TVP Historia - Program TV na wtorek 14 maja 2024

1928 - urodził sie rzeźbiarz Władysław Hasior;
1943 - w proteście przeciw bierności Zachodu wobec holocaustu samobójstwo popełnił Szmul Zygielbojm;
1968 - zmiana systemu "punktów preferencyjnych" przy egzaminach na studia w PRL;

Film jest zapisem jednego dnia z życia Anny Dymnej. Ekipa TVP Kraków towarzyszy aktorce od porannej kawy, poprzez wizyty w Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko, w PWST, w Salonie Poezji, w Starym Teatrze, a także w bardzo prywatnych odwiedzinach grobu na cmentarzu na Salwatorze. Rano na tarasie swojego domu Anna Dymna mówi o rodzinie, wspomina najważniejsze związki z mężczyznami, opowiada o synu. Wraca także do początków swojej kariery. Następnie jedziemy z nią na cmentarz, co jest okazją do rozmowy o największej miłości Wiesławie Dymnym. Kolejne miejsce to szkoła teatralna i zajęcia ze studentami. Ze szkoły kierujemy się do Teatru im. J. Słowackiego na kolejny już Salon Poezji, a potem do Starego Teatru.

Niemcy wzmacniają kontrolę Szczęsnego. Nie wolno mu opuszczać laboratorium, śpi w piwnicy pod budynkiem.
Steffen informuje zdenerwowanego Leona, że ma rozkaz sprawdzenia wszystkiego, co trafi do laboratorium.
W wilii lekarz opatruje rannego Martina. Kiedy Marysia wchodzi do pokoju, Niemiec dziękuje jej za
uratowanie życie. Mówi, że odpowiedzialne za akcję w lesie osoby zostaną ukarane.
Irka odnajduje archiwum za ścianą w piwnicy Instytutu Żywienia. Dokumenty są ukryte w sejfie, dziewczyna
zapisujetyp szyfrowego zamka do kasy pancernej.
Leon spotyka się z Ewką w domu publicznym, gdzie przekazuje jej część dokumentacji z laboratorium.
Ona pokazuje mu zdjęcie dokumentów Martina. Leon podejrzewa, że widoczne na zdjęciu pomieszczenie
jest przystosowane do trucia na masową skalę.
Dowództwo odsuwa Irkę od akcji w Instytucie. Dostaje rozkaz wyjazdu do zgrupowania podziemia, koło Radomia.
Akcję w Instytucie przejmują Ewka i Olek. Marysia obstawia ich na zewnątrz. Ewa, według wskazówek kasiarza,
otwiera sejf i fotografuje listy osób do wywózek. Gdy po udanej akcji Ewka z Olkiem chcą opuścić instytut,
wpadają na uzbrojonego volksdeutscha Jeschonka.

Serial wojenny,

27 września 1331 roku pod Płowcami starły się oddziały polskie i krzyżackie. W tej batalii Polacy udowodnili, że zakonników,
którzy dwie dekady wcześniej zajęli Pomorze i nieustannie grabili Kujawy i Wielkopolskę, można pokonać. Na czele polskich
wojsk mimo podeszłego wieku stanął król Władysław Łokietek. Nie podjął jednak początkowo otwartej walki lecz nękał Krzyżaków podjazdami, atakami z ukrycia i zasadzkami gdziekolwiek się dało. Do ostatecznej batalii doszło pod Płowcami. Mimo przewagi
liczebnej rycerstwa zakonnego, podczas starcia strategia i męstwo oddziałów polskich oraz chęć odpłacenia najeźdźcy za szkody okazały się wystarczające do pokonania Krzyżaków. Przebieg bitwy utrwalił się dzięki przekazowi Jana Długosza. Czy kronikarz
wiernie oddał jej przebieg? Co o bitwie mówią najnowsze odkrycia archeologów i historyków? Choć bitwa de facto nie została rozstrzygnięta, a straty po obu stronach były ogromne, to bardzo wzmocniła morale wojsk polskich i zrobiła ogromne wrażenie
na XIV - wiecznym społeczeństwie polskim. Przeświadczenie o triumfie wojsk polskich podkreślał uroczysty wjazd Władysława
Łokietka do Krakowa z wziętym do niewoli w bitwie komturem Henrykiem Reussem von Plauen i 40 innymi jeńcami. O tym,
że bitwa była polskim sukcesem, świadczy też krzyżacka relacja z 1335 roku dla prokuratora krzyżackiego przy kurii papieskiej
w Awinionie. Dzięki bitwie pod Płowcami została zahamowana kampania krzyżaków na ziemiach polskich, zakonnicy odstąpili też
od marszu na Brześć. Dodatkowo bitwa zapobiegła również połączeniu się sił zakonu z armią Jana Luksemburczyka. Ich wspólne działanie mogłoby zagrozić dotychczasowym sukcesom w kwestii jednoczenia Królestwa Polskiego.

"Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy
polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia.
Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu,
eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń.

Kto stał za zamachem na Jana Pawła II? W jaki sposób komunistyczne służby specjalne prowadziły akcje dezinformacyjne? Do jakich wniosków doszli polscy prokuratorzy prowadzący śledztwo w tej sprawie? Piotr Litka w filmie dokumentalnym "Zamach" poszukuje odpowiedzi na te kluczowe pytania. Rozmawia z osobami, które w ramach IPN studiowały nie tylko dostępne fakty i materiały, lecz także analizowały kontekst oraz rozległe powiązania tureckiego zamachowca, który strzelał do Ojca Świętego. Krok po kroku film odsłania tzw. bułgarski ślad, analizuje pozycję i funkcjonowanie polskich oraz sowieckich wywiadów. Udało się również dotrzeć do materiałów NRD - owskiej Stasi. Można w nich natrafić na mało znane informacje o tajnej operacji, która zmierzała do odsunięcia podejrzeń od służb specjalnych krajów komunistycznych. Film to zarówno analiza ogromnego materiału dowodowego jak i opis motywów, które stały za dramatycznymi wydarzeniami z 13 maja 1981 roku.

Bogusław Wołoszański przedstawia odcinek poświęcony procesowi w Norymberdze.
W programie zawarto materiały archiwalne z procesu zbrodniarzy wojennych, ich egzekucje,
cele więzienne, w których przebywali m. in. H. Goering, J. von Ribbentrop oraz liczne
fragmenty filmów dokumentalnych ze zbrodniczej działalności Trzeciej Rzeszy.

Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki
końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej
dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech
oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że
regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom.

"Gesty i słowa, czyli jak król wyrażał swoje zdanie w średniowieczu". Przyjeżdżając w 1386 roku do Polski, Jogaiła na pewno nie znał polskiego. Znał natomiast język elit litewskich, czyli staroruski oraz naturalnie litewski. Posługiwał się też zapewne niemieckim i z pewnością nauczył się polskiego. Język dyplomacji to jednak nie tylko mowa, a przede wszystkim gesty, czym Jagiełło posługiwał się perfekcyjnie. Mimika twarzy, podanie dłoni - to wszystko znaczyło o wiele więcej niż dziś i miało swoją odpowiednią wymowę. Ale najważniejszą, iście królewską metodą wyrażania swojego zdania - było królewskie milczenie.

Serial historyczny, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Scenariusz: Andrzej Twerdochlib
Zdjęcia: Andrzej Ramlau
Muzyka: Adam Sławiński
Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Gustaw Lutkiewicz, Igor Przegrodzki,
Andrzej Seweryn, Kazimierz Kaczor, Piotr Machalica, Barbara
Grabowska, Anna Nehrebecka i inni


Szczególną rolę w zaborze pruskim zaczyna odgrywać ksiądz Piotr Wawrzyniak.
Poznajemy go jeszcze w gimnazjum. Młody człowiek dochodzi do wniosku,
że najlepiej będzie służył ojczyźnie jako kapłan. Dlatego po ukończeniu gimnazjum
wstępuje do seminarium duchownego. Pragnie zapomnieć o swojej miłości do
Matyldy Hausner, bo jest przekonany, że ludzie tego pokroju co on nie powinni
przedkładać szczęścia osobistego nad dobro wspólne. Biskupem Poznania
i Gniezna w tym czasie jest Mieczysław Ledóchowski, który nie cieszy się sympatią
rodaków. Prusacy wydają coraz więcej ustaw ograniczających działalność Kościoła
i innych polskich instytucji państwowych. Biskup Ledóchowski nie godzi się z tym
i zostaje aresztowany.
Dowiedziawszy się o przeszłości Ludwika Franke, Joanna Frankowska wyjeżdża.
Zrozpaczony Ludwik odmawia dalszej współpracy z pruską policją i przechodzi na
emeryturę.

Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie
do Murmańska i Archangielska dla ZSRR walczącego z armią niemiecką.

