TVP Kultura - Program TV na sobotę 25 maja 2024

Program poświęcony Jarosławowi Kukulskiemu i jego piosenkom.

Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment.
Dzisiaj odwiedzimy podwarszawski Konstancin, w którym przyjmie nas Karol Strasburger. Podzieli się z nami garścią wspomnień rodzinnych. Wspomnimy studia w szkole morskiej, nieoczywistą drogę, która zaprowadziła Karola Strasburgera na deski teatru oraz najbardziej istotne kreacje aktorskie, w tym słynną rolę Józefa Toliboskiego z "Nocy i dni".

Nikodem Dyzma obejmuje prezesurę Banku Zbożowego. Sprytnie dobiera współpracowników, aby nadrabiali niedostatki wiedzy i umiejętności pana prezesa. Jego "prawą ręką" zostaje Krzepicki, zręczny karierowicz, który w sukcesach szefa upatruje swoją życiową szansę. Dyzma czuje się coraz pewniej, w banku rządzi żelazną ręką. W kręgach elit politycznych jest nazywany "ekonomicznym Napoleonem", wszyscy go podziwiają i fetują, a panie wręcz uwielbiają. Hrabina Koniecpolska zaprasza pana Nikodema na tajne "posiedzenie loży". Bierze w nim udział dwanaście dam z towarzystwa, natchnionych i roznegliżowanych oraz on, jedyny mężczyzna - Wielki Trzynasty. Zmęczony szaleństwami upojnej nocy Dyzma dowiaduje się, że zagraża mu poważne niebezpieczeństwo. W Warszawie pojawia się Boczek, były zwierzchnik pana Nikodema z prowincjonalnej poczty. Nachodzi prezesa, grozi ujawnieniem prawdy. Nie mogąc zaspokoić rosnącego apetytu Boczka, Dyzma wynajmuje bandziorów, którzy mają unieszkodliwić szantażystę.

Opera w czterech aktach Giacoma Pucciniego z 1896 roku na podstawie powieści "Sceny z życia cyganerii" Henriego Murgera. Autorami włoskiego libretta są Luigi Illica i Giuseppe Giacosa. Jest pierwszą z trzech najbardziej znanych oper Pucciniego. Akcja rozgrywa się w Paryżu około 1830 roku. Opera ukazuje obrazy z życia francuskiej cyganerii artystycznej w epoce balzakowskiej.

Film dokumentalny. Gerard Philipe w latach 1944 - 1959 wystąpił w 34 filmach fabularnych. Urodził się 04.12.1922 r. na południu Francji, tuż przy granicy z Włochami. Uczył się w szkole średniej u księży marianów w Cannes. Był nie tylko największym aktorem swojego pokolenia, ale także brał udział we wszystkich bitwach swoich czasów: jako członek ruchu oporu FFI, jako bojownik przeciwko bombie atomowej i na rzecz pokoju podczas zimnej wojny, jako obrońca kultury w ramach TNP oraz jako działacz na rzecz oświaty ludowej. Film zbudowany na podstawie serii retrospekcji z archiwalnymi materiałami dokumentalny jest jednym z najważniejszych wydarzeń obchodów 100. urodzin Gerarda Philipe'a w 2022 roku. 25 listopada 1959 r. w wieku 37 lat Gerard Philipe zmarł właśnie u szczytu kariery, zarażony chorobą, o której nie wiedział.

Producent: Temps Noir

Gościem Kataryny Sanockiej i Krzysztofa Grzybowskiego jest Andrzej Janikowski, autor książki pt. "Trzysta procent socjalizmu. Przodownictwo pracy w PRL - u". To temat niemal zupełnie zapomniany. Starsze pokolenia mogą jeszcze kojarzyć go ze słynnym niegdyś filmem Andrzeja Wajdy "Człowiek z marmuru". Młodsi - już z niczym. To historia przepełniona heroizmem i ludzkimi dramatami, obrazująca grozę stalinizmu i komunistyczną utopię.
W programie gości również Zbigniew Zborowski, autor trzeciego tomu sagi rodzin Zaporewiczów i Młynarskich pt. "Szukaj mnie wśród mgieł Wirungi".

