TVP Historia - Program TV na środę 15 maja 2024

1891 - encyklika "Rerum novarum";
1951 - Czesław Miłosz, attache kulturalny PRL w Paryżu ogłosił, że nie wraca do kraju;
1963 - premiera "Osiem i pół" Felliniego;
1977 - demonstracja w Krakowie po śmierci Stanisława Pyjasa;

Reportażowy przewodnik po Lwowie śladami wybitnych Polaków.
Odc. 1 Od Corsa do dworca
Jak, dzięki ropie naftowej rodziło się bogactwo Lwowa? Jakie znaczenie miała wielka wystawa
światowa i targi wschodnie? Te tematy znalazły się w pierwszym odcinku serii.
Dr Oleg Mykulycz, twórca Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowego Ukrainy w Borysławiu
opowiada o wydobyciu ropy na tym terenie. Pokazuje, jak działają urządzenia wydobywcze
sprzed stu lat. Opowiada o bogactwie regionu, o lwowskich przemysłowcach, którzy bogacili
się na ropie. Wspomina Łukasiewicza i Zaha, ojców przemysłu naftowego na tym terenie.
Opowiada o światowej wystawie oraz targach wschodnich.

Cykl dokumentalny o losach bohaterów okresu II wojny światowej. Kolejne odcinki zawierają przedstawiane
z perspektywy postaci historie, pełne emocji i napięcia.
Od strony wizualnej seria składa się z materiałów archiwalnych, wywiadów z ekspertami oraz sekwencji
fabularyzowanych: ujęć stylizowanych na kadry komiksowe, gdzie żywy aktor współgra z ręcznie rysowaną
scenografią przez twórców komiksowych.
Pierwszy odcinek to historia żołnierza Oddziału Szturmowego Parasol, Bronisława Bruno Hellwiga, jednego
z najlepszych kierowców bojowych, który brał udział w wielu ważnych i brawurowych akcjach na terenie
okupowanej Warszawy. Film opowiada o momentach, kiedy ocierał się o śmierć i o tym, jak to doświadczenie
na niego wpłynęło. Człowiek, który może nosić miano bohatera, jest też mężem i ojcem; jego poświęcenie
dla sprawy dotyka bezpośrednio ludzi mu najbliższych.
W filmie o ojcu opowiada córka Bruna, Hanna Hellwig - Stańczuk.

Andrzej czyta dziecku bajkę. Wchodzi Marysia i wręcza mu świadectwo chrztu dla Ani.
W laboratorium pracują Hans i Szczęsny. Inżynier pozoruje omdlenie, pada na podłogę.
Na Szucha esesman katuje Janka. Martin każe wprowadzić jego rodziców. Ojciec
zabrania synowi mówić. Kruk obawia się, jak Janek zniesie przesłuchania.
Ewa decyduje, że utrzyma kontakt z Leonem.
W laboratorium Erwin surowo upomina doktora Kellera. Daje mu dwa tygodnie na
skończenie projektu.
Martin zabiera Marysię na egzekucję więźniów. Wśród zebranych ludzi są rodzice Janka.
W burdelu Leon wybiera dla swojego opiekuna Ninę. Chce w ten sposób zaprzyjaźnić się
z nim. Sam idzie z Ewą do pokoju. Omawiają sprawę aparatu i mikrofilmów.
Ania uczy się swojej nowej tożsamości. Po obiedzie chce pobawić się z królikiem.
Szuka go wszędzie, wychodzi na ulicę, skąd zabiera ją szmalcownik.

Serial wojenny,

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.

Aktion Saybusch (Akcja Żywiec), jak nazwano tę operację, trwała w pierwszym rzucie do połowy grudnia 1940 roku.
Wysiedlono wówczas głównie na tereny centralnej Polski zwanej Generalną Gubernią (GG) ponad 20 tys. osób.
W sumie do 1944 roku na Żywiecczyźnie straciło domy ok. 50 tys. mieszkańców. Ówcześnie to była jedna trzecia
tamtejszej ludności. W ich miejsce osiedlano głównie Niemców ze Wschodu, przeważnie z Ukrainy, krajów bałtyckich,
z rumuńskiej Bukowiny.

Program poświęcony polskiej himalaistce Wandzie Rutkiewicz. Przedstawiono jej wypowiedzi
- wspomnienia z dzieciństwa, osobiste odczucia w czasie wypraw w Himalaje. Zaprezentowano
zdjęcia górskie z wyprawy na Nanga Parbatt i Shiska Pangamal. Wykorzystano fragmenty filmów
"K - 2" (reż. Krzysztof Lang) i "W stronę Karakorum" (reż. Szymon Wdowiak).

