TVP Kultura - Program TV na piątek 31 maja 2024

Czteroodcinkowy serial oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać" to opowieść
o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego, w tamtym
czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz
robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od lata 1923 r. do uzyskania
przez Gdynię praw miejskich (10 lutego 1926 r.).
Główne postaci serialu to: dumny, butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień, syn nauczyciela ze wsi pod Przeworskiem
(rodzice zginęli w czasie bombardowania), który wyruszył na Wybrzeże szukając pracy i swojego miejsca w życiu. Pracując
przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką, podejmuje studia i wrasta w rodzące się
miasto; Łucka z Konków, kaszubska dziewczyna, która początkowo jest zatrudniona w garkuchni dla robotników, a później
w biurze inż. Wendy. Wbrew woli ojca zostaje żoną Krzysztofa, ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym
w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich; Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i przyjaciel Krzysztofa, kocha życie i piękne kobiety.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przyjeżdża wraz z ojcem ze Związku Sowieckiego do kraju (matka nie przeżyła
trudów podróży). Początkowo robi lewe interesy, jednak wykorzystując znajomość języków obcych, zaczyna uczciwie
pracować jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port. Później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć lekko
podchodzi do życia, jest człowiekiem honoru. Mimo próśb ojca, z którym jest skłócony, odmawia przyjęcia pieniędzy od
rodzica i utrzymuje się sam. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna
kobieta. Po przyjeździe z Warszawy do Gdyni prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Tu próbuje ułożyć swoje życie
na nowo. Związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża
i obiecujących perspektyw, zostaje w Gdyni.
Losy czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych
z Kaszubami, z budową portu i powstającym miastem.
Odc. 1
Krzysztof Grabień zachęcony informacją o budowie portu jedzie na Wybrzeże. Celowe zatrzymanie pociągu na granicy
polsko - niemieckiej powoduje, że przyjeżdża do Gdyni nocą. Okradziony z pieniędzy, nieznający nikogo, wałęsa się
do świtu nad brzegiem morza. Rankiem staje w kolejce do punktu werbującego robotników, by dostać pracę. Chętnych
jest jednak zbyt wielu. Tu poznaje Wołodię, który proponuje mu niezbyt legalny, ale opłacalny interes. Chłopcy trafiają
do garkuchni, gdzie pracuje Łucka. Krzysztof podoba się dziewczynie. On odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość
przeradza się w miłość.
Z niewielką ilością pieniędzy, nie mając gdzie spać, Krzysztof nocuje początkowo na plaży, potem pomieszkuje na łodzi
razem z trzema poznanymi przy budowie linii kolejowej chłopakami. Wołodia spotyka inżynierów francuskich wysłanych
do Gdyni przez konsorcjum. Znający język obrotny chłopak, załatwia pracę sobie i Krzysztofowi. Obaj pracują w biurze
naczelnika budowy i projektanta portu, którym jest inż. Wenda. Rusza budowa, sprowadzona pogłębiarka drąży pierwszy
basen.


Serial historyczno - obyczajowy

Kinową wersję dzieła Jerzego Hoffmana obejrzało ponad siedem milionów
widzów, nie wspominając już o nagrodach i wyróżnieniach dla twórców
filmu. Geneza powstania oraz wieloletnie kłopoty związane z realizacją
"Ogniem i mieczem" obrosły legendą.
Film Hoffmana przeszedł też do historii jako w pełni udana superprodukcja,
która sprostała ogromnym oczekiwaniom zarówno widzów, jak i krytyki.
Reżyserowi udało się pozyskać nie tylko
rekordowe - jak na polską kinematografię - środki na realizację, lecz
także znakomitych aktorów, których kreacje zapadają głęboko w pamięć.
Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski
z powodzeniem nadali indywidualny rys postaciom Zagłoby,
Wołodyjowskiego i Podbipięty, nie wchodząc przy tym w kolizję z duchem
powieściowego pierwowzoru. Dla Michała Żebrowskiego rola Skrzetuskiego
stała się trampoliną do kariery, której widomym znakiem były tytułowe
kreacje w "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy i "Wiedźminie" według prozy
Andrzeja Sapkowskiego.
Prawdziwym objawieniem był jednak Aleksander Domogarow, rosyjski
aktor, odtwarzający postać Bohuna. W opinii wielu to właśnie on stworzył
najbardziej przejmującą kreację filmu. Na uwagę zasługuje też niezwykła
skrupulatność w odtworzeniu realiów epoki, plastyczne, "epickie" zdjęcia
oraz przekonująco zainscenizowane sceny batalistyczne.

Film historyczno - przygodowy,

Program rozrywkowy z udziałem Andrzeja Rosiewicza, Renaty Kretówny,
Stefana Friedmanna, Cezarego Julskiego, Asocjacji Hagaw.

