TVP Kultura - Program TV na sobotę 18 maja 2024

Zbigniew Górny - poznaniak, tym razem bohaterem swojego koncertu
uczynił znanego krakusa - Zbigniewa Wodeckiego, który zaśpiewa swoje
największe przeboje.
Zbigniew Wodecki to nie tylko utalentowany piosenkarz, ale także muzyk
- skrzypek i trębacz.

Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment.
Dzisiaj spotkamy się ze Sławomirą Łozińską, jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich aktorek. Opowie nam o swoim dzieciństwie w powojennej Warszawie, o roli, jaką w życiu jej rodziny odegrała Szkoła Główna Handlowa oraz o najbardziej istotnych kreacjach aktorskich. Aktorka podzieli się z nami wspomnieniami z planu kultowego serialu "Daleko od szosy".

Właściciele Koborowa witają Nikodema Dyzmę jak męża opatrznościowego. Administrator majątku, dumny, że udało mu się tak wspaniale rozwiązać problem przydziału drzewa dla koborowskich tartaków, chełpi się swoim sukcesem i stopniowo wyzbywa się obaw, że mógłby utracić wygodną posadkę u pana Kunickiego. Cieszy się życiem i powodzeniem, których nie skąpi mu los. Martwi go jedynie Kasia zazdrosna o panią Ninę. Gdy dziewczyna robi Dyzmie awanturę, ojciec natychmiast wysyła ją za granicę. Nieoczekiwanie nadchodzi telegram z Warszawy. Premier wzywa pilnie pana Nikodema w związku z jego genialnym projektem gospodarczym, proponuje mu prezesurę Banku Zbożowego. Dyzmę ogarniają wątpliwości, czy da sobie radę na tak odpowiedzialnym stanowisku. Wierzy jednak w swoją szczęśliwą gwiazdę, więc przyjmuje ofertę. Gdy wraca do Koborowa pożegnać się, pan Kunicki wręcz błaga go, by zechciał zachować posadę administratora majątku.

Rejestracja koncertu IX Symfoni Ludviga van Beethovena w wykonaniu orkiestry oraz chóru Opery Paryskiej. Orkiestrze towarzyszą soliści Ricarda Merbeth - sopran, Daniela Sindram - mezzosopran, Robert Dean Smith - tenor, Günther Groissböck - bas, Jean - Yves Thibaudet - fortepian.

Auguste Renoir uznawany jest za jednego z twórców impresjonizmu zrywającego z wielowiekową tradycją. Ten nowy styl malarstwa, a także nowe motywy wydają się współczesnej publiczności radykalnie odmienne. Jednak sam Renoir postrzega swoje obrazy jako echa dawno minionej epoki. Film jest portretem zmieniających się czasów, jest kroniką tego, jak młody Renoir inspiruje się obrazami z epoki rokoka, pracując jako malarz porcelany w zmieniającym się społeczeństwie. Jak współpracuje z innymi studentami kierunków artystycznych, aby znaleźć nowy sposób malowania na te nowe czasy. I jak jego miłość do starych mistrzów będzie nadal wpływać na jego twórczość. Zarówno sposób malowania Renoira jest wystarczająco szokujący dla ówczesnych artystów, jak i przedmiot jego zainteresowań, nie szlachta społeczna ani bogowie z mitologii, lecz zwykli paryżanie spędzający miłą niedzielę na bulwarach Montmartre lub wzdłuż brzegów Sekwany. Impresjonistyczne obrazy Renoira są pomnikami współczesnego życia w Paryżu lat 70. XIX wieku i przedstawiają czas wkrótce po wojnie domowej oraz rewolucyjną przemianę od Drugiego Cesarstwa do Trzeciej Republiki Francuskiej. W porównaniu z obrazami z okresu francuskiego rokoka z XVIII wieku, wydają się one jednocześnie echem dawno minionej epoki. W filmie poznamy rewolucyjnego malarza, który w obliczu wielkich przewrotów artystycznych i społecznych nawiązuje do starych francuskich tradycji. Obraz przenosi nas w korzenie arcydzieł Renoira, szuka w nim nawiązań do rokoka i zestawia jego twórczość z perspektywą współczesnych fotografii, by w pełni uchwycić impresjonizm. Jak później napisał jego syn, Renoir uwielbiał bajki. Podobnie jak wyimaginowany, baśniowy świat rokoka, malarstwo impresjonistyczne Renoira nie jest przedstawieniem rzeczywistości, lecz fikcją ponadczasowego piękna.

