TVP Nauka - Program TV na niedzielę 19 maja 2024

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego.

Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki.

Statystycznie na dobrowolne badania kontrolne mężczyźni zgłaszają się zdecydowanie rzadziej niż kobiety. Niestety, profilaktyka w tej części naszego społeczeństwa nie jest jeszcze czymś zupełnie naturalnym. Takie podejście to oczywiście błąd, który prędzej czy później może skutkować rozwojem którejś z niezdiagnozowanych odpowiednio wcześnie chorób. W programie o chorobach męskich, a także o nowoczesnych, operacyjnych metodach leczenia guzów mózgu.

Drewno jest nie tylko cennym materiałem konstrukcyjnym, używane jest także jako paliwo - źródło energii. O zaletach i wadach takiego wykorzystywania drewna opowiemy w tym odcinku programu.
Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców.

Maleńkie ziarna rozsiane w przestrzeni kosmicznej. Drobiny, które mimo małych rozmiarów mogą odgrywać ogromną rolę we Wszechświecie. Kosmiczny pył możemy oglądać w postaci ciemnych obłoków na nocnym niebie. Ale jego znaczenie jest dużo bardziej istotne. W tym programie przyjrzymy się bliżej pyłowi, jaki znajdziemy w kosmosie.

Poszukiwania planet poza Układem Słonecznym przyniosły historyczne odkrycie: planetę nieco większą od Ziemi, krążącą wokół gwiazdy zwanej Proxima Centauri. Znajdująca się ponad 40 bilionów kilometrów od Słońca Proxima Centauri jest naszym najbliższym gwiezdnym sąsiadem. Czy planeta ma klimat, a może nawet istnieje na niej życie? Co trzeba zrobić, aby przyjrzeć się jej bliżej i rozpocząć naszą pierwszą międzygwiezdną podróż na Pale Red Dot?

Lata 50. ubiegłego wieku, kiedy w Polsce rozpoczynano prace nad inwentaryzacją zabytków sztuki, przypominały badanie terra incognita. Badacze Instytutu Sztuki zazwyczaj nie mieli zbyt dużego doświadczenia ani materiałów źródłowych, na których mogliby oprzeć swoje wnioski. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska pracę traktowały jak przygodę, na skrzypiących, podrdzewiałych rowerach przemierzały regiony. Kiedy przydzielono im do zbadania Mazowsze, w pierwszej chwili pomyślały, że to kiepski żart, bo ten obszar był uważany przez historyków sztuki za najuboższy na terenie całego kraju. Gdyby nie usposobienie Izabelli Galickiej, która wszystko przyjmowała jako dar od losu, być może nie podjęłyby się prac na tym obszarze. Marzyła im się Małopolska. Mazowsze przywitało je piaskami, błotem, w których ciągle zakopywała się instytutowa nysa. Niekiedy zabytki były nadal zniszczone przez wojnę i nieodremontowane, a czasem zajęte przez nowych lokatorów, którzy nie zdawali sobie sprawy z wartości wyposażenia pałaców czy dworków i niszczyli to, co najcenniejsze. W kościołach nieufni księża, doświadczeni przez czasy mrocznego stalinizmu i komunistycznej partii wojującej z klerem, niechętnie rozmawiali z przyjezdnymi. Ich wrodzone umiejętności obserwacji ludzkiej natury i oceny zachowań pozwoliły otworzyć niejedne drzwi. Tak było też w Kosowie Lackim. Ksiądz Władysław Stępień, który był tam proboszczem w 1964 roku, widząc zainteresowanie zniszczonym, brudnym obrazem wiszącym w jego prywatnym mieszkaniu, zgodził się go zdjąć ze ściany, by można było dokładnie obejrzeć. Nikt nie miał jeszcze podejrzeń, jakiej wartości może to być dzieło.

Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną.
Ukąszenia żmij, pająków czy nawet ryb zostawiających toksyny w naszym organizmie mogą nas spotkać nie tylko podczas wyjazdów do wielu egzotycznych krajów, ale też podczas wakacyjnych wędrówek w lasach czy na łąkach. Jak zachować się w sytuacji, gdy jad zostanie wpuszczony do naszego organizmu?

Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki.

Jedyną skuteczną bronią w walce z wirusem SARS-CoV-2 okazały się szczepionki. Dzięki nim udało się odejść od najbardziej uciążliwych obostrzeń - jak lockdown. W tym odcinku programu prześledzimy proces produkcji i zatwierdzania szczepionek do użytku oraz dowiemy się, czym różnią się poszczególne szczepionki. Przyjrzymy się też pracy naukowców, którzy opracowują pierwszą polską szczepionkę przeciwko SARS - CoV2.
"Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS-CoV-2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk.

Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W kolejnych odcinkach - przedstawianie życia na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, a będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle.

Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury.

"Gen i już" taką receptę na powstanie geniuszu podał wybitny matematyk Hugo Steinhaus, który razem ze Stefanem Banachem stworzył lwowską szkołę matematyczną. Banach był geniuszem, jego nazwisko pojawia się w światowych opracowaniach matematycznych częściej niż jakiegokolwiek innego matematyka. Skupił wokół siebie grupę uczonych, którzy stworzyli w światowej nauce rzeczy przełomowe. W tym odcinku teleturnieju tematami są: Stefan Banach i polska szkoła matematyczna ze szczególnym uwzględnieniem lwowskiej. Polscy matematycy w organizacjach, instytucjach i towarzystwach naukowych, Polskie Towarzystwo Matematyczne. Polscy kryptolodzy oraz popularyzatorzy matematyki.

W filmie dokumentalnym prezentujemy, jak na polskiej stacji polarnej Hornsund w środku wiecznej zmarzliny funkcjonuje obiekt na najwyższym poziomie naukowym, który dzięki pracy i dyżurom ludzi utrzymywany jest w ciągłej gotowości do pracy. Pokażemy, jak gwarantowane są polskim i zagranicznym naukowcom podstawowe wygody, tak aby mogli prowadzić swoje badania. Ekspedycja pod kierownictwem prof. Stanisława Siedleckiego, która zainicjowała projekt stworzenia polskiej stacji badawczej na Spitzbergenie, przybyła w tę okolicę w 1956 roku - od tamtej pory wiele się zmieniło. Wygląd stacji, sposób prowadzenia badań, wygody, a przede wszystkim krajobraz i spojrzenie na ekologię. Kierownik techniczny Piotr Klicz oraz kierownik 46. Wyprawy dr Daniel Kępski, Krzysztof Otto - dyrektor Instytutu Geofizyki PAN ds. polarnych i technicznych oraz ekipa techniczna oprowadzą nas po stacji i zdradzą, jak działa obiekt. Opowiemy fascynującą historię polskiego polarnictwa i tego, jakie miało ono warunki do rozwoju i jakie udogodnienia pojawiały się z czasem. Życie w stacji badawczej Hornsund to nie tylko nauka i dźwiganie na barkach legendy polskiego polarnictwa. To także codzienne mierzenie się z ekstremalnymi warunkami.

Dolina Bugu to wciąż jeszcze naturalny korytarz ekologiczny. Pełno tu piaszczystych wysp, dzikich plaż, rozległych pastwisk przypominających stepy. Na tych piaszczystych i błotnistych pustkowiach wciąż gniazdują ptaki bardzo rzadkich gatunków. Rzadkich, bo nie znajdujących już prawie nigdzie dogodnych dla siebie terenów. Tu, nad Bugiem, życiu tych mało znanych istot przyglądał się w skupieniu badacz, który głęboko wniknął w jego tajniki, spędzając w dzikim otoczeniu wiele samotnych dni i nocy.

Jesień to czas godów łosi. Byki, które noszą teraz poroża różnych rozmiarów i kształtów od skromnych badyli po okazałe łopaty przez całe noce tęsknie postękują i jęczą, podążając śladami upatrzonych klęp. Widowisko odbywa się nocą, ale zwierzęta pozostawiają pewne znamienne ślady swojej obecności. Próbujemy je odnaleźć z pomocą ludzi, którzy obserwacji tych zwierząt poświęcili długie lata przemierzając bagniste ostoje łosi w północno - wschodniej Polsce.

Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W kolejnych odcinkach - przedstawianie życia na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, a będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle.

Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury, ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Dzika Polska rusza tropem Ekspedycji Wisła, kajakowej wyprawy międzynarodowej, zorganizowanej przez znanego podróżnika, polarnika, zdobywcę dwóch biegunów ziemi, Marka Kamińskiego. Ideą tej wyprawy jest przywrócenie Wisły Polakom jako źródła życia, historii i kultury oraz zwrócenie uwagi na zagrożenia, które niesie ze sobą zanieczyszczenie środowiska i zanik źródeł czystej wody na świecie. Dlatego w czasie ekspedycji przeprowadzone zostaną badania Wisły z wody, lądu i powietrza. Na ich podstawie zostanie stworzona dokumentacja stanu Wisły, historia rzeki, z której możemy się uczyć i wyciągać wnioski na przyszłość. Ekspedycja Wisła ma być kroplą, która zmieni sposób myślenia o Wiśle, rzece, od której Polacy się odwrócili. Wisła jest wciąż naturalna, dynamiczna i żywa. Jest ostoją rzadkich, prawie niespotykanych już gdzie indziej gatunków ptaków. Sąsiadują tu ze sobą wielki busz i wielka, piaskowa pustynia. To ważny szlak wędrówkowy ptaków i ryb. Tutaj można jeszcze spotkać mieszkańców nadrzecznych wsi na tradycyjnych łódkach wśród wezbranych wód. Wisła staje się magnesem dla przyrodników i ludzi przygody.

W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego.

Pająki wciąż potrafią nas zaskoczyć i to nie tylko kunsztem rozsnuwanych przez siebie sieci, czy lotami na nitce. Okazuje się, że niektóre odbywają gody nieomal zimą, inne zimują pod lodem, a cała ich rzesza spędza mroźny czas pod gołym niebem, znosząc nawet dwudziestostopniowe mrozy. Wiele z nich to drobne istoty, których bliskiej obecności nawet się nie domyślamy. Trwają już na ziemi dziesiątki milionów lat, a wiele z nich zostało zakonserwowanych w bursztynie.

Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki.

Poszukiwania planet poza Układem Słonecznym przyniosły historyczne odkrycie: planetę nieco większą od Ziemi, krążącą wokół gwiazdy zwanej Proxima Centauri. Znajdująca się ponad 40 bilionów kilometrów od Słońca Proxima Centauri jest naszym najbliższym gwiezdnym sąsiadem. Czy planeta ma klimat, a może nawet istnieje na niej życie? Co trzeba zrobić, aby przyjrzeć się jej bliżej i rozpocząć naszą pierwszą międzygwiezdną podróż na Pale Red Dot?

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury.

Lata 50. ubiegłego wieku, kiedy w Polsce rozpoczynano prace nad inwentaryzacją zabytków sztuki, przypominały badanie terra incognita. Badacze Instytutu Sztuki zazwyczaj nie mieli zbyt dużego doświadczenia ani materiałów źródłowych, na których mogliby oprzeć swoje wnioski. Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska pracę traktowały jak przygodę, na skrzypiących, podrdzewiałych rowerach przemierzały regiony. Kiedy przydzielono im do zbadania Mazowsze, w pierwszej chwili pomyślały, że to kiepski żart, bo ten obszar był uważany przez historyków sztuki za najuboższy na terenie całego kraju. Gdyby nie usposobienie Izabelli Galickiej, która wszystko przyjmowała jako dar od losu, być może nie podjęłyby się prac na tym obszarze. Marzyła im się Małopolska. Mazowsze przywitało je piaskami, błotem, w których ciągle zakopywała się instytutowa nysa. Niekiedy zabytki były nadal zniszczone przez wojnę i nieodremontowane, a czasem zajęte przez nowych lokatorów, którzy nie zdawali sobie sprawy z wartości wyposażenia pałaców czy dworków i niszczyli to, co najcenniejsze. W kościołach nieufni księża, doświadczeni przez czasy mrocznego stalinizmu i komunistycznej partii wojującej z klerem, niechętnie rozmawiali z przyjezdnymi. Ich wrodzone umiejętności obserwacji ludzkiej natury i oceny zachowań pozwoliły otworzyć niejedne drzwi. Tak było też w Kosowie Lackim. Ksiądz Władysław Stępień, który był tam proboszczem w 1964 roku, widząc zainteresowanie zniszczonym, brudnym obrazem wiszącym w jego prywatnym mieszkaniu, zgodził się go zdjąć ze ściany, by można było dokładnie obejrzeć. Nikt nie miał jeszcze podejrzeń, jakiej wartości może to być dzieło.