TVP Historia - Program TV na wtorek 28 maja 2024

1908 - urodził się Ian Fleming, twórca postaci Jamesa Bonda;
1931 - Auguste Piccard wzbił sie balonem do stratosfery - na 16 kilometrów;
1961 - Peter Benenson założył Amnesty International;
1981 - zmarł kardynał Stefan Wyszyński;

Wysiedlili ich z Krymu w ciągu dwóch dni i wywieźli do Uzbekistanu. Z rozkazu Stalina, który oskarżył Tatarów o zdradę ojczyzny w czasie II wojny światowej. Na Krym wrócili dopiero w latach 90. Niektórzy z nich do tej pory nie mogą się przystosować do życia w nowym miejscu, a część z nich marzy o tatarskiej autonomii. Bohaterem reportażu jest jeden z najbogatszych Tatarów na Krymie, właściciel kilku restauracji, hoteli, firm handlowych i budowlanych, Riszat Menetow. Kamera towarzyszy bohaterowi w meczecie, pracy, domu, podczas spotkań z innymi Tatarami, którzy opowiadają o swoim życiu, problemach, oczekiwaniach.

Przyjeżdżający do Rakowa potomkowie polskich arian dziwili się,
że nic nie pozostało po tamtych czasach. Dzisiaj rakowska młodzież
przejęła światłe tradycje przodków i na nich buduje nowy wizerunek
swojego miasta i regionu.

Stanisław Wachowiak z Różopola w województwie wielkopolskim od 40 lat udziela się w Ochotniczej Straży Pożarnej. Jest jedynym w Polsce prywatnym właścicielem wozu strażackiego z 30-metrową drabiną. Jako przedsiębiorca wspiera strażaków z okolicznych oddziałów OSP, naprawiając im stare żuki i nyski. Nie pobiera za to żadnych opłat. Reportaż opowiada o społecznikowskiej postawie pana Stanisława, która jest godna do naśladowania.

Ewka, Marysia i Nitka kontynuują swoje zadanie na wschodzie. Z samego rana wybierają się do jednej
z wsi w okolicach Hrubieszowa. Dziewczyny z bezpiecznej odległości obserwują niemiecki pluton
wywlekający ludzi z własnych domów. By odwrócić uwagę żołnierzy nagle z zarośli wyłania się Nitka,
a w ślad za nią Marysia. Dziewczyny pozwalają się pojmać, by dostać się do szpitala, w którym
pracuje Andrzej.
Meyer, korzystając z okazji, wybiera się do tej samej wsi z operatorem. Zamierza nagrać materiały
do swojego filmu propagandowego. Ogrom bestialstwa niemieckich wojskowych poraża mężczyznę,
który nie chce pogodzić się z tym, co zobaczył.


Serial wojenny,

Film przypomina burzliwe dzieje zapory na Jeziorze Czorsztyńskim, czyli między innymi fale protestów przeciwko jej budowie, jakie miały miejsce w 1981 czy 1982 roku. Narracja prowadzona jest przez pryzmat jednego z protestujących, który teraz próbuje rozliczyć się z przeszłością i pokazać swojej córce wady i zalety tego przedsięwzięcia. W filmie oprócz Roberta Sawickiego i jego córki występują min dr Piotr Dąbrowski z rady naukowej PPN, Andrzej Szczocarz - były dyrektor PPN, ze strony zapory będzie to Tadeusz Łagosz. Bohater spotyka się także z innym uczestnikiem protestów, Jarosławem Krajniewskim. Występują także mieszkańcy tych okolic; sołtys wsi Maniowy, członkowie Koła Gospodyń Wiejskich tej wsi oraz Marek Wojtaszek, który prowadzi stronę internetową staremaniowy.pl. W filmie przedstawiamy także punkt widzenia miejscowych przedsiębiorców; Kazimierza Wolskiego i flisaka Włodzimierza Jagiełło. Zwiedzamy też samą zaporę i rozmawiamy na temat jej funkcjonowania. Film jest próbą rozliczenia się z tamtym czasem, ale nie odpowiada jednoznacznie na pytanie czy budowa zapory w tamtym miejscu była konieczna. Walorem filmu są zdjęcia ze zbiorów prywatnych bohaterów i materiały archiwalne z zasobów Telewizji Polskiej. Niewątpliwym atutem są przepiękne krajobrazy okolic Czorsztyna i Niedzicy czyli jednego z najpiękniejszych rejonów Polski.

