TVP Kultura - Program TV na niedzielę 12 maja 2024

Zapraszamy do uczestniczenia w nabożeństwie w parafii ewangelickiej położonej na Śląsku Cieszyńskim. Nabożeństwo dla luteran stanowi centrum życia duchowego całej wspólnoty, w którym zwiastowana jest Ewangelia, czyli Dobra Nowina o Jezusie Chrystusie i które każdorazowo posiada swój temat oraz przesłanie - zawsze w duchu miłości, najlepszej inspiracji do życia.

Film dokumentalny o włoskim malarzu Jacopo Robusti Tintoretto, który urodził się w Wenecji ponad 500 lat temu
i był znany w czasach strachu, niepewności i reformacji. Jego najsłynniejsze dzieła tworzą strukturę filmu
i są znaczącymi elementami w jego twórczości. Film opowiada historię jego życia na tle jego czasów.
XVI wiek był okresem rozkwitu Wenecji, jednego z najbogatszych miast handlowych Włoch i innowacyjnego
centrum kulturalnego Europy. Połyskujące miasto poświęcone pięknu, z pałacami i kościołami pełnymi
obrazów i fresków. To tło filmu. W tym mieście Tintoretto urodził się jako syn farbiarza. Ambitny artysta uczył się
w pracowni Tycjana i szybko znalazł własny styl, co pomogło mu zyskać sławę za życia. Szybkie pociągnięcia
pędzlem, przez co jest uważany za pierwszego malarza akcji w historii sztuki. Tintoretto był katolikiem,
ale sympatyzował z reformatorskimi pomysłami. Ten film chronologicznie opowiada historię jego życia,
od ambitnego młodego artysty, który wynalazł swój własny i innowacyjny język wizualny w rywalizacji
z Tycjanem, Rafaelem i Michałem Aniołem, mistrzami swoich czasów. Ta biograficzna narracja przeplata
się z historią Wenecji, republiki morskiej, która była bramą do Europy przez otwarte szlaki handlowe,
a tym samym stała się odzwierciedleniem radykalnie zmieniającego się porządku światowego: kwestie
religijne oczywiście zostały zakwestionowane, społeczne i polityczne pretensje upublicznione. Jego zdjęcia
nadają filmowi strukturę narracyjną. Każdy temat jest inicjowany przez jedną z jego najważniejszych prac.
Rekonstrukcja przed złotym tłem Wenecji, wysokiej jakości i kinowa inscenizacja, XVI wiek i Tintoretto
wskrzeszają i zanurzają widza w świecie pompatycznej architektury. Animacje map, historyczne listy
i dokumenty są dowodem czasu, który eksperci wyjaśniają i klasyfikują w wywiadach.

Film animowany.
Urocza sówka Shooom wykluwa się podczas sztormu, ale w gnieździe nie ma mamy. Obok niej leży jajko,
z którego lada chwila wykluje się kolejny ptaszek. Porywisty wiatr sprawia, że maluch i jajko tracą gniazdo,
ruszają więc na poszukiwania rodziny zastępczej. Jak poradzą sobie podczas trudnej wędrówki? Czy znajdą
nowy dom?
Pięknie zrealizowana, wzruszająca historia o wielkiej sile miłości, potrzebie znalezienia swojego miejsca
na świecie i szacunku do przyrody.
(źródło: kinodzieci.pl)

Thierry postanawia udać się samotnie do zamku Janville, aby rzucić wyzwanie królowi Nawarry. Tym razem szczęście go opuszcza i zostaje schwytany przez Filipa, młodszego brata króla. Filip jest pełen podziwu i szacunku dla Thierry’ego. Pragnie go zatrzymać jako "osobistego jeńca". Towarzysze Thierry’ego robią co w ich mocy, by go uwolnić.

Thierry dołącza do Białej Kompanii, niewielkiego oddziału najemników, który walczy z Anglikami pod rozkazami arcykapłana Arnauda de Servola. Jednak metody stosowane przez Servola, który plądruje, rabuje i zabija, są sprzeczne z wartościami Thierry’ego. Tymczasem odmowa służby w Białej Kompanii bynajmniej nie jest prosta.

Marta Perchuć-Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment.
Dzisiaj spotkamy się z Izabelą Trojanowską, jedną z najbardziej utalentowanych polskich aktorek. Opowie nam o swoim dzieciństwie spędzonym w Olsztynie i swoich pierwszych artystycznych występach. Wspólnie wspomnimy rolę Kasi Kunickiej, w którą wcieliła się w kultowym serialu "Kariera Nikodema Dyzmy".