(BACHEHA-YE ASEMAN / THE CHILDREN OF HEAVEN)

Film obyczajowy, 84 min, Iran 1997
Scenariusz i reżyseria: Majid Majidi
Aktorzy: Mohammad Amir Naji, Mir Farrokh Hashemian, Bahoreh
Seddiqi, Fereshte Sarabandi, Kamal Mirkarimi i inni

Nominowany do Oscara, uhonorowany Grand Prix, nagrodą
FIPRESCI, nagrodą jury ekumenicznego oraz nagrodą publiczności na
festiwalu w Montrealu, a także Srebrnym Ekranem - nagrodą dla
najlepszego filmu azjatyckiego na festiwalu w Singapurze trzeci film
w dorobku irańskiego twórcy Majida Majidi. Ten aktor z
wykształcenia od początku traktował swe występy jako drogę do
wymarzonej reżyserii. Przez kilka lat asystował przy realizacji filmów
krótkometrażowych, później zaczął sam je kręcić, by w 1991 r.
zadebiutować dziełem kinowym "Baduk". Międzynarodową sławę
przyniósł mu drugi film, "The Father", nagrodzony na festiwalach w
San Sebastian, Sao Paulo i Turynie.
W "Dzieciach niebios", podobnie jak w dwóch poprzednich
filmach, reżyser ukazuje rzeczywistość z punktu widzenia małoletnich
bohaterów. W oczach dziecka świat jest bowiem ciekawszy: więcej w
nim niewiadomych, tajemnicy, magii. Trzeba go dopiero odkrywać,
choć czasami to poznanie ma wysoką cenę.
Pomysł scenariusza "Dzieci niebios" reżyser zaczerpnął z
autentycznej historii opowiedzianej przez przyjaciela. Temat był
Majidiemu bliski, przywodził na pamięć własne wspomnienia z
dzieciństwa przeżytego w biedzie.
8-letni Ali i jego młodsza siostrzyczka Zahra mieszkają z
rodzicami w ubogiej dzielnicy Teheranu. Pewnego dnia Ali gubi,
niezupełnie z własnej winy, odebrane właśnie od szewca buty siostry.
Wpada w panikę, ale gorączkowe poszukiwania zguby nie przynoszą
efektu. W obawie przed gniewem rodziców przekonuje siostrę, że
oboje powinni ukryć przed nimi ten fakt do czasu, aż Ali zdobędzie
dla siostry inne trzewiki.
Od tej chwili brat i siostra muszą się dzielić jedyną parą butów,
jaka im została - butami Alego. Zahra zakłada je, wychodząc rano do
szkoły, a po powrocie przekazuje bratu, który ma lekcje później.
Konieczność czekania na powrót Zahry sprawia, że Ali zaczyna się
regularnie spóźniać na lekcje, przez co podpada nauczycielowi. Co
prawda, Zahra odkrywa, że w jej zgubionych przez Alego butach
chodzi teraz inna dziewczynka, ale gdy przekonuje się, że żyje ona w
jeszcze większej biedzie, rezygnuje z walki o swoją własność.
Tymczasem Ali dowiaduje się o biegu organizowanym dla
uczniów jego szkoły. Nie marzy o zwycięstwie. Chce dobiec na metę
jako trzeci, gdyż nagrodą za to właśnie miejsce jest para nowych
butów.

Porucznik Borewicz zostaje oddelegowany do ośrodka kempingowego na Mazurach. Podejmuje pracę ratownika, by na miejscu, incognito, sprawdzić informacje o działającej tu grupie przestępczej. Kemping okazuje się terenem ścierania się konkurencyjnych szajek, trudniących się sutenerstwem. Gdy zostaje zamordowany kierownik ośrodka, Borewicz rezygnuje z kamuflażu. Podejmuje oficjalne śledztwo.

Fabularyzowana opowieść o młodzieńczych latach i początkach panowania królowej Wiktorii oraz o jej małżeństwie z księciem Albertem. Julian Fellowes (Oscar za scenariusz do "Gosford Park"oraz Emmy za scenariusz do serialu "Downton Abbey"), jako autor scenariusza "Młodej Wiktorii" starał się wiernie odtworzyć historyczne fakty. Zatrudniono konsultanta historycznego Alastaira Bruce'a, z dbałością o szczegóły wykonano również stroje z epoki, nad czym czuwała znana kostiumolog Sandy Powell, zdobywczyni trzech Oscarów ("Zakochany Szekspir", "Aviator" i właśnie "Młoda Wiktoria"). Zdjęcia były kręcone w różnych miejscach znanych z historii Anglii. Mimo wielkiego zaangażowania twórców filmu, nie obyło się jednak bez krytycznych uwag na temat wielu historycznych nieścisłości.
Okres panowania królowej Wiktorii przypada na lata 1837 - 1901 i przeszedł do historii jako "epoka wiktoriańska". Gdy miała 8 miesięcy zmarł jej ojciec, gdy skończyła 11 lat, dokonał swych dni jej stryj król, Jerzy IV, pozostawiając tron księciu Clarence, który został królem Wilhelmem IV. Nie miał on legalnego potomka, następczynią była więc Wiktoria. Młoda dziewczyna musiała stawić czoło matce oraz jej agresywnemu mężowi, Sir Johnowi Conroyowi, który chciał władzy dla siebie i żony, zmuszając Wiktorię do podpisania dokumentów, stwierdzających na czas jej niepełnoletności regencję matki. Miesiąc po jej 18. urodzinach król Wilhelm IV zmarł. Koronacja Wiktorii odbyła się w 1838 r. Została królową Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii. Od samego początku panowania była niezależna. Potrafiła odseparować się od matki oraz jej nieprzychylnego małżonka. Wierzyła, że teraz może zdobyć wszystko. W końcu sama zaproponowała małżeństwo księciu Albertowi. Po narodzinach ich pierwszego dziecka, ociepliły się relacje Wiktorii z jej matką.
(THE YOUNG VICTORIA)