Major Jan Henryk Żychoń to jedna z najciekawszych i najbardziej barwnych postaci historycznych, związanych z Bydgoszczą i wraz ze swoimi barwnym, pełnym zwrotów akcji życiem zasługuje na filmową opowieść. Henryk Żychoń należał do najbardziej zaufanych szpiegów generała Sikorskiego. Jego
zasługi były tak duże, że jego rywale oskarżali go bezpodstawnie o spiskowanie z Niemcami. Biografia majora Henryka Żychonia to biografia państwowca
i patrioty. Jako dziecko działał w harcerstwie, a gdy wybuchła I wojna światowa wstąpił do Legionów Polskich, mimo młodego wieku. Miał wówczas
zaledwie 12 lat! Szybko dał się poznać jako wnikliwy, inteligentny, rzeczowy i skuteczny człowiek. Działał na kierunku zachodnim, prowadząc działalność wywiadowczą nakierowaną na Niemcy. Pracował w tyglu międzynarodowego szpiegostwa Wolnym Mieście Gdańsku, a następnie w nowej ekspozyturze
wywiadowczej, w Bydgoszczy.

Trzecia część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom.

Czwarta część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom.

Dwórki, służki i matrony. Tylko wokół królowej znajdowało się otoczenie kobiece, stanowiły je dwórki, matrony oraz kobieca służba - panny pokojowe i służące. Zostać dwórką królowej było marzeniem niejednej młodej, dobrze urodzonej panny. Pomagały one królowej w codziennych czynnościach, asystowały w orszakach, zabawiały ją i dotrzymywały towarzystwa. Nie otrzymywały za to żadnego wynagrodzenia. Ale mogły nabrać ogłady, nauczyć się zasad życia towarzyskiego, a może nawet znaleźć bogatego i wpływowego męża. Dwórki opuszczały zamek po wyjściu za mąż albo odsyłano je wraz ze śmiercią królowej, kiedy cały jej dwór zostawał rozwiązany. Królowej towarzyszyły także matrony, czyli kobiety zamężne lub wdowy, które swoją obecnością przy królowej
gwarantowały jej przyzwoite zachowanie. Władczyni mogła im ufać, pytać o rady, szczególnie jeżeli była bardzo młoda, liczyć na ich towarzystwo w podróży oraz wsparcie w sytuacjach kryzysowych. Tylko na dworze królowej pracowała służba kobieca - służki i panny pokojowe, nad którymi nadzór trzymała jedyna żeńska urzędniczka - ochmistrzyni.