,
Film dokumentalny o konflikcie polsko - ukraińskim w Bieszczadach
po zakończeniu II wojny światowej, i o wysiedleniu ludności ukraińskiej
z tych terenów w czasie akcji "Wisła".
Na film składają się krótkie wypowiedzi byłych żołnierzy Ukraińskiej
Powstańczej Armii oraz żołnierzy i milicjantów walczących po stronie
polskiej.
Józef Pokryszczak, Jan Hodowaniec, Teodor Fylak - byli członkowie
ukraińskiej partyzantki - podkreślają patriotyczny charakter ich walki
i krytycznie odnoszą się do stworzonego przez komunistyczną propagandę
stereotypu Ukraińca bandyty. Juliusz Hibner, Zygmunt Keller, Julian
Rudak służący w owym czasie w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej
uzasadniają słuszność decyzji wysiedlenia ludności ukraińskiej z rejonu
Bieszczad. Podkreślają bestialstwo upowców. Ich wypowiedzi ilustrują
fragmenty archiwalnych kronik filmowych.

W tym odcinku prof. Lucyna Rotter przedstawia historię rozwoju technologii i zagadnień społecznych, które wynikały z powstawania nowych tkanin, krojów, projektów i idących za nimi zmian społecznych i norm estetycznych. Od listka figowego do futurystycznych ubiorów z drukarek 3D - potrzeba zawsze inspirowała do szukania nowych rozwiązań na wyjątkowe fatałaszki. W krakowskim Muzeum Archeologicznym prof. Lucyna Rotter rozmawia z dr hab. Jackiem Górskim o tym, w co ubierali się nasi przodkowie ponad 7 tys. lat temu.

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.

"Zdarzyło się pod Złotym Potokiem"

Autorzy programu ruszają tropem zaginionego sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej. Za sprawą dwóch pasjonatów historii być może uda się wzbogacić wiedzę o losach chorągwi. Pojawiły się nowe dane odnośnie możliwego miejsca jej ukrycia. Czy przy pomocy specjalistycznego sprzętu uda się odnaleźć sztandar?

Andrzej czyta dziecku bajkę. Wchodzi Marysia i wręcza mu świadectwo chrztu dla Ani.
W laboratorium pracują Hans i Szczęsny. Inżynier pozoruje omdlenie, pada na podłogę.
Na Szucha esesman katuje Janka. Martin każe wprowadzić jego rodziców. Ojciec
zabrania synowi mówić. Kruk obawia się, jak Janek zniesie przesłuchania.
Ewa decyduje, że utrzyma kontakt z Leonem.
W laboratorium Erwin surowo upomina doktora Kellera. Daje mu dwa tygodnie na
skończenie projektu.
Martin zabiera Marysię na egzekucję więźniów. Wśród zebranych ludzi są rodzice Janka.
W burdelu Leon wybiera dla swojego opiekuna Ninę. Chce w ten sposób zaprzyjaźnić się
z nim. Sam idzie z Ewą do pokoju. Omawiają sprawę aparatu i mikrofilmów.
Ania uczy się swojej nowej tożsamości. Po obiedzie chce pobawić się z królikiem.
Szuka go wszędzie, wychodzi na ulicę, skąd zabiera ją szmalcownik.

Serial wojenny,

Trzyczęściowy film dokumentalny BBC o terroryzmie. Powrót do wydarzeń z nocy 2017 r.
Pięć ataków terrorystycznych, 36 zabitych, dziesiątki rannych. Ale Wielka Brytania nie jest sama.
W ciągu 10 lat liczba ofiar terroru drastycznie wzrosła na całym świecie. W obliczu tych wydarzeń
pytamy dlaczego tak się dzieje, że w Manchesterze, Syrii, Paryżu i całych Stanach Zjednoczonych
dochodzi do rozprzestrzeniania się terroryzmu. Jak możemy przetrwać?

Spotkali się w tajemnicy, aby negocjować w sprawie niewyobrażalnych strat, odszkodowań dla ocalałych z największego masowego ludobójstwa w historii. Ocaleni pilnie potrzebowali pomocy, ale jak można było ustalić wysokość rekompensat za bezprecedensową eksterminację i cierpienie narodu? Film przedstawia prawdziwą, dotychczas nieopowiedzianą historię rozgrywającą się w następstwie Holokaustu. Wyreżyserowany przez nagradzaną reżyserkę Robertę Grossman (Who Will Write Our History) film "Rozliczenia" (Reckonings) opowiada o pełnych napięcia negocjacjach pomiędzy żydowskimi i niemieckimi przywódcami. W obliczu groźby eskalacji przemocy, wytrwale dążyli do celu, wiedząc, że krzywdy nigdy do końca nie zostaną zapłacone, ale mając nadzieję, że będzie to przynajmniej uznanie i krok w kierunku uzdrowienia relacji między narodami.