Wschodnią granicę Polski przekracza autobus pełen drobnych handlarzy zza Buga, udających się na przygraniczny bazar. W lesie autobus zostaje napadnięty przez bandę "reketierów", dowodzonych przez pewnego Ukraińca, kamuflującego się pod pseudonimem "Gruzin". Przestępcy zmuszają handlarzy do złożenia haraczu. Wśród pokrzywdzonych jest młoda dziewczyna Marusia. Choć w porównaniu z innymi traci stosunkowo niewiele, to jako jedyna decyduje się zawiadomić policję. Najbliżej ma do komisariatu w Królowym Moście. Jest głównym świadkiem napadu, miejscowy komisarz postanawia więc na pewien czas zatrzymać ją w miasteczku. Proboszcz, faktycznie osoba numer jeden w okolicy, umieszcza Marusię w domu młodego organisty Witka, ćwiczącego właśnie "Ave Maria" na ślub córki burmistrza. Urocza przybyszka od razu wpada chłopakowi w oko, lecz nieśmiałość uniemożliwia mu rozpoczęcie otwartych zalotów. Kiedy proboszcz odkrywa, że dziewczyna ma piękny głos, postanawia za wszelką cenę zatrzymać ją do dnia ślubu. Nie będzie to jednak łatwe, gdyż Marusia myśli przede wszystkim o odzyskaniu utraconej gotówki. Choć z drugiej strony zarówno miasteczko, jak i Witek coraz bardziej się jej podobają.
"Czytając pamiętniki Marii Dąbrowskiej, natknąłem się na refleksję, dotyczącą jakiejś wizyty w małym miasteczku, jakiejś kolacji w towarzystwie lekarza, proboszcza i aptekarza: "Jakaż ta prowincja duchowo samowystarczalna, jak właściwie ona nas do niczego nie potrzebuje... "Pomyślałem sobie, że jeśli mamy gdzieś szukać jakichś wartości, o których w mieście dawno zapomnieliśmy, to właśnie w prowincjonalnym miasteczku na Białostocczyźnie, cokolwiek by to znaczyło" - mówił w jednym z wywiadów Jacek Bromski. Przyczyną powstania "U Pana Boga za piecem" nie było jednak reżyserskie pragnienie apoteozy tradycyjnego polskiego etosu. To pojawiło się nieco później. Najpierw Studio Filmowe "OKO" zaproponowało Bromskiemu scenariusz, którego akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Potem reżyser przypomniał sobie o Białostockim Teatrze Lalek, który niegdyś zrobił na nim wielkie wrażenie. W efekcie większość ról w "U Pana Boga za piecem" zagrali aktorzy tej sceny, a miasteczko ze scenariusza zostało umieszczone przy wschodniej granicy i nazwane Królowym Mostem. Skoro mieszkańcy Białostocczyzny wcielili się w filmowe postacie z macierzystego regionu, to główną rolę Rosjanki mogła zagrać tylko Rosjanka. Na próbne zdjęcia w Moskwie stawiło się około pięćdziesięciu kandydatek. Rywalizację wygrała aktorka sławnego Teatru na Tagance Ira Łaczina, która, mimo młodego wieku, miała już na koncie występy po francusku i angielsku. Krytyka przyjęła komedię Bromskiego życzliwie. "W końcu na ekranach pojawiły się filmy, świadczące, że twórcy przestali się wstydzić polskiej, niekiedy żenującej, niekiedy magicznej swojskości" - donosiła prasa. Potwierdzeniem tych opinii były liczne wyróżnienia, w tym nagrody publiczności na festiwalach w Słupcy k. Konina (1999) i w Chicago (1998), Brązowe Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1998), Brązowy Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (1999) oraz grad laurów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni ("Złoty Klakier" oraz za dźwięk, drugoplanową rolę męską, scenariusz, reżyserię i inne).

Reportaż jest relacją z przygotowań i otwarcia wielkiej wystawy monograficznej malarstwa Andrzeja Wróblewskiego na Biennale w Wenecji. Wystawa jest przykładem współpracy prywatno - publicznej w dziedzinie promocji polskiej sztuki na świecie. 48 prac pochodzi z prywatnej kolekcji Jerzego Staraka, a 21 z polskich muzeów narodowych i innych kolekcji prywatnych. Andrzej Wróblewski uważany jest za jednego z najwybitniejszych powojennych polskich malarzy. Jego dzieła oglądać można w ramach wydarzeń towarzyszących Biennale, na placu św. Marka w zabytkowej przestrzeni budynku Procuratie Vecchie.

(BLUE VELVET)