"Duże zwierzę" - czwarty film w reżyserskim dorobku Jerzego Stuhra - był już głośny na długo przed premierą. Stało się tak za sprawą scenariusza. Pierwszą jego wersję
(na podstawie opowiadania Kazimierza Orłosia pt. "Wielbłąd") napisał bowiem w roku 1973 sam Krzysztof Kieślowski, noszący się wówczas z zamiarem debiutu fabularnego. Niestety, tekst nie spodobał się peerelowskim decydentom od kultury i musiał powędrować do szuflady. Przed kilkoma laty odnalazł go w Wiesbaden Janusz Morgenstern. Takiej okazji nie można było zmarnować. Morgenstern, zarezerwowawszy sobie rolę producenta, zaprosił do współpracy Jerzego Stuhra, jednego z ulubionych aktorów Kieślowskiego. Twórca "Tygodnia z życia mężczyzny" nie tylko wziął na swoje barki reżyserię i opracowanie scenariusza (w pierwotnej wersji były tylko dwie sceny z rozpisanym dialogiem), lecz także zagrał głównego bohatera. Realizacja "Dużego zwierzęcia" stała się dla aktora szczególnym doświadczeniem. "Po pierwsze dlatego, że w sensie symbolicznym znów byłem współpracownikiem Krzysztofa, mojego przyjaciela. Dane mi było nadać kształt czemuś, co było jego ideą, jego dążeniem. Po drugie, to był mój pierwszy film poetycki. Zawsze miałem skłonność do realistycznego oglądania świata. Odważyłem się na metaforę, spróbowałem
znaleźć w sobie inną wrażliwość" - mówił w jednym z wywiadów. To jednak nie wszystko. Już w swych poprzednich filmach Stuhr - reżyser dowiódł, jak bliski jest mu temat tolerancji, zrozumienia dla inności i niedoskonałości bliźniego. Typ jego talentu kazał mu wszakże ukazywać ludzkie losy w konkretnym kontekście czasowo - przestrzennym, co z kolei zmuszało do balansowania na granicy doraźnej publicystyki. Dopiero scenariusz Kieślowskiego pozwolił autorowi "Historii miłosnych" na zmianę perspektywy i bardziej uniwersalne potraktowanie problemu. "Stuhr niemodny temat ujął w formę przypowieści, dotykającej za pośrednictwem mikrozdarzeń ponadczasowych prawideł" - pisała po premierze "Dużego zwierzęcia" jedna z recenzentek. Nie wszyscy wszakże podzielali jej zdanie. Film wywołał liczne dyskusje. Jedni chwalili i nagradzali (Nagroda Specjalna na MFF w Karlovych Varach, nagroda publiczności na Lecie Filmowym w Kazimierzu Dolnym, Syrenka Warszawska w kategorii filmu fabularnego), inni zarzucali reżyserowi jałowe powielanie wzorców kina moralnego niepokoju. Jedno wszakże pozostaje bezsporne: "Duże zwierzę" to kolejne niebanalne dokonanie Jerzego Stuhra, jednego z niewielu polskich artystów filmowych, którzy bez oglądania się na mody, konsekwentnie budują na ekranie własną, oryginalną wizję świata.
Mała, górska miejscowość, gdzieś w Polsce. Pan Sawicki, szanowany obywatel, tak samo zwyczajny jak jego otoczenie, pewnego dnia zaczyna spacerować ulicami w towarzystwie wielbłąda. Zdziwieni mieszkańcy nie wiedzą, co o tym myśleć. Mijają kolejne dni, a zwierzę ciągle jest u Sawickich. Mało tego, zajmuje w ich życiu coraz ważniejsze miejsce. Dlaczego? - to pytanie coraz bardziej nurtuje całe miasteczko. Sawiccy nie potrafią odpowiedzieć. Po prostu polubili dwugarbnego czworonoga i tyle. Mieszkańcom wszakże to nie wystarcza. Nie wiedzieć czemu nie potrafią przystosować się do nowej sytuacji i reagują agresywnie. Odpowiednie urzędy nagle zaczynają domagać się rejestracji i opodatkowania wielbłąda. Pojawiają się donosy, że wielbłąd przeszkadza dzieciom w nauce, zanieczyszcza ulice, a także - czy są granice absurdu? - może roznosić groźną afrykańską odmianę choroby wenerycznej. W stosunku do Sawickich mnożą się szykany. Ona traci pracę w przedszkolu, jego nie chcą już w lokalnej orkiestrze. Przed ich domem hałasują protestacyjne pikiety. Mimo że odrzuceni i osamotnieni, Sawiccy nie zamierzają pozbyć się wielbłąda. Przeciwnie, są do niego coraz mocniej przywiązani.

Gośćmi Kataryny Sanockiej i Krzysztofa Grzybowskiego są Jan Elbanowski - o najlepszej powieści europejskiej 2020 roku wg magazynu literackiego Transfuge. "Złota dziewczynka z Jassów" Ctlina Mihuleaca - to powieść zarówno smutna, jak i zabawna, współczesna i historyczna, niezwykle wciągająca w swoją podwójną narrację; oraz Tomasz Duszyński, autor powieści "Człowiek z Celuloidu" - to kontynuacja bestsellerowego "Fenomenu z Warszawy" fresku z epoki, w której życie elit miesza się z historiami prosto z gangsterskiego półświatka i szczegółami biografii przedwojennych celebrytów.