Bogusław Wołoszański przedstawia odcinek poświęcony procesowi w Norymberdze.
W programie zawarto materiały archiwalne z procesu zbrodniarzy wojennych, ich egzekucje,
cele więzienne, w których przebywali m. in. H. Goering, J. von Ribbentrop oraz liczne
fragmenty filmów dokumentalnych ze zbrodniczej działalności Trzeciej Rzeszy.

Program przedstawia jedną z najbardziej sensacyjnych operacji II wojny światowej i mechanizmy polityki
końca wojny. W połowie 1944 roku wojska radzieckie zajęły Rumunię, głównego dostawcę ropy naftowej
dla Niemiec. Dalsze akcje Armii Czerwonej groziły okrążeniem milionowej armii niemieckiej na Węgrzech
oraz opanowaniem węgierskich pól naftowych. Sytuacja była tym bardziej niepokojąca dla Hitlera, że
regent admirał Miklos Horthy zmierzał do poddania swoich wojsk aliantom.

Wanda Rutkiewicz - polska alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najwybitniejszych światowych himalaistek. Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Evereście, najwyższym szczycie ziemi. 23 czerwca 1986 Wanda Rutkiewicz zdobyła szczyt K2 jako pierwsza kobieta. Mount Everest zdobyła dokładnie tego samego dnia, w którym Karol Wojtyła został wybrany papieżem. To magiczna zbieżność dat. Film o niezwykłej kobiecie, ale i niejednoznacznej. Ważnej dla Polski i światowego alpinizmu. Opowiadają o niej przyjaciele, rodzina, ci, którzy się z nią wspinali, jeździli w samochodowych wyścigach. Opowiada o sobie wreszcie ona sama. Oglądamy fragmenty archiwalnych rozmów. Wanda mówi o tym, co dla niej było ważne. Słyszymy jej głos utrwalony w felietonach emitowanych w Lecie z Radiem. W filmie zobaczymy wiele niepublikowanych dotąd zdjęć archiwalnych. Opowiada też swoją gawędą o niej Tadeusz Różewicz. Rok 2022 Uchwałą Sejmu RP został ogłoszony został Rokiem Wandy Rutkiewicz.

Dziś autorzy programu przy pomocy dwóch historyków z Podlasia - Tomasza i jego syna Ignacego Śmigielskich, którzy od wielu lat nagrywali i zbierali różne relacje od starych ludzi, robią przejazd po kilku historycznych miejscach w rejonie Ostrowi Mazowieckiej, Zambrowa i okolicznych wsi. W miejscowości Golasze - Puszcza 10 września jechały czołgi Guderiana. Niemcy zastrzelili na drodze żołnierza. Po zwłokach przejechali. We wsi zginęło jeszcze dwóch polskich żołnierzy. Po przejeździe czołgów mieszkańcy wsi zebrali ciała ich wszystkich i pochowali w przydrożnej mogile. Piotr Karsznia - malarz artysta namalował obraz opowiadający o tych wydarzeniach. Guderian dążył w wojskami jak najszybszym marszem do Brześcia, gdzie miał się spotkać z niemieckimi wojskami zamykającymi kleszcze od południa. W pobliskiej wsi Dąbrowa, a właściwie w jej okolicach rozegrała się 12 września 1939 r. potężna bitwa między wojskami pancernymi Guderiana i zgromadzonymi tam kilkoma jednostkami Wojska Polskiego. Polacy zniszczyli trzy niemieckie czołgi lekkie. Miejscowi pod lasem pochowali po bitwie trzech zabitych polskich żołnierzy, obsługę polskiego działka p.panc. Również w tym rejonie doszło do bratobójczego starcia polskich oddziałów - 71. pp z Zambrowa i 1. Pułku Ułanów Krechowieckich. Próbujący powstrzymać walkę ppłk Jan Hipolit Litewski, dowódca 1. Pułku Ułanów Krechowieckich został zabity serią z polskiego karabinu maszynowego. Mieszkańcy wioski Gogole, przez lata jadąc do kościoła, zatrzymywali się zawsze przy jego grobie, by oddać mu hołd. Potem zwłoki pułkownika Litewskiego ekshumowano i przeniesiono na cmentarz parafialny. Jest to program o niezwykłej sile polskiego społeczeństwa i przywiązaniu do polskości.