Opowieść o morderczej rywalizacji Amerykanina Thomasa Edisona i pochodzącego z dzisiejszej Chorwacji Nikoli Tesli o to, który system elektryczny zrewolucjonizuje nie tylko współczesny obu wynalazcom świat, ale cały następny wiek.
(filmweb.)

W odcinku pokazujemy wybór najciekawszych obiektów sportowych spośród wielu powstałych w ostatnich latach,
nowych i stanowiących rewitalizację wybitnej architektury PRL. Znajdzie się tu modernizacja legendarnego
stadionu piłkarskiego i jego prowincjonalny odpowiednik oraz trzy, zupełnie różne, hale sportowo - widowiskowe.

Przedstawimy:
- Modernizację Stadionu Śląskiego w Chorzowie (RS Architekci): perfekcyjne dostosowanie stadionu - legendy,
pochodzącego z lat 50. , do wymogów funkcjonalnych współczesnego sportu,

- Halę 100 - lecia KS Cracovia w Krakowie z Centrum Sportu Osób Niepełnosprawnych (Biuro Architektoniczne
Lewicki Łatak), czołowa realizacja infrastruktury polskiego sportu ostatnich lat, doskonale funkcjonalny budynek
dla niepełnosprawnych sportowców, a zarazem wybitne dzieło architektury wpasowane w krajobraz krakowskich
Błoń,

- Stadion piłkarski Kotwicy Kołobrzeg (ASPA): bodaj najbardziej udana realizacja stadionu piłkarskiego
zbudowanego na potrzeby prowincjonalnego klubu,

- Rewitalizację Hali Olivia w Gdańsku (Arkon Studio): trudny i tylko częściowo zakończony sukcesem proces
adaptacji wybitnej konstrukcji z okresu socmodernizmu do dzisiejszych potrzeb hali lodowiska,

- Halę gier Zespołu Szkół Mistrzostwa Sportowego im. Mikołaja Kopernika w Krakowie (eM4. Pracownia
architektury. Brataniec): rozbudowa starej szkoły sportowej o nowoczesny obiekt, zrealizowany w skromnym,
oświatowym budżecie.

O swoich projektach opowiadać będą: Kazimierz Łatak i Piotr Lewicki (Hala 100 - lecia Cracovii) oraz Damian
Radwański (Stadion Śląski), a historię Hali Olivia przypomni dr Jacek Friedrich, dyrektor Muzeum Narodowego
w Gdańsku.

Temat uzupełni autorski esej architekta Oskara Grąbczewskiego o fenomenie katowickiego Spodka. Ta nowatorska,
modernistyczna konstrukcja z lat 60. , powstała przy udziale genialnego konstruktora Wacława Zalewskiego, jest
budowlą o niezwykłych, po dziś dzień niezrównanych walorach funkcjonalnych hali widowiskowej, a zarazem
wciąż stanowi kultowe, magiczne miejsce o statusie symbolu miasta i regionu.

Wysłany przez pana Kunickiego do Warszawy ze specjalną misją Nikodem Dyzma odnajduje pułkownika Waredę. Ma nadzieję, że znajomy z pamiętnego bankietu pomoże mu dostać się do ministra Jaszuńskiego. Razem włóczą się po lokalach, zabawy i pijatyki cementują stare przyjaźnie i ułatwiają zawieranie nowych znajomości. Słysząc o zagrożonej pozycji ministra rolnictwa, Dyzma przedkłada projekt ratowania kraju przed klęską urodzaju. Pomysł skupowania zboża od ziemian i magazynowania go, czekając na koniunkturę oraz wypuszczania specjalnych obligacji z przeznaczeniem na skup zasłyszał od Kunickiego, ale przedstawia go oczywiście jako własny. Projekt zapewniający rządowi maksymalne zyski zostaje uznany za genialny, rośnie sława Dyzmy jako "tęgiej głowy", wręcz męża opatrznościowego polskiej gospodarki. Dzięki hrabinie Przełęskiej, ciotce Żorża Ponimirskiego, pan Nikodem wchodzi do środowiska arystokratycznego. Ekscytują się nim wytworne damy, cenią sobie jego przyjaźń panowie. Jego prostactwo jest przyjmowane jako dowód siły, milczenie, za którym próbuje ukryć brak wiedzy i obycia, uchodzi za przejaw rozwagi. Dyzma bez trudu uzyskuje przydział drewna dla koborowskich tartaków i jako triumfator wraca do posiadłości państwa Kunickich.