Niewidoma kwiaciarka bierze omyłkowo biednego Charliego za milionera. Sam Charlie powstrzymuje prawdziwego milionera przed popełnieniem samobójstwa. Ten z wdzięczności i po pijanemu chce się hojnie odwdzięczyć. Ale po wytrzeźwieniu wyrzuca Charliego z domu. Charlie zaczyna spotykać się z kwiaciarką. Kiedy ta zachoruje, postanawia zarobić pieniądze na jej leczenie. Zamiata ulice, walczy jako bokser. Ponownie spotyka milionera, który po pijanemu daje mu pieniądze. Charlie krótko cieszy się z prezentu. Oskarżony o kradzież trafia do więzienia, jednak wcześniej przeznacza pieniądze na operację ukochanej. Dzięki niej dziewczyna odzyskuje wzrok. Po odbyciu kary wynędzniały Charlie błąka się po ulicach. Spotyka dawną ukochaną, która jest teraz zamożną kwiaciarką. Dziewczyna rozpoznaje Charliego, ale nie potrafi się cieszyć. W jej oczach zaskoczenie miesza się z przerażeniem i litością. Charlie raduje się, ale i cierpi. Czuje się straszliwie upokorzony. [opis dystrybutora do wydania DVD]

W 1956 roku, będąc u szczytu kariery, Marilyn Monroe przebywała w Anglii na zdjęciach do romantycznej komedii "Książę i aktoreczka", w której grała u boku Laurence’a Oliviera. Hollywoodzka gwiazda poznała wówczas młodego asystenta reżysera, Colina Clarka. Colin napisał pamiętnik o powstawaniu tego filmu i na podstawie jego wspomnień został właśnie nakręcony "Mój tydzień z Marilyn", odtwarzający wydarzenia z pobytu aktorki w Londynie, widziane oczami autora książki. Clark towarzyszył aktorce przez cały tydzień. Pamięta dokładnie tamten czas, to była jego pierwsza praca i od razu na planie "Księcia i aktoreczki" z doborową obsadą. Otarł się wówczas o wielki filmowy świat, który dotychczas podziwiał tylko w kinie. Był zakochany w filmach, a jego bohaterami byli Alfred Hitchcock, Orson Welles, Laurence Olivier.
Świeżo upieczony absolwent uniwersytetu i początkujący filmowiec, 23-letni Clark, opuszcza rodzinny dom i wyjeżdża do Londynu. Dzięki determinacji i uporowi dostaje się do biura samego Laurence’a Oliviera, który, pod wpływem swojej żony, Vivien Leigh, postanawia w końcu zatrudnić Clarka przy swoim najnowszym filmie "Książę i aktoreczka". Latem 1956 r. do Londynu przylatuje Marilyn Monroe, a zadaniem młodego asystenta jest znalezienie odpowiedniego lokum poza Londynem dla aktorki i jej niedawno poślubionego męża, dramaturga Arthura Millera. Hollywoodzką gwiazdę na lotnisku witają tłumy reporterów. Najnowszy film z jej udziałem wzbudza wielkie zainteresowanie. Rozpoczynają się zdjęcia, a Marilyn Monroe, ku rozpaczy producentów i Laurence’a Oliviera, sprawia same kłopoty na planie, ma problemy z koncentracją, jest kapryśna, niezdecydowana, zagubiona. Zachowuje się jak gwiazda, tymczasem gwiazdorem miał tu być Olivier. Pewnego dnia Marilyn nie pojawia się na planie, jej mąż wyjechał do Paryża. Wzywa do siebie Colina Clarka, który ma jej pomóc przezwyciężyć samotność i nudę. Od początku widać, że świetnie się rozumieją, znajdują wspólny język, śmieją się, żartują, przechadzają po parku, kąpią w Tamizie. Colin zabiera aktorkę do Zamku Windsor, gdzie w Królewskiej Bibliotece pracuje jego chrzestny, który ułatwia im zwiedzanie obiektu. Potem Colin pokazuje Monroe swoją starą szkołę, słynny Eaton College. Według wspomnień Clarka doszło też między nimi do bardziej intymnego zbliżenia. Tydzień z Colinem Clarkiem pozwala aktorce odprężyć się i doznać całkiem nowych przeżyć, zachłystnąć się odrobiną swobody i szczęścia z dala od hollywoodzkiego blichtru. Wspólnie spędzony, niezwykły czas zapadnie głęboko w serca tych dwojga. W rolę Marilyn Monroe z powodzeniem wcieliła się Michelle Williams, która za swoją kreację dostała nagrodę Złotego Globu oraz nominację do Oscara.