John Kennedy objął urząd prezydencki w czasie największego rozwoju radzieckich sił nuklearnych. Program przedstawia
dramatyczną grę polityczną, jaką podjął Kennedy, ponosząc na jej początku dotkliwą klęskę (Zatoka Świń) i analizuje
działania, które doprowadziły do odzyskania przez Stany Zjednoczone parytetu nuklearnego. Sytuacja była tak dramatyczna,
że eksperci Pentagonu uważali, że zabójstwo prezydenta było pierwszym posunięciem Moskwy poprzedzającym atak
nuklearny. Wiceprezydent Johnson nie umiał obsługiwać walizki, za pomocą której mógł wydać rozkaz ataku odwetowego.

Program przedstawia mechanizm rozgrywki Chruszczowa z prezydentem Johnem Kennedym. Chruszczow, usiłując zapewnić
przewagę nuklearną Związku Radzieckiego, umieścił rakiety średniego zasięgu na Kubie. Zdecydował się na takie posunięcie,
gdyż uznał, że Kennedy jest politykiem chwiejnym i niedoświadczonym. Negatywną ocenę możliwości Kennedy'ego
Chruszczow oparł na fatalnych działaniach prezydenta: zaakceptowaniu inwazji w Zatoce Świń, braku stanowczości w sprawie
budowy muru berlińskiego. Program przedstawia mechanizm tej rozgrywki, od wyniku której zależał układ sił na świecie.

Bóbr - dopływ Odry, rzeka w południowo - zachodniej Polsce, płynie przez województwo dolnośląskie i lubuskie. Jest największym lewobrzeżnym dopływem Odry. Rzeka ma długość 272 m. Źródło rzeki znajduje się we wschodnich Karkonoszach w Czechach
na wysokości 780 m n.p.m. Płynie w kierunku północno - zachodnim doliną o krętym przebiegu. Z powodu budowy i położenia
dorzecza Bóbr charakteryzują duże i gwałtowne wahania poziomu wody. Rzeka ma duży spadek, dlatego jej koryto jest gęsto
zabudowane obiektami hydrologicznymi. Najczęściej o znaczeniu energetycznym.
Bieg Bobru jest bardzo różnorodny, jest mozaiką odcinków szybszych i wolniejszych. Teren, przez który przepływa rzeka, jest
bardzo zróżnicowany krajobrazowo. Bory Dolnośląskie, przez które przepływa Bóbr, są zamieszkane przez liczną zwierzynę.
A w rzece można spotkać różne gatunki ryb. W górnym odcinku żerują pstrąg potokowy, brzana i kleń. Okolica Szprotawy to
kraina ryb łososiowatych. W lasach zamieszkują liczne gatunki ptaków.
Rzeka dostępna jest do spływów kajakowych oraz pontonowych. Spływy te cieszą się wielką popularnością wśród wielbicieli tego
sportu z całej Europy. Na trasie możemy podziwiać wiele ciekawostek krajoznawczych. Szlak urozmaicony krajobrazowo; odcinki przełomowe wśród gór, a także śródleśne pośród Borów Dolnośląskich.
Nad brzegami Bobru usadowiło się wiele miast i miasteczek. Każde z nich w większym lub mniejszym stopniu uzależnione jest
od rzeki. Woda od zawsze wpływała na osadnictwo, rozwój rolnictwa, handel. Rzeka broniła przed wrogiem i dawała życie.
Na dzień dzisiejszy konieczne jest udrożnienie Starego Bobru. Progi wybudowane na Suchym Bobrze w latach trzydziestych
ubiegłego wieku, które miały ustabilizować dno i stworzyć baseny dla ichtiofauny, są w tej chwili w fatalnym stanie i nie spełniają
swojej funkcji. Progi stanowią przeszkodę dla ryb dwuśrodowiskowych, a Bóbr poniżej jazu Krzywaniec jest zasłany rumowiskiem
i wymaga udrożnienia, co jest zadaniem priorytetowym.

Radiowęzeł fabryki kosmetyków "Pollena - Uroda" okazuje się zwierciadłem problemów społecznych zakładu. Sondaż wśród pracowników najniższych szczebli na temat rozumienia idei samorządności w zakładzie. Konfrontacja postaw: problem współrządzenia zakładem widziany oczami robotników i kierownictwa.

Przez stulecia sąsiadujący ze sobą przez morze Polacy i Szwedzi mieli raczej pokojowe stosunki. W miarę, jak zaczął zmieniać się układ sił nad Bałtykiem, konflikty stały się nieuniknione. Ten najkrwawszy przyszedł w 1655 roku, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów uwikłana w liczne wojny słabła coraz bardziej. Wtedy polsko - litewskie państwo stało się łupem dla najeźdźców z północy. Nastąpił szwedzki potop.

Lata siedemdziesiąte XIX wieku to okres osławionego Kulturkampfu, czyli nasilenia
polityki antypolskiej i germanizacyjnej. Księża są prześladowani. Ze szkół
i sądownictwa ruguje się język polski.
Władysław Frankowski jest nauczycielem w Śremie. Ponieważ odmawia nauczania
religii w języku niemieckim, zostaje wydalony ze szkoły.
Czołową postacią w tym mieście jest ksiądz Wawrzyniak.
Do Śremu przybywa też z zamiarem pozostania tu na stałe Ludwik Franke. Chce
cały swój majątek powierzyć polskiemu bankowi, traktując to jako próbę naprawienia
zła, które uczynił.
Matylda Hausner, która ciągle kocha księdza Wawrzyniaka, wychodzi za mąż
za zakochanego w niej Władysława Frankowskiego.


Serial historyczny, 70 min, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Scenariusz: Andrzej Twerdochlib
Zdjęcia: Andrzej Ramlau
Muzyka: Adam Sławiński
Występują: Piotr Machalica, Anna Nehrebecka, Barbara Grabowska,
Gustaw Lutkiewicz, Witold Dębicki, Joanna Żółkowska, Kazimierz
Kaczor, Piotr Krukowski, Krzysztof Kowalewski i inni

Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum.

Produkcja: Blackmane Media Ltd.

Trzyczęściowy film dokumentalny BBC o terroryzmie. Powrót do wydarzeń z nocy 2017 r.
Pięć ataków terrorystycznych, 36 zabitych, dziesiątki rannych. Ale Wielka Brytania nie jest sama.
W ciągu 10 lat liczba ofiar terroru drastycznie wzrosła na całym świecie. W obliczu tych wydarzeń
pytamy dlaczego tak się dzieje, że w Manchesterze, Syrii, Paryżu i całych Stanach Zjednoczonych
dochodzi do rozprzestrzeniania się terroryzmu. Jak możemy przetrwać?

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony początkowej fazie wojny ukazuje rozwój sytuacji w Polsce
i krajach nadbałtyckich.
Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.

Dwuczęściowy film dokumentalny, fabularyzowany, zrealizowany dla TV Polonia przez Hannę Kramarczuk
według scenariusza Jana Tarczyńskiego pod opieką merytoryczną Wojskowego Biura Badań Historycznych
Ministerstwa Obrony Narodowej. Jest to jedyny film prezentujący w tak pełny i prawdziwy sposób życie
i przebieg służby wojskowej wielkiego patrioty, utalentowanego stratega i dowódcy dbającego o swoich
żołnierzy, legendarnego bohatera czasów wojny polsko - bolszewickiej, II wojny światowej i emigracji
londyńskiej.
W roli starszego generała Andersa wracającego wspomnieniami do odległych czasów wystąpił Jan Machulski,
w scenach fabularyzowanych - aktor Teatru Narodowego, znany również z kultowych seriali telewizyjnych
- Robert Jarociński. W scenach fabularyzowanych zobaczymy generała Andersa między innymi w więzieniu
na Łubiance, na występach Polish Parade w Iranie, kiedy to generał poznał swoja przyszłą żonę, w scenie
zdobycia Monte Cassino, podczas rozmowy z Churchillem, z Mikołajczykiem oraz podczas spotkania
z młodym pilotem, uciekinierem z socjalistycznej Polski.
W filmie pokazane zostaną obszerne fragmenty unikalnych filmów archiwalnych ze zbiorów Instytutu
im. Władysława Sikorskiego w Londynie. Podziwiać będziemy niezłomną postawę generała, prawdziwego
człowieka z krwi i kości, dla którego hasło "Bóg, honor, ojczyzna" nie były nigdy pustymi słowami, postać
spiżową, poruszaną głęboką miłością do dalekiej ojczyzny.

Pan Kmicic istniał naprawdę. Był słynnym zagończykiem, pułkownikiem, infamisem, szaleńczo odważnym bohaterem i chorążym orszańskim. Widzimy go w momencie, w którym stojąc na czele zbuntowanego wojska w Drohiczynie, grozi królowi Janowi Kazimierzowi. Na szczęście wszystko rozejdzie się po kościach i pułkownik wróci na Litwę. Ale na razie trzeba coś zjeść. Kuchnia polska doby późnych Wazów.