Z Janem Englertem, bohaterem "Niedzieli z..." oraz zaproszonymi do studia jego gośćmi
rozmawiać będziemy m.in.: o tym dlaczego nie lubi obchodzić jubileuszy, w której z ról (aktor,
reżyser, dyrektor) czuje się najlepiej, o wyższości teatru nad filmem, o mistrzostwie i rzemiośle
w pracy aktora i roli przypadku w tym zawodzie, nauczaniu, które zapewnia nieśmiertelność,
a także dlaczego na scenie woli pracować z kobietami.

Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - "Kolumbowie - rocznik 20",
a właściwie jej dwóch pierwszych tomów. Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw
hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce. Głównymi bohaterami są
dwudziestoletni chłopcy, wplątani nagle w dramatyczną historię narodu i zmuszeni do podejmowania trudnych,
nierzadko tragicznych decyzji. Z właściwą ich wiekowi fantazją, poświęceniem, ale i ze świadomością ogromu
ryzyka i odpowiedzialności, podejmują nierówną walkę z wrogiem. Początkowo jest ona spontaniczna. Z czasem
przeradza się jednak w zorganizowaną i dokładnie planowaną działalność dywersyjną.
Wielką zaletą filmu jest to, że reżyser nie ograniczył się do ukazania swoich bohaterów tylko w pracy
konspiracyjnej. Sporo miejsca poświęcił też mniej heroicznemu obliczu okupacji. Sugestywnie ukazał osobiste
dramaty i rozterki Zygmunta, Jerzego, Kolumba, Niteczki, opowiedział o ich miłościach skażonych mrocznym
cieniem wszechobecnej śmierci; o drobnych i większych radościach jakby na przekór nieludzkiej rzeczywistości;
o ich mężnej postawie, kiedy przyszło oddać życie na szańcach powstania. Dzięki znakomitym kreacjom Jana
Englerta, Władysława Kowalskiego i Jerzego Matałowskiego ich bohaterowie podbili współczesną widownię.
Potrafili przemówić do niej językiem lat siedemdziesiątych, w niczym nie zubożając swej historycznej i literackiej
wiarygodności. Stanisław Dygat tak charakteryzował ten fenomen na łamach "Ekranu": "Byłem wtedy młodzieżą
i spotykałem się z Kolumbami. Z tymi"prawdziwymi"z epopei Bratnego i z filmu Morgensterna też. Nie było
wtedy Niemena ani Brigitte Bardot. Ani beatu, ani autostopu, ani podróży międzyplanetarnych. Nie było swobody
poruszania ani swobody obyczajów, ani telewizji. Była godzina policyjna, łapanki i huk salw karabinowych. Ale
Kolumbowie szli na śmierć dlatego, że tak bardzo kochali życie. Kochali je tak samo, jak kocha je młodzież
dzisiejsza i starali się wykorzystać każdy urok, który mogło ofiarować. Pod tym względem nie różnili się od
młodzieży dzisiejszej... Morgenstern odkrył w"Kolumbach"nowe i szerokie możliwości, jakie daje polskiemu
filmowi tematyka okupacyjna. To nieprawda, że ludzie mają dosyć tej tematyki. Mają jej dosyć w wersji
sfałszowanej".
Innym odkryciem Morgensterna było ukazanie losów Kolumbów bez pseudopatriotycznego zadęcia i sztucznego
patosu. Bez świadomości, że uczestniczą w wielkim dziejowym wydarzeniu i że po latach historia uczyni z nich
bohaterów. Ten klimat filmu doskonale oddaje autentyczny, krążący po okupacyjnej Warszawie wierszyk:
"Pod Rostowem od krwi ślisko / A my idziem na boisko". Cynizm? Nie, raczej postawa obronna, wisielczy humor
jako odtrutka na czyhającą za każdym rogiem możliwość łapanki i nieustanne poczucie zagrożenia.
Są wreszcie "Kolumbowie" dalekim echem szkoły polskiej - nurtu naszej kinematografii, który wygasł z górą
dziesięć lat przed premierą dzieła Morgensterna. Stało się tak głównie za sprawą powieści Bratnego, która ujrzała
światło dzienne w chwili, gdy "szkoła polska" przeżywała swe najlepsze lata. Adaptacja Janusza Morgensterna,
zarówno w wersji kinowej, jak i telewizyjnej, odniosła sukces. Reżyserska wizja powieści Bratnego przypadła do
gustu widowni i krytyce. Dowodem jest m. in. wielokrotne wznawianie filmu zwłaszcza na małym ekranie.
W pierwszym odcinku reżyser zaznajamia widza z głównymi bohaterami. Zygmunt, Kolumb, Jerzy i Siwy tworzą
grupkę dywersyjną pod dowództwem pierwszego z nich. Pewnego dnia młodzi konspiratorzy otrzymują rozkaz
przerzucenia tajnej drukarni w bezpieczne miejsce. Podczas akcji dochodzi do potyczki z hitlerowcami. W jej
wyniku ginie Siwy.



Serial wojenny, 54 min, Polska 1970
Reżys

Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dziś odwiedzimy jednego z najwybitniejszych polskich aktorów, dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie, Jana Englerta. Poznamy kulisy początków jego kariery aktorskiej, role w filmach: "Kanał" oraz "Kolumbowie".

Reporter po przejściach, Bob Wilton, podczas wojny w Iraku szuka tematu swojego życia. Niespodziewanie mężczyzna dostaje więcej, niż mógłby się spodziewać, kiedy podsłuchując korespondentów wojennych, poznaje agenta służb specjalnych, Lyna Cassady'ego. Dziennikarz wpada na trop eksperymentalnego oddziału wojskowego złożonego z żołnierzy posiadających rzekomo zdolności paranormalne.

Bohaterem tej groteskowej opowieści jest pisarz, który w imię wolności artystycznej odmawia uczestniczenia w otaczających go układach i uznany zostaje w związku z tym przez najbliższe i dalsze otoczenie za wariata. Sam przyjmuje bez sprzeciwu tę rolę, postanawia być psem i trafia na leczenie psychiatryczne. Będąc w odosobnieniu w szpitalu, staje się niepojętym dla lekarzy przypadkiem chorego na własne życzenie. Narzucona mu i zaakceptowana przez pisarza rola wariata sprawia, że jego twórczość odnosi nadspodziewany sukces. Rzecz o niezrozumieniu, wyobcowaniu i samotności artysty. Spektakl otrzymał nagrodę Gold Remi w kategorii Dramatic - Adaptation na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston w 2019 roku.

Jean - Luc Godard nakręcił ponad 140 filmów. Po okresie Nowej Fali zajął się filmami zaangażowanymi społecznie. Dopiero po dłuższym czasie wrócił do filmów, w których eksperymentował z montażem, narracją i technologią wideo. Dokument opowiada o eksperymentach, porażkach, obsesjach i odkryciach, jakie zdarzały się w ciągu dziesięcioleci pracy Godarda. O współpracy z reżyserem opowiadają m. in. Nathalie Baye, Marina Vlady, Macha Meril i Hanna Schygulla.

Krótki film animowany. Jestem tutaj! Chciałaby krzyknąć bohaterka, ale nie jest w stanie poprosić nawet o szklankę wody. Nie może też wstać, bo choroba przykuła ją do łóżka i uzależniła od innych. Doskonale za to słyszy wszystko, co jej bliscy mówią na temat jej stanu. Codzienność starszej kobiety dokumentuje nieruchoma kamera, skierowana prosto na jej twarz. Pozostali bohaterowie: mąż, córka, wnuki, lekarz czy ksiądz są tylko korowodem pojawiających się w kadrze nóg i wypowiadanymi w tle zdaniami. Przeszywająca opowieść o samotności w obliczu śmierci przedstawiona z perspektywy umierającej kobiety, choć ta nie wypowiada ani słowa.

(źródło: filmpolski.pl)

Film gangsterski francuskiego mistrza gatunku Jean - Pierre’a Melville’a.
W obsadzie filmu same sławy: Alain Delon, Gian Maria Volont, Yves Montand i Bourvil.

Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości J Lee Thompsona, reżysera m.in. filmów: "Kopalnie króla Salomona", "Złoto MacKenny" czy "Działa Navarony".

Zorganizowana pomoc ratownicza w Tatrach ma już ponad 100 lat! Przez ten czas zmieniali się ludzie, sprzęt i poziom wyszkolenia. Nie zmieniło się jednak jedno - nadal w Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym pracują ludzie, którzy ryzykują życie, aby turystyka w naszych górach była bezpieczna. Radek Kotarski sprawdza, jak bardzo dawny TOPR różni się od współczesnego.