W pobliżu zamku Czocha wybucha pożar. Jorg przedostaje się do ogarniętego płomieniami tajnego ośrodka ukrytego w lesie. Fotografuje znajdujący się tam reaktor atomowy. Na miejsce przybywają Globcke i Sauer. Widząc zabitego wartownika, Sauer wysyła do wnętrza zadymionego tunelu swojego pomocnika, Wolfa. W walce zwycięża Jorg, ale relacja Wolfa podsuwa Globckemu odpowiedź na pytanie, kim mógł być człowiek, który przedostał się do tajnych podziemi. Choć nie udaje mu się schwytać Jorga, nabiera przekonania, że jest on szpiegiem. W Paryżu komandor Compaigne i Czerny spotykają się z Joanną, która wyjawia im sekret zamku Czocha. To właśnie jest miejsce, do którego mają dotrzeć. Na Śląsku, gdzie wojska radzieckie toczą krwawe boje o Lubań odległy od Czochy o 20 kilometrów,
generał Zawieniagin otrzymuje informacje od swojego szpiega "Kruka", że Niemcy odczytują radzieckie szyfrogramy. Generał musi przejąć maszynę lub zniszczyć ją, gdyż Stalin nie wybaczy mu, że pod jego bokiem pracowało takie urządzenie, a on nie znalazł sposobu, aby je zablokować. Uznaje więc, że należy dokonać desantu na zamek, co wydaje się samobójczym przedsięwzięciem. Generał nie troszczy się jednak o los swoich ludzi. Beer coraz częściej kręci się w pobliżu Natalii, chcąc się na niej zemścić po upokarzającej bójce z żołnierzami, o która ją obwinia. Zbiera informacje na jej temat, choć wciąż nie może znaleźć punktu zaczepienia. Wokół dziewczyny zaciska się pętla. Nowy wóz pelengacyjny coraz częściej i szybciej namierza miejsca, z których Natalia przekazuje radiogramy z wiadomościami od Jorga, lecz dziewczynie udaje się uniknąć aresztowania. Załoga wozu niespodziewanie odkrywa też, że w okolicy działa druga radiostacja, o czym jeden z techników informuje Globckego. Oznaczałoby to, że w małym miasteczku działa również drugi szpieg.

Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana.

Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne.
Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku.

Film poświęcony życiu i działalność prof. Jana Piekałkiewicza, Delegata Rządu RP na Kraj w latach II wojny światowej, wybitnego działacza politycznego i wielkiego patrioty, zamordowanego przez niemieckich oprawców w 1943 roku w więzieniu gestapo, w Al. Szucha w Warszawie. Jego postać została niemal zupełnie zapomniana, nieznana jest młodemu pokoleniu, nie doczekała się też należytego uhonorowania. Być może film wypełni w jakiejś mierze tę lukę.

Fashion story dla każdego, kto dostrzega rolę i znaczenie ubioru. Program o tematyce dokumentalno - historycznej, który w kostiumowej formule odsłania ukryte znaczenia, symbole i dzieje ubioru. Prowadząca Lucyna Rotter podejmuje temat koloru w ubiorze i jego ukrytych znaczeń, które na przestrzeni wieków ewoluowały.

"Świat miał o nich zapomnieć"

Po wybuchu II wojny światowej los całej okupowanej Polski był tragiczny. Jednak ziemie na wschód od linii Ribbentrop Mołotow historycy nazwali później ziemiami skrwawionymi. Najpierw tkankę społeczną krwawo przeorali tu Sowieci, potem od czerwca 1941 roku tę operację przejęli Niemcy, a pierwszym celem była inteligencja - ci, którzy mogli stanąć na czele przyszłego, ewentualnego oporu. To kolejny etap naszych badań i poszukiwań. Jesteśmy w Lesie Przestrzelskim, zwanym także lasem śmierci. To właśnie tutaj żandarmi z posterunku w Jedwabnem mieli rodzaj swojego pola, gdzie mordowali swoje ofiary. Wcześniej, wraz z kolegami ze stowarzyszenia Wizna 1939, odnaleźliśmy tu dwie rodziny - Mościckich i Bronakowskich. Zostali ekshumowani, zidentyfikowani i pochowani z honorami wojskowymi na cmentarzu w Jedwabnem. Także tutaj, z dokumentów, relacji i badań dowiadujemy się, że odnalezione szczątki to ofiary zbrodni niemieckich z 1943 roku.

"Wieś umarła o świcie"

Następnie przenosimy się na malownicze Roztocze, na południe od Zamościa. Tu także niemieckimi ofiarami padły tysiące ludzi, lecz to, co stało się we wsi Sochy, trudno opisać słowami. 1 czerwca 1943 roku w kierunku Soch ruszył niemiecki atak. Padły strzały, rozgorzały pożary, nadleciały też niemieckie bombowce. Zamordowano większość mieszkańców wioski, ale ten dramat staje się dla nas bardziej czytelny, gdy zajmujemy się losami poszczególnych rodzin. To nieprawda, że wojny kończą się wraz z podpisaniem traktatów. Rany i blizny dziedziczy się przez pokolenia.

Leokadia przydziela Ewce nowe zadanie. Dziewczyna ma uczestniczyć w przerzucie Szczęsnych
do Wielkiej Brytanii przez Węgry. Przy okazji będzie mogła spotkać się z Witkiem, który również
jest zaangażowany w akcję eskortowania rodziców.
Marysia z Nitką i Zygą jadą do Wrześni. Po drodze zatrzymują się w klasztorze, w którym ukrywa się Zoja,
siostra Marysi, z malutkim dzieckiem.
Ewka zarzuca Sońce, że nie widzi świata poza końcówką swego nosa. Uważa, że dba tylko o własną
wygodę. Sońka chce udowodnić dziewczynie, że jest w błędzie. Zdradza jej swoją tajemnicę.

Serial wojenny,

Kolejna część filmu dokumentalnego BBC o terroryzmie. Powrót do wydarzeń z nocy 2017 r. Pięć ataków terrorystycznych, 36 zabitych, dziesiątki rannych.
Ale Wielka Brytania nie jest sama. W ciągu 10 lat liczba ofiar terroru drastycznie wzrosła na całym świecie. W obliczu tych wydarzeń pytamy dlaczego tak
się dzieje w Manchesterze, Syrii, Paryżu i całych Stanach Zjednoczonych, dochodzi do rozprzestrzeniania się terroryzmu. Jak możemy przetrwać?

Po słynną powieść F. Scotta Fitzgeralda z 1925 r. filmowcy sięgali wielokrotnie. Pierwsza ekranizacja powstała już w 1926 r. i dokonał jej Herbert Brennon, kolejną firmował w 1949 r. Elliott Nugent. W 2000 r. Robert Markowitz zrealizował wersję telewizyjną, powierzając główne role Toby’emu Stephensowi i Mirze Sorvino. Do dziś najsłynniejszą pozostaje jednak adaptacja z 1972 r. w reżyserii Jacka Claytona. Prace nad nią przebiegały dość burzliwie: najpierw producent odrzucił scenariusz samego Trumana Capote i Francis Ford Coppola pośpiesznie napisał drugi, który zresztą Clayton przez następny rok poprawiał. Później wycofała się przewidziana do głównej roli kobiecej Ali McGraw i długo nie można było znaleźć odpowiedniej kandydatki na jej miejsce. Dzieło Claytona natomiast znakomicie wpisało się w wielki powrót fali retro: ludzie nosili stroje, fryzury, gadżety a la Gatsby. Sam film został przyjęty przez krytykę i publiczność dość chłodno, chociaż nagrodzono go dwoma Oscarami: za kostiumy i muzykę. Zarzucano reżyserowi, że mimo całej staranności realizacji, troski o odtworzenie realiów epoki, nie zdołał oddać na ekranie prawdziwego sensu tej tragicznej opowieści o niezłomnym idealiście, zniszczonym przez okrucieństwo świata bogatych, do którego tak bardzo starał się dostać. Obsesyjna miłość do pustej i głupiutkiej Daisy, symbolizującej blichtr i powierzchowność jej sfery, przywiedzie go ostatecznie do zguby.
Nick Carraway, początkujący pracownik nowojorskiej giełdy, wynajmuje niewielki dom na Long Island. Po drugiej stronie zatoki mieszka jego kuzynka, Daisy Buchanan, ze swoim bogatym mężem Tomem. Ich małżeństwo nie jest udane: Daisy zwierza się Nickowi, że nie jest szczęśliwa, a Tom przedstawia mu swoją kochankę, Myrtle, żonę właściciela podupadającego warsztatu samochodowego, George’a Wilsona. Z Nickiem sąsiaduje tajemniczy Jay Gatsby, człowiek bardzo bogaty, słynący w okolicy z urządzania wystawnych przyjęć. Nick zostaje zaproszony na jedno z nich i przy okazji słyszy różne plotki na temat gospodarza i pochodzenia jego fortuny. Parę dni później Nick dowiaduje się, że Gatsby kocha Daisy od czasu, gdy poznał ją pięć lat temu, będąc jeszcze skromnym oficerem. Dzięki pomocy Nicka udaje się zorganizować randkę Daisy i Jaya, ich romans rozkwita na nowo. Ale niebawem Tom poznaje prawdę i podczas wspólnej wycieczki do miasta między małżonkami dochodzi do awantury. W drodze powrotnej Daisy, prowadząc samochód Gatsby’ego, zabija Myrtle Wilson, która z kolei, zdemaskowana przez zazdrosnego męża, czekała na drodze na przyjazd Toma. Gatsby zataja jednak fakt, że jego auto prowadziła Daisy i to ona spowodowała wypadek. Tymczasem George Wilson dowiaduje się, do kogo należy żółty rolls-royce, pod którego kołami zginęła Myrtle. Zrozpaczony mężczyzna pragnie zemsty.