Przywożono je do Polski od lat jako relikwie po naszych rodakach zamordowanych w Katyniu i innych miejscach kaźni
na terenie sowieckiej Rosji. Robiono to zazwyczaj nielegalnie. Dziś szczątki te bada zespół doktora Andrzeja Ossowskiego
ze Szczecina. Jest on kierownikiem Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego i koordynatorem
Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów. Doktor Ossowski i jego zespół wykonują w sprawie szczątków
przywiezionych z Katynia przede wszystkim badania antropologiczne i DNA. Ich celem jest identyfikacja ofiar i ich godny
pochówek.

Przytuleni do siebie Andrzej z Marysią marzą o wspólnej przyszłości. Tęsknią za Anią, która jest teraz u sióstr
w Nałęczowie.
W laboratorium Keller rozmawia z Wolfgangiem. Doktor uważa, że Szczęsny powinien być obecny przy próbach
poligonowych. Wolfgang daje do zrozumienia, że po zakończeniu prac pozbędą się Szczęsnego.
W dowództwie Ewa przekazuje Krukowi meldunek. Obecna tam Leokadia jest zdenerwowana odpowiedzią
z Londynu.
Opiekun Kellera daje do zrozumienia, że chciałby pojechać na Kozią. Leon zadowolony z osiągniętego celu,
wyraża zgodę. W pokoju Ewa przekazuje mu rzeczy od Kruka, mały aparat i mikrofilmy.
Leon okazuje Ewie uczucie. Mówi, że jak to wszystko się skończy, chciałby ją zabrać do swojego domu
w Szwajcarii.


Serial wojenny,

Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych.

John Kennedy objął urząd prezydencki w czasie największego rozwoju radzieckich sił nuklearnych. Program przedstawia
dramatyczną grę polityczną, jaką podjął Kennedy, ponosząc na jej początku dotkliwą klęskę (Zatoka Świń) i analizuje
działania, które doprowadziły do odzyskania przez Stany Zjednoczone parytetu nuklearnego. Sytuacja była tak dramatyczna,
że eksperci Pentagonu uważali, że zabójstwo prezydenta było pierwszym posunięciem Moskwy poprzedzającym atak
nuklearny. Wiceprezydent Johnson nie umiał obsługiwać walizki, za pomocą której mógł wydać rozkaz ataku odwetowego.

Program przedstawia mechanizm rozgrywki Chruszczowa z prezydentem Johnem Kennedym. Chruszczow, usiłując zapewnić
przewagę nuklearną Związku Radzieckiego, umieścił rakiety średniego zasięgu na Kubie. Zdecydował się na takie posunięcie,
gdyż uznał, że Kennedy jest politykiem chwiejnym i niedoświadczonym. Negatywną ocenę możliwości Kennedy'ego
Chruszczow oparł na fatalnych działaniach prezydenta: zaakceptowaniu inwazji w Zatoce Świń, braku stanowczości w sprawie
budowy muru berlińskiego. Program przedstawia mechanizm tej rozgrywki, od wyniku której zależał układ sił na świecie.

Film "Umrzeć za Warszawę" w koprodukcji polsko - francuskiej przedstawia przyczyny i przebieg Powstania Warszawskiego. Pokazuje sytuację polityczną,
w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 - 44 i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. Przedstawia zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. W dokumencie wykorzystano przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy - operatorów Armii Krajowej oraz w mniejszym stopniu niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników powstania, co pozwala nadać bardziej osobisty i emocjonalny charakter. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau, dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu "Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk.

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.

W tym odcinku:

"Jeszcze jedno zwycięstwo nad czasem. Supraśl"

Ratowanie materialnych śladów minionych czasów ma dla nas ogromne znaczenie. Tak też jest w Supraślu, do którego zawsze chętnie wracamy. To miejsce, gdzie zachowano historyczną tkankę miasta, a wszystko co kojarzy się z historią cieszy się tu szacunkiem. Być może dlatego, przy udziale lokalnych władz, udało się uratować historyczny budynek starej plebanii. Teraz miejsce to tętni życiem jako siedziba miejscowych stowarzyszeń oraz małe muzeum.

Następnie przeniesiemy się na Roztocze, do Szczebrzeszyna. I tak oto, podążając za myślą przewodnią dzisiejszej wyprawy o wpisywaniu historii w naszą codzienność, dotarliśmy do miejsca, gdzie biło serce zamojskiej konspiracji przeciwko obydwu okupantom. Z tym miejscem związany jest bohater godny sienkiewiczowskiego pióra - Tadeusz Kuncewicz "Podkowa" - dowódca partyzanckiego batalionu Armii Krajowej.

Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu.
W audycji wykorzystano materiały archiwalne.