Dramat sądowy, powstały na kanwie wydarzeń, które miały miejsce w 1925 roku
w stanie Tennessee. Życiem prowincjonalnego miasteczka wstrząsnął proces młodego
nauczyciela, który przybliżał uczniom w szkole teorię Darwina. Kiedy wyszły na jaw jego
zabronione praktyki, został oskarżony o herezję. W obronie nauczyciela stanął znany
prawnik, Henry Drummond.

Dyskusja, gdzie punkiem wyjścia jest aktualne wydarzenie kulturalne, wzbudzające emocje i kontrowersje oraz mogące być pretekstem do przeniesienia rozmowy na płaszczyznę społeczną i obyczajową.
Nowatorska realizacja w hali zdjęciowej, z umowną scenografią sugerującą, że znajdujemy się w mieszkaniu, lofcie lub w squacie oraz swobodna atmosfera sprzyjają wygłaszaniu niebanalnych i ekstrawaganckich sądów.

Hanka Ordonówna, aktorka, gwiazda kabaretowa i legenda dwudziestolecia międzywojennego. Jej piosenki wciąż cieszą się popularnością, śpiewa je już czwarte pokolenie. Film przedstawia jej życie od czasów dzieciństwa, aż do momentu, kiedy przeistoczyła się w olśniewającą gwiazdę oraz okres wojenny do ostatnich dni życia artystki z dala od ojczyzny. Ilustracją są zdjęcia, materiały archiwalne, oryginalne nagrania Ordonki. Urodziła się 25 września 1902 roku jako jedyna córka państwa Pietruszyńskich, mieszkających wówczas w Warszawie przy ulicy Żelaznej 68. W 1918 roku w stolicy rozpoczęły działalność liczne teatry oraz kabarety "Argus", "Czarny Kot", "Miraż", "Sfinks". Dyrektorem "Sfinksa" był Wacław Julicz, występowali tam Ludwik Sempoliński i "król tanga" Karol Hanusz. Wśród pięciu uczennic przyjętych do baletu była 16 - letnia Marysia Pietruszyńska. W jednym z programów śpiewała piosenkę "Szkoda słów". Następnego dnia w warszawskim dzienniku ukazała się notka "... jesteśmy zdania, że kotów i dzieci na scenie nie trzeba pokazywać". Hanka Ordonówna (na ten pseudonim artystyczny namówił Marysię Karol Hanusz) po nieudanym debiucie w "Sfinksie" wyjechała do Lublina, gdzie związała się z "Wesołym Ulem". Kiedy kabaret zawiesił działalność, wróciła do Warszawy. Tańczyła w "Mirażu", wzięła też udział w wielkiej imprezie artystycznej "Na gwiazdkę dla żołnierzy", która odbyła się w hotelu Bristol. W 1920 roku otrzymała angaż w słynnym "Qui pro Quo", gdzie występowali już "Lopek" Krukowski, Ludwik Lawiński, Mira Zimińska, Zula Pogorzelska i inni. Hanka Ordonówna zdobywała coraz większą popularność (pojawiły się karty pocztowe z jej podobizną, chętnie angażowano ją do reklam). Piosenki pisali dla niej Lechoń, Tuwim, Hemar. 26 marca 1931 roku w kościele św. Krzyża w Warszawie odbył się jej ślub z Michałem hrabią Tyszkiewiczem. Ordonka nie zrezygnowała jednak z dalszej kariery. Występowała w rewiach, teatrach, zagrała też główną rolę w filmie "Szpieg w masce". Losy wojny rzuciły ją za granicę. W czasie choroby w Jerozolimie napisała: "Bezbrzeżna jest moja tęsknota I nic mnie tu nie uleczy. Nie płuca moje są chore. To serce za krajem krzyczy. Och dajcie mi wrócić do Polski. To jedno mnie tylko uleczy". Hanka Ordonówna zmarła 25 września 1950 roku, została pochowana na cmentarzu polskim w Bejrucie. Od 12 maja 1990 roku jej prochy spoczywają na warszawskich Powązkach.

Dokument poświęcony jednemu z najwybitniejszych reżyserów, Luisowi Bunuelowi, autorowi takich dzieł, jak "Pies andaluzyjski", "Viridiana", "Mroczny przedmiot pożądania", "Dyskretny urok burżuazji" czy "Piękność dnia". W swojej nawiązującej do surrealizmu twórczości reżyser obsesyjnie powracał do tych samych tematów: hiszpańskiej kultury, śmierci, wiary, uleganiu namiętnościom, które miały na celu krytykę mieszczańskiego społeczeństwa jego czasów.

Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat.