TVP Kultura - Program TV na wtorek 28 maja 2024

Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki.
Odcinek prezentuje losy obrazu zatytułowanego "Nawrócenie cesarzowej Faustyny przez Katarzynę Aleksandryjską",
który powstawał w latach 1514 - 1515. Dzieło przedstawia nawiedzenie świętej Katarzyny przez cesarzową Faustynę.
Jego autorem jest Hans von Kulmbach (ok. 1480 - 1522). Właścicielem w chwili utraty dzieła był kościół Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny w Krakowie.

Skrzetuski z Wołodyjowskim i Podbipiętą spotykają Zagłobę uciekającego w chłopskim przebraniu spod Baru. W zdobytym przez Kozaków zamku Bohun odnajduje Helenę. Ranną wywozi do Czarciego Jaru, gdzie mieszka zaprzyjaźniona z nim czarownica Horpyna. Sam zaś wyrusza na wojnę. Tymczasem Skrzetuski dzieli swój oddział na cztery podjazdy. Komendę nad jednym z nich obejmuje Zagłoba. Niestety, wkrótce dają o sobie znać przywary pana Onufrego. Świeżo upieczony dowódca upija się na chłopskim weselu i traci kontakt z rzeczywistością. Budzi się przywiązany "w kij" do własnej szabli i wrzucony przez Bohuna do chlewu. Fortuna wszakże mu sprzyja. Ponownie z odsieczą przychodzi Wołodyjowski. Dochodzi do pojedynku między "małym rycerzem" a Bohunem, podczas którego watażka zostaje ranny. Opiekujący się poszkodowanym Rzędzian uzyskuje informację o miejscu ukrycia Heleny.

Rzędzian, Wołodyjowski i Zagłoba przybywają do Czarciego Jaru, gdzie po zabiciu Horpyny i Czeremisa uwalniają Helenę. W drodze powrotnej zostają jednak napadnięci przez Tatarów. Rzędzian ucieka z Heleną, a Wołodyjowski z Zagłobą starają się powstrzymać napastników. Na szczęście w porę przychodzi im z pomocą wojsko polskie, z którym docierają do Zbaraża. Wkrótce dochodzi do oblężenia twierdzy. Polacy pod wodzą księcia Jeremiego toczą zażarty bój z połączonymi siłami Chmielnickiego i chana. Podbipięta wypełnia wreszcie swój ślub, ścinając za jednym razem trzy pogańskie głowy. Wkrótce ginie. Skrzetuski przedziera się spod Zbaraża do króla Jana Kazimierza, który natychmiast wyrusza z odsieczą Wiśniowieckiemu.

Jan Jakub Kolski, twórca "Pograbka", "Jańcia Wodnika" czy "Cudownego miejsca", po raz kolejny zabiera
widzów do swojego niezwykłego świata z pogranicza rzeczywistości i baśni. Ta opowieść jest pełna zmysłowych
zapachów mających szczególną moc i wypełniona światłem, jakie roztacza miłość.
Urok "Jasminum" i klasę jego odtwórców doceniła publiczność festiwalu w Gdyni w 2006 r. , przyznając filmowi swoją
nagrodę, a jury dorzuciło nagrodę za scenografię. Dzieło Kolskiego uhonorowano też siedmioma Orłami 2007: za zdjęcia,
muzykę, scenografię, kostiumy, dźwięk i najlepszą rolę męską (dla Janusza Gajosa) oraz nagrodą publiczności.
Akcja "Jasminum" (łacińska nazwa jaśminu) rozgrywa się głównie w ubogim klasztorze mającym długą, bo
sięgającą XVII w. historię i swoją własną, wciąż żywą legendę. Oto bowiem trzej braciszkowie, wzorem swych
XVII - wiecznych poprzedników, wykazują dość specyficzną przypadłość: każdy wydziela zapach innego drzewa:
czeremchy, śliwy lub czereśni. Przeor klasztoru, Kleofas, wierzy, że jeden z nich jest zapowiedzianym w starej
przepowiedni świętym. Czeka na cud mający objawić, którego z braci Bóg uczynił swoim wybrańcem. Jakby tych
niezwykłości było mało, wydzielane przez zakonników drzewne wonie mają moc budzenia w ludziach miłości -
szalonej, ślepej, bezgranicznej. O jej sile przekonała się miejscowa młoda fryzjerka Patrycja.
Ale nie samą miłością człowiek żyje. Klasztorną kuchnią i wszelkimi sprawami administracyjnymi zawiaduje
poczciwy brat Zdrówko, mocno stąpający po ziemi i wiecznie zapracowany. Swoimi codziennymi troskami dzieli się
z figurą świętego Rocha, patrona klasztoru.
Pewnego dnia ustalony porządek klasztorny zakłóca pojawienie się konserwatorki obrazów, Nataszy, która
otrzymała zlecenie odnowienia kilku świętych obrazów. Kobiecie towarzyszy jej 5 - letnia córeczka Gienia (narratorka
filmu), dziewczynka zarazem rezolutna i po dziecięcemu naiwna, ciekawska, ale - gdy trzeba - dyskretna. Jej matka
nie tylko restauruje obrazy, lecz również komponuje zapachy. Do klasztoru w Jaśminowie sprowadziło ją coś więcej
niż tylko przyjęte zlecenie, ale prawdziwa przyczyna nie od razu wychodzi na jaw.
W klasztornej legendzie Natasza znajduje klucz do zapachu - afrodyzjaka i pomaga Patrycji zdobyć serce
wybranka. Choć jej samej ta sztuka się nie uda, to po wyjeździe Nataszy i Gieni w klasztorze zdarzy się długo
wyczekiwany cud, jakkolwiek nieco inny od tego, jakiego spodziewał się przeor.

Film obyczajowy, 107 min, Polska 2006
Scenariusz i reżyseria: Jan Jakub Kolski
Zdjęcia: Krzysztof Ptak
Muzyka: Zygmunt Konieczny
Aktorzy: Janusz Gajos, Grażyna Błęcka - Kolska, Wiktoria Gąsiewska, Adam Ferency, Krzysztof Pieczyński,
Monika Dryl, Bogusław Linda, Krzysztof Globisz, Franciszek Pieczka i inni

W Tanzanii części ciał i krew albinosów używane są do sporządzania magicznych mikstur i sprzedawane za ogromne pieniądze. By chronić takie dzieci, rząd wysyła je do szkół z internatem, z dala od rodzin. Film ukazuje konsekwencje psychologiczne bycia napiętnowanym i niechcianym z perspektywy 7 - letniego dziecka.

W romantycznej scenerii, w ślicznie udekorowanej łodzi, nad pięknym jeziorem przystojny młody człowiek chce się oświadczyć
ukochanej. Nagle dzieje się coś dziwnego - z nieba spada krowa, wprost na zakochaną parę. Mrukliwy Roberto prowadzi w Buenos
Aires sklep żelazny. Z pogardą patrzy na klientów i wykłóca się z producentami gwoździ o swoje zamówienia. Jego życie jest
spokojne i uporządkowane. Tylko pozornie. Roberto pasjami przeczesuje prasę codzienną w poszukiwaniu pikantnych, pełnych
absurdu, ociekających krwią wiadomości o wydarzeniach, które przytrafiły się ludziom na całym świecie. Najciekawsze wkleja do
albumów z wycinkami, które zapełniają jego mieszkanie. Z kolei Chińczyk Jun przyjechał do Buenos Aires, aby odszukać stryja.
Nie zna słowa po hiszpańsku, nikt nie jest w stanie go zrozumieć, jedyne, co ma, to adres wytatuowany na przedramieniu. W jaki
sposób los połączy obu mężczyzn i co wspólnego z nimi ma krowa z początku opowieści, można się przekonać, oglądając tę
ciepłą, zabawną, a przede wszystkim pełną smaku komedię, która podbiła serca publiczności i krytyków.

Film obyczajowy, komediowy,

Ekranizacja powieści Elizy Orzeszkowej. Autorka zawarła w niej zróżnicowany obraz nadniemeńskiej szlachty w obliczu nowych, popowstaniowych warunków politycznych i społeczno - ekonomicznych. Powieść, opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka.
Korczyn, mała wioska nad Niemnem, lata 80. XIX wieku. Żywa jest tu ciągle pamięć o tragedii powstania styczniowego. Teofil Różyc, dziedzic mocno już przetrzebionej fortuny, niezainteresowany zbytnio pracą, ubiega się o względy Justyny Orzelskiej, ładnej siostrzenicy Benedykta Korczyńskiego, pana na Korczynie. Przed laty Justyna kochała z wzajemnością Zygmunta, bratanka Benedykta, lecz jego matka, obawiając się mezaliansu, nie zgodziła się na ten związek. Chociaż Benedykt ciężko pracuje, przeżywa kłopoty finansowe. Jest też skłócony z rodziną Bohatyrowiczów, zaściankową szlachtą, która dzielnie walczyła w powstaniu i była wówczas traktowana na równi z członkami znamienitych rodów. Po upadku powstania zubożali Bohatyrowicze zostali zdegradowani nieomal do roli chłopów. Jednego z nich, Jana Bohatyrowicza, Justyna obdarza uczuciem.

Zygmunt Korczyński chciałby uczynić z Justyny swoją kochankę. Ona tymczasem zakochuje się, z wzajemnością, w Janku Bohatyrowiczu. Jej pierwsza wizyta w zaścianku staje się wielkim wydarzeniem; jedni okazują jej życzliwość, drudzy wylewają przed nią pretensje do dworu. Anzelm i Jan Bohatyrowiczowie prowadzą Justynę na grób legendarnych przodków rodu, Jana i Cecylii, a także mogiłę, w której leżą brat Benedykta Korczyńskiego i brat Anzelma Bohatyrowicza. Tymczasem Teofil Różyc prosi swoją kuzynkę Kirłową, by wybadała, czy Justyna zechciałaby go poślubić.

Dokument o sidemanach, muzykach wpierających i stojących za sukcesami największych gwiazd. Wywiady z gwiazdami, m. in. zzespołem The Rolling Stones i Billym Joelem.

Czas: 142 min, Polska 1990
Autor: Witold Gombrowicz
Adaptacja i reżyseria: Mikołaj Grabowski
Realizacja tv: Krzysztof Łopalewski
Muzyka: Józef Rychlik
Występują: Mikołaj Grabowski (Gombrowicz), Jan Peszek (Gonzalo),
Władysław Dewoyno (Tomasz), Bogusław Sochnacki (Minister
Kosiubidzki), Janusz Śmiłek (Ignac), Ireneusz Kaskiewicz (Baron),
Andrzej Herder (Pyckal), Marek Kołaczkowski (Ciumkała), Jarosław
Pilarski (Radca Podsrocki), Marek Sobczyk (Rachmistrz Rapacki),
Andrzej Wichrowski (Cieciszowski), Ewa Wichrowska (Panna Zofia),
Leon Charewicz (Księgowy Józef), Stanisław Jaskułka (Pułkownik
Fichcik) i inni

"Odczuwam potrzebę przekazania Rodzinie, krewnym i przyjaciołom
moim tego oto zaczątku przygód moich, już dziesięcioletnich, w
argentyńskiej stolicy" - tak zaczyna się "Trans-Atlantyk" Witolda
Gombrowicza i spektakl Mikołaja Grabowskiego, będący niemal dosłownym
przekładem tej powieści na język teatru. Premiera sceniczna inscenizacji
miała miejsce w Teatrze im. Jaracza w Łodzi w 1981 roku. Wersję
telewizyjną, nieco zmodyfikowaną, zrealizowano 9 lat później. W swym długim,
blisko dwuipółgodzinnym przedstawieniu, Grabowski ograniczył do minimum
scenografię. Zaufał całkowicie sile Gombrowiczowskiego tekstu oraz
umiejętnościom aktorów. Intuicja go nie zawiodła. Powstał spektakl znakomity,
ozdobiony kilkoma świetnymi kreacjami (Grabowski, Peszek, Sochnacki), pełen
humoru, a zarazem mądrości.
Obrazoburczość powieści została tu i ówdzie inteligentnie podkreślona przez
drobne interwencje reżyserskie. Grabowski uniknął wszakże pułapki taniego
szokowania widza i bezmyślnego szargania świętości. Z wyczuciem wyakcentował
natomiast główne myślowe postulaty Gombrowicza zawarte w "Trans-Atlantyku".
Bystro dostrzegł, że autor "Ferdydurke" sięgnął po drastyczne środki po to, by
spowodować u odbiorcy wstrząs intelektualny i egzystencjalny, by wyrwać go ze
skorupy stereotypów, uwolnić z pęt naskórkowo pojętej kultury, tradycji i religijności.
Te ostatnie bowiem, nieodnawiane pod wpływem zmieniającej się rzeczywistości,
zastygły w groteskowe archiwum obyczajów i rytuałów.
Głównym bohaterem powieści i sztuki jest Witold Gombrowicz. Nie oznacza to
jednak, że mamy do czynienia z utworem biograficznym. Jak wyjaśniał pisarz w
przedmowach i komentarzach do książki, "Trans-Atlantyku" nie należy interpretować
jako powieści z kluczem. Nie jest to zresztą jedyny utwór Gombrowicza, w którym
główny bohater nosi imię i nazwisko autora.
Akcja przedstawienia zaczyna się pod koniec sierpnia 1939 roku, kiedy Witold
Gombrowicz w towarzystwie przyjaciela Czesława Straszewicza przypływa do
brzegów Buenos Aires. Niedługo potem w Polsce wybucha wojna. Straszewicz
razem z innymi przybyłymi do Argentyny rodakami decyduje się wracać, by pomóc
ojczyźnie w trudnej chwili. Do kraju dostać się nie można, więc pozostaje płynąć
do Anglii i ewentualnie tam zaciągnąć się do wojska. Gombrowicz wszakże, ku
niemiłemu zaskoczeniu rodaków, postanawia zostać. Zamierza zgłosić się do
miejscowego poselstwa, by nie być uznanym za dezertera. W głębi duszy jednak
nie jest pewien, czy to uczyni, albowiem Polski i polskości w jej międzywojennym
wydaniu ma serdecznie dosyć. Będąc daleko od kraju, staje przed niepowtarzalną
szansą: uwolnienia się od ciśnienia narodowej Formy i rzucenia się na nieznane wody
"czystego życia".
Marzenia marzeniami, ale żyć z czegoś trzeba. Dzięki pośrednictwu polonusa
Cieciszowskiego bohater nawiązuje kontakt z lokalnymi przedsiębiorcami - rodakami
Baronem, Pyckalem i Ciumkałą, w firmie których dostaje posadę. Zgłasza się też
mimo wszystko do poselstwa, gdzie minister Kosiubidzki od razu pragnie obsadzić
go w roli zawodowego gloryfikatora polskiego patriotyzmu wobec cudzoziemców.
Gombrowicz jest zdruzgotany. Oto znów, chcąc nie

Słoneczna, pełna światła i soczystych kolorów komedia Manele Labidi opowiada o uniwersalnym konflikcie tradycji z nowoczesnością oraz zbiorowości i jednostki. Pokazana w "Arab Blues" Tunezja dochodzi do siebie po Arabskiej Wiośnie i jak nigdy wcześniej, potrzebuje zbiorowej terapii. A film w ciepłym, lekkim i dowcipnym tonie podkreśla, że nie ma politycznych rewolucji bez codziennej obyczajowej rewolty: przeciwko rodzicom, szkole, politykom, zasadom tak sztywnym, że nie pozwalają oddychać. I przypomina, że humor zawsze był najlepszą z terapii.

Film ukazuje dwie strony Fridy Kahlo: rewolucyjną, pionierską artystkę współczesnego feminizmu, a z drugiej człowieka.

Film sensacyjny, thriller,

W nadmorskiej mieścinie Las Piedras (Ameryka Południowa) wegetuje w skrajnej nędzy grupa Europejczyków.
Łączy ich brak pieniędzy i niemożność powrotu do cywilizacji. Pewnego dnia pojawia się szansa: w oddalonej
o czterysta mil górskiej kopalni ropy naftowej wybucha pożar. Trzeba tam dostarczyć nitroglicerynę. Szanse
powodzenia akcji są znikome, mimo to ochotników nie brakuje. W drogę wyruszają dwie ciężarówki. Załogą
pierwszej są Francuzi: życiowy bankrut i oszust Jo oraz paryski cwaniak Mario, drugą prowadzą Włoch Luigi
i tajemniczy Niemiec Bimba. Podróż ma trwać kilka dni, każdy obrót koła może spowodować wstrząs i eksplozję.
"Cena strachu" to jeden z najsłynniejszych powojennych filmów europejskich, nieprzerwany "suspens" trzymający
w napięciu aż do samego końca, nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes i Złotym Niedźwiedziem
(nagroda publiczności) na festiwalu w Berlinie Zachodnim w 1953 r.

Film "Trzy rozdziały" to filmowy portret warszawiaka na tle jego rodzinnego miasta, z którego został wygnany przez niemieckiego
okupanta w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. W ścieżce dżwiękowej filmu słyszymy fragmenty pamiętnika
z powstania, matki profesora Jadwigi Puciata Pawłowskiej.
W filmie widz spotyka się z przeszlością miasta i trzema historiami z jego życia prywatnego i zawodowego: Wartością tego filmu
jest premierowa prezentacja dokumentalnego zapisu walk w powstaniu z perspektywy niemieckiej. Po raz pierwszy dla polskiego
widza prezentujemy unikalne zdjęcia archiwalne, które w sierpniu 1944 r zarejestrowała niemiecka kronika filmowa UFA.
Profesor Krzysztof Kazimierz Pawłowski jest wybitnym Polakiem i niekwestionowanym autorytetem w dziedzinie rewaloryzacji
miast i zespołów zabytkowych oraz historii polskiej i europejskiej urbanistyki, zasłużonym w działalności naukowej i w ratowaniu dziedzictwa kultury w kraju i na arenie międzynarodowej.
Dzięki wysiłkom profesora Pawłowskiego, w dniu 2 września 1980 r. Wpisano odbudowaną Warszawę na listę światowego
dziedzictwa UNESCO; w filmie reżyser ujawnia kulisy tego procesu wraz z jego trudnościami i rolą profesora jako inicjatora
tego ważnego dla Polski aktu.