Trzecia część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom.

Czwarta część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom.

Jak to by było być Norwidem? Bo wszyscy mówią, że geniusz, ale że dziwak, że samotnik, że nieszczęśnik, że nikt go
nie rozumiał, że z życiem niespecjalnie dał sobie radę, że skazany na zły los, że kochał w uniesieniu bez wzajemności,
zmarł w biedzie w przytułku, a i po śmierci pochowano go obok tych, których specjalnie nie lubił. A co jeśli to mit?
Co jeśli Norwid był towarzyski, lubiany, współpracował z Polonią na emigracji? Co jeśli się stylizuje, bo jego wybór
wynika z obserwacji życia? Żeby zrozumieć Norwida, trzeba pójść za nim, podążyć za jego azymutami (Niemcy, Włochy,
Francja, Stany Zjednoczone), trzeba popatrzeć na tamten świat w kontekście czasów, w których żył i poprzez wybrane
teksty wierszy, listów, dramatów, prozy z perspektywy jego jako filozofa, indywidualisty, artysty wszechstronnego.
Film to próba artystycznego odtworzenia spojrzenia Norwida na współczesne mu czasy, próba zrozumienia jego sposobu
myślenia, postrzegania świata i sztuki. To próba stworzenia bohatera, z którym widzowie będą współodczuwali, którego
portret będzie na miarę najbardziej fascynującego bohatera filmowego, któremu wszyscy sekundują, podziwiają go albo
który wręcz wywołuje politowanie, ale wobec którego ma się intensywne emocje, którego się żałuje, ale jednocześnie
z ciekawością podąża za jej losem.

"Krosno - kuźnia lotniczych kadr"

Odwiedzamy Krosno, gdzie w latach 1938 - 39 funkcjonowała Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich - jednostka działająca już w latach wcześniejszych, a rok przed wybuchem wojny przeniesiona z Bydgoszczy do nowo powstałej, krośnieńskiej bazy lotniczej. Dziś gmach szkoły to samotna i bezludna wyspa. Ostatnie materialne świadectwo rozmachu, z jakim rozbudowywano w II RP zaplecze lotnictwa wojskowego. Był to jeden z najnowocześniejszych ośrodków szkolenia kadr lotnictwa wojskowego w Europie. W programie twórcy zaprezentują plan na nowe życie dla szacownego obiektu Szkoły Lotniczej w Krośnie i mają nadzieję zyskać dla niego wielu sojuszników.

Rola wojsk desantowych podczas walk w II wojnie światowej.
Program ilustrowany fragmentami filmów archiwalnych z frontów
II wojny światowej.