Cesarz Francuzów odbiera pismo z rąk kilkuletniego chłopca. Rzecz dzieje się w czasie pobytu Cesarza w tym mieście, a tytuł dzieła brzmi: "Napoleon użyczający łask mieszkańcom Ostródy. Marzec 1807". Jakich to łask Napoleon Bonaparte udzielił ostródzianom i jaka wojna go do nich przywiodła? O tym w kolejnym odcinku "Wojowników czasu".

Upada powstanie listopadowe. Oddziały gen. Chłapowskiego przekraczają
granice Wielkiego Księstwa Poznańskiego i zostają rozbrojone. W szpitalu
polowym umiera Józef Frankowski. Przed sądem stają wszyscy poddani,
którzy odważyli się wziąć udział w powstaniu. Hrabia Chłapowski zostaje
skazany na dwa lata twierdzy i konfiskatę majątku.
Wielkopolska wkracza w nowy okres walki o polskość - postępowa część
społeczeństwa postanawia odegrać znaczną rolę w handlu, rzemiośle
i przemyśle. Powstaje "Spółka Polska", która walkęz Prusakami prowadzi
zupełnie nową bronią.

Serial historyczny, 55 min, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Występują: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica

Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum.

Produkcja: Blackmane Media Ltd.

Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Riwiera Włoska.

Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony niemieckim siłom pancernym oraz strategom wojennym:
Heinzowi Guderianowi i Georgijowi Żukowowi.

Film zrealizowany z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej stanowi swoistą próbę bilansu udziału
Polski w koalicji antyhitlerowskiej. Autorka filmu zadaje pytanie, czy należąc do grupy państw zwycięskich,
naprawdę odnieśliśmy zwycięstwo? Odpowiedź na nie próbują znaleźć m.in. prof. Paweł Machcewicz - dyrektor
Muzeum II Wojny Światowej, prof. Antoni Dudek z IPN i prof. Włodzimierz Borodziej z Uniwersytetu Warszawskiego.
W filmie zaprezentowane zostaną niepokazywane dotąd w telewizji archiwalne materiały filmowe z 1945 roku.

Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był
nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany
był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi
na te i inne pytania znajdziemy "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci.
Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki.

Przy całym zamiłowaniu do Italii i wszystkiego, co włoskie, wzbudzający największe emocje skarb ostatniego Jagiellona pochodził z Północy. "Flandryjskie opony" zwane później "arrasami" były tak cenne, że Senat uznał je za własność Rzeczpospolitej, a nie majątek króla, którym mógłby rozporządzać na wypadek śmierci. Późniejsze losy tapiserii z Flandrii były zresztą nie mniej złożone. Włoska kuchnia dworu Zygmunta Augusta i żydowskie dania spod zamku w Tykocinie.

W tym odcinku przypomnimy historię, która miała miejsce blisko dziesięć lat temu. W krakowskim Instytucie Ekspertyz Sądowych zakończono badania czaszki, którą przez lata uważano za szczątki genialnego polskiego poety - Jana Kochanowskiego.
Dopiero badania antropologiczne i genetyczne wykazały, że czaszka należała do nieznanej z imienia i nazwiska kobiety.
Odtworzono nawet wygląd jej twarzy i ustalono profil genetyczny. Niestety, nadal nie wiemy, jak wyglądał Jan Kochanowski.

Na wiejskim cmentarzyku w Karczewie najbliżsi żegnają symbolicznie Kamila, którego ciało zostało zabrane
przez Niemców. Schneider obwinia Wolfganga o akcję w kawiarni. Brodzki miał być ujęty żywcem.
W antykwariacie Kruk informuję Irkę, że jest zawieszona w działalności konspiracyjnej, jednak Leokadia informuje
załamaną dziewczynę, że poręczyła za nią przed Krukiem, ma wrócić do pracy i nie przerywać kontaktów
z Instytutem Żywienia.
Pracownicy laboratorium otrzymują z Berlina rozkaz, mają zakaz kontaktowania się z kimkolwiek z zewnątrz.
Marysia spotyka Celinę, której kuzyn pracuje u urszulanek w Nałęczowie. Kobietom udaje się zorganizować
transport do sióstr dla synka Celiny, Zoji i kilku potrzebujących osób.

Zanim wynaleziono narzędzia metalowe czy koło, inżynierowie z epoki kamienia stworzyli niezwykłe konstrukcje zwane megalitami. Ich przeznaczenie jak też metoda budowy od zawsze owiane były tajemnicą. Jednak stopniowo nauka odkrywa sekrety tych starożytnych cudów. Od podziemnych grobowców po ogromne stojące kamienie Stonehenge i spektakularne pomniki Orkadów. Nasi neolityczni przodkowie transportowali ogromne kamienie setki mil, używając jedynie siły mięśni i najprostszych narzędzi. Stonehenge uznawane jest za szczytowe osiągnięcie inżynierii prehistorycznej. Dziewiąty odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych.

Bohaterem kolejnego odcinka programu Bogusława Wołoszańskiego jest szef
niemieckiego wywiadu wojskowego adm. Wilhelm Canaris, o którego prawdziwej
roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo.

Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego
admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny
światowej wciąż niewiele wiadomo.

Film Jerzego Śladkowskiego o kulisach wstąpienia Polski do NATO. Choć to film historyczny, to w lekki, dowcipny i ciekawy sposób, poprzez wypowiedzi uczestników negocjacji, odsłania prawdziwe kulisy procesu naszego dążenia do Paktu Północnoatlantyckiego. Pokazuje, jaką faktycznie rolę odegrała w nim Polska. Rozmówcy, wszyscy najważniejsi uczestnicy tego procesu, m. in. Zbigniew Brzeziński, wtajemniczają widza w wielką politykę, snując opowieść o dyplomacji i jej anonimowych bohaterach. Historia opowiedziana w filmie zawiera wiele sensacyjnych wątków i nagłych zwrotów akcji.

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
W tym odcinku - wielka wyprawa w lasy roztoczańskie, masyw Borowca, w celu poszukiwania ukrytego sztandaru 77. pułku piechoty z Lidy, który to pułk bijący się w końcu września 1939 roku w okrążeniu przez wojska rosyjskie i niemieckie w tym rejonie rozwiązał się i część żołnierzy została zwolniona na bezterminowy urlop i odeszła do domów, a druga część wyruszyła na Węgry w celu kontynuowania walki. Sztandar pułkowy zakopano w stodole gajówki Głuchy. Budynki te zostały spalone w czasie wojny. Teraz grupa ochotników i pasjonatów historii próbuje odnaleźć budynki. Mają też nadzieję na odnalezienie sztandaru. Uczestniczą w przedsięwzięciu specjaliści z georadarami, wykrywaczami metalu, leśnicy i pracownicy Muzeum Wojska Polskiego. Do akcji wkracza ciężki sprzęt. Niestety, po dwóch dniach poszukiwań historycy wracają z wyprawy "na tarczy". Ale obiecują, że jeszcze tu powrócą.

Kolejny odcinek cyklu poświęcony jest wydarzeniom związanym z prowadzonymi przez Niemców
przygotowaniami do wojny. Omówiono między innymi współpracę Hitlera z Mussolinim oraz działania
prowadzące do aneksji Austrii. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.