Dramat "W dół kolorowym wzgórzem" został uhonorowany nagrodą Prezydenta Gdyni dla Przemysława Bluszcza
(znakomita rola Tadka) na gdyńskim festiwalu w 2004 r. oraz nagrodą za reżyserię. Obiecujący twórca młodszego
pokolenia portretuje w filmach przede wszystkim swoich rówieśników, czerpiąc pomysły z własnych doświadczeń
i obserwacji. W dramacie "W dół kolorowym wzgórzem" - podobnie jak w "Głośniej od bomb" - Wojcieszek jeszcze
raz pokazał gorzki obraz prowincjonalnej Polski, młodych ludzi bez perspektyw, skazanych na beznadziejną, szarą
egzystencję, ale mimo przeciwności losu nie poddających się. Bohaterowie marzą więc o lepszym życiu i mają
nadzieję, że w końcu odniosą sukces, choć ich wiara jest wystawiana na ciężkie próby i okupiona cierpieniem.
Opowieść, której bohaterem jest zwolniony z więzienia Rysiek, zaczyna się jak film drogi. Młody człowiek wraca
do domu okazją, opowiadając przygodnemu kierowcy o swoim życiu. Spędził dwa lata w zakładzie karnym w Nysie
za napad na hurtownię i pobicie strażnika. Trafił za kratki, biorąc całą winę na siebie. Nie zdradził wspólników,
którzy uniknęli kary i cieszą się wolnością. Cierpiał za wszystkich, jednak tylko jeden z nich, Marek, odwiedzał
go w więzieniu. Teraz Rysiek chce zacząć nowe życie. Jedzie do niewielkiego Wolimierza, gdzie ma po ojcu
20 - hektarowe gospodarstwo, i gdzie czeka na niego ukochana. Czy wszystko jednak wygląda tak różowo?
Kierowca samochodu sugeruje, że gdyby mu się nie powiodło, może liczyć na pracę na budowie w Stargardzie.
Rzeczywiście, chłopak będzie wkrótce potrzebował pomocy. Nie ma już do czego wracać. Majątek po zmarłych
rodzicach przejął jego brat Jarek, który bez powodzenia szukał szczęścia w wielkim mieście. Praca we Wrocławiu
okazała się wielkim niewypałem, wrócił więc na ojcowiznę i zajął całe gospodarstwo. Co gorsza, brat zabrał Ryśkowi
nie tylko rodzinny majątek, ale także narzeczoną Agatę, z którą się ożenił. Podobno ojciec przed śmiercią zmienił
zdanie i zapisał wszystko Jarkowi. Rysiek jedzie więc do domu tylko po to, by wyrównać rachunki z bratem.
Rozczarowany i przybity niepowodzeniami chłopak odwiedza dawnego kompana Tadka, którego żona Dorota właśnie
urodziła córkę Natalkę. Małżeństwo przeżywa głęboki kryzys, nie ma w nim miejsca na miłość, jest za to żal,
rozczarowanie, pretensje i znudzenie sobą. Tadek oficjalnie prowadzi dobrze prosperujący biznes, ale tak naprawdę
nadal zajmuje się ciemnymi interesami. Proponuje Ryśkowi pracę kierowcy, ale on nie wierzy w uczciwość kolegi
i zdecydowanie odmawia. Ma inny pomysł na życie. Chce skończyć z kryminalną przeszłością, odzyskać dom
i przede wszystkim odebrać bratu ukochaną Agatę. Czy dawni kompani pokrzyżują mu plany?

Dramat obyczajowy, 114 min, Polska 2004
Scenariusz i reżyseria: Przemysław Wojcieszek
Zdjęcia: Jolanta Dylewska
Muzyka: Bartek Straburzyński
Aktorzy: Dariusz Majchrzak, Aleksandra Popławska, Rafał Maćkowiak, Przemysław Bluszcz, Teresa Sawicka,
Michał Tarkowski, Jacek Borcuch