Nominowane do Oscara za reżyserię kontrowersyjne dzieło
amerykańskiego twórcy Davida Lyncha ("Eraserhead", "Człowiek
słoń", "Diuna", "Dzikość serca", głośny serial "Miasteczko Twin
Peaks"), okrzykniętego przez jednych geniuszem, a przez innych
szarlatanem ze skłonnościami do sadyzmu, perwersyjności,
okrucieństwa, wyszukanych wynaturzeń. Filmowi, który został
odrzucony w 1987 roku przez dyrektora festiwalu w Wenecji, od
samego początku towarzyszyła atmosfera skandalu. Dzieło, pełne
brutalności, wyrafinowanego erotyzmu i niemal surrealistycznej wizji
świata występku, podzieliło krytykę i publiczność. Mimo jednak
skrajnych opinii "Blue Velvet" stał się wydarzeniem sezonu i odniósł
ogromny sukces kasowy, a o reżyserze mówiło się jako jednym
z najwybitniejszych twórców, tworzących przyszłość nowego,
amerykańskiego kina.
Małe, sielskie miasteczko Lumberton w Północnej Karolinie.
Do ojca, który miał zawał serca i przebywa w szpitalu, przyjeżdża
z college'u syn, Jeffrey Beaumont (Kyle MacLachlan). Odwiedziwszy
chorego, chłopak wraca do domu krążąc po odludnej okolicy. Nagle
jego uwagę przykuwa, leżące na polu ludzkie ucho, które obsiadły
mrówki. Powiadamia o dziwnym znalezisku miejscowego detektywa,
Williamsa (George Dickenson). Tymczasem z Jeffreyem kontaktuje się
córka detektywa, Sandy (Laura Dern). Naprowadza go na trop
piosenkarki z nocnego klubu, Dorothy Vallens (Isabella Rossellini),
o której dowiaduje się podsłuchując rozmowę ojca.
Udając pracownika zakładu dezynsekcji, Jeffrey zjawia się
w domu Dorothy i wykrada jej klucze. Potem udaje się mu dostać do jej
mieszkania, ale właścicielka wraca niespodziewanie. Grożąc nożem
zmusza Jeffreya do zdjęcia ubrania. Gdy dochodzi między nimi do
zbliżenia, do akcji wkracza kochanek Dorothy, sadystyczny
psychopata Frank (Dennis Hopper).
Mimo zaskakujących zwrotów sytuacji, Jeffrey nie rezygnuje
z prywatnego śledztwa. Powoli wkracza w świat skorumpowanej
policji, przemocy, narkotyków, zbrodni i seksualnych wynaturzeń.

Thriller, 116 min, USA 1986
Scenariusz i reżyseria: David Lynch
Aktorzy: Kyle MacLachlan, Isabella Rossellini, Dennis Hopper,
Laura Dern, George Dickerson, Hope Lange, Dean Stockwell,
Priscilla Pointer, Frances Ray, Jack Harvey i inni

Bruno Schulz - 123 lata od urodzin i 73 lata od śmierci - nadal należy do grona najbardziej znanych i inspirujących twórców polskich XX wieku. Galicyjską prowincję, której nie potrafił opuścić, gdyż była najważniejszym źródłem jego twórczości, podniósł Schulz do rangi ziemi obiecanej. Gleby dusz niespokojnych, podróżujących ku własnej prawdzie. Prozaik, malarz, rysownik, w każdej z tych dziedzin poeta, był Schulz wyznawcą genialnej epoki powtórnego dzieciństwa. Nie umiał się bronić przed brutalnością świata. Nie zdecydował się na ucieczkę z getta. Zawiodło schronienie, którego szukał w sobie. Zginął kilkaset metrów od miejsca, w którym się urodził. Na skutek pojedynku dwóch gestapowców: "ty zabiłeś mojego Żyda, ja zabiłem twojego..." Nie ma grobu. Zostawił "Xięgę". Ów dokument - tematyczny, labiryntowy przewodnik po losach Brunona Schulza połączy i zderzy wątki biograficzne z artystycznymi. Poprowadzi nas śladami pojedynczych tajemnic, rękopisów, rysunków, kobiet. Wspomnienia świadków uzupełni obrazami z pogranicza schulzowskiej jawy i snu. Los Brunona Schulza jako artysty i człowieka opowiedziany jest na dwu przeciwstawnych planach, wykorzystuje dwie - pozornie sprzeczne - metody filmowej narracji. Wizyjność sztuki wyobraźni konfrontuje z dokumentem i relacjami uczestników biografii nierozumianego za życia i nieprzystosowanego doń artysty. O Schulzu, postrzeganym przez świat - jako nauczycielu rysunku, mężczyźnie, pisarzu, ofiarze niemieckiej przemocy - opowiedzą świadkowie tamtych zdarzeń. O Schulzu postrzegającym świat - jako twórcy, autorze "Xięgi bałwochwalczej" i "Sklepów cynamonowych" autorzy filmu opowiadają niejako "z brzucha" jego talentu, wchodząc do wnętrza jego wyobraźni i artystycznego wszechświata. Dokumentalnej relacji towarzyszą animacje, których autorem jest Marcin Podolec. Powstawały one pod opieką artystyczną Piotra Dumały.

Śląsk to nie tylko węgiel, kopalnie i rolada wołowa z kluskami, ale także niezwykle bogata historycznie kraina. Już samo jej umiejscowienie może być dla wielu sporym zaskoczeniem. Radosław Kotarski rusza śladami mniej znanych śląskich impresji i wydobywa je na światło dzienne.