TVP Rozrywka - Program TV na czwartek 30 maja 2024

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.

Tym razem Karol Okrasa wyruszy na Jurę Krakowsko - Częstochowską, w pobliże miejscowości Żarki. Wśród znawców kuchni regionalnej niezwykle ceniony jest tutejszy chleb tatarczuch, wypiekany z mąki gryczanej zwanej też tatarczaną. Tradycja wypieku tego pieczywa przekazywana jest w tych okolicach z pokolenia na pokolenie. Tatarczuch sprzedawany był od zawsze na wszelkiego rodzaju targach czy odpustach. Ten ciemny, lekko słodkawy chleb swą barwę i smak zawdzięcza właśnie mące gryczanej. Gryka, zwana też hreczką, pochodzi z Azji. Ponoć była uprawiana w rejonie Indii już 4 tysiące lat temu. Około XIV wieku pojawiła się na stołach Europejczyków, przywożona ze wschodu przez najeźdźców tatarskich i mongolskich, stąd też jedna z jej nazw - tatarka. Przyrządzana z gryki kasza ma wyrazisty smak, jest pełnowartościowa, bogata w cenne składniki i witaminy, a przy tym bezglutenowa, co czyni ją ważnym składnikiem w diecie osób cierpiących na celiakię. Najpopularniejszym produktem z gryki jest oczywiście kasza, ale coraz częściej na naszych stołach pojawiają się gryczane makarony czy różne rodzaje pieczywa. Aby wzbogacić paletę potraw z gryki, Karol przygotuje kilka ciekawych potraw. Pierwszą propozycją będzie zupa z kaszą gryczaną z selerem, marchewką i pieczarkami. Jako drugą zobaczymy placki z kaszy gryczanej i smażonych warzyw, podane ze smażoną na chrupiąco makrelą. A na koniec Karol pokaże, jak zrobić pyszne tosty z chleba gryczanego z serowym beszamelem, z zapieczonym serem, szynką i grzybami.

Tym razem Karol Okrasa zabierze widzów do Kruszynian na Podlasiu. To jeden z ostatnich rejonów, gdzie do dziś żyją polscy Tatarzy. Znajduje się tu meczet i cmentarz muzułmański uznane jako pomnik historii Polski. Bo Tatarzy są w Kruszynianach od ponad 300 lat, od czasów panowania króla Jana III Sobieskiego. Od tego momentu wzięli udział we wszystkich wojnach, dzielnie broniąc Rzeczpospolitej. I choć żenili się z Polkami, wiernie trzymali się swej wiary i tradycji kulinarnych. Jak sami mówią: "Tatar może sobie wziąć za żonę Polkę katoliczkę, to jest jeden warunek - musi ona umieć przyrządzić tatarskie kołduny". A jakie ciekawe przysmaki można znaleźć w tatarskim kociołku? O tym opowie Karol Okrasa.
Karol zaprezentuje trzy propozycje, inspirowane tatarską kuchnią: 1/ Baranina duszona z kiszoną kapustą; 2/ Tatarskie kołduny, oczywiście w wedle złamanego przez Karola przepisu. 3/ Tatarska zapiekanka.

Robert Makłowicz kontynuuje podróż po Piemoncie w północnych Włoszech. Tym razem odwiedza miasto Alba
i region Langhe. Alba słynie z biały trufli, a cały region z czerwonego wina barolo.
Oficjalne otwarcie sezonu na trufle odbywa się w pierwszą niedzielę października. Tego wydarzenia smakosz
z Krakowa nie mógł przegapić. Całe miasto zamienia się wtedy w wielki targ spożywczy. W ogromnym namiocie ustawionym
w centrum Alby spotykają się trifulau, czyli poszukiwacze trufli i ich amatorzy, aby pod okiem sędziów i ekspertów zawierać
truflowe transakcje, często bardzo kosztowne, zawsze bardzo aromatyczne.
Przy jednym ze stoisk Robert objaśnia fenomen białych trufli. Wiele jest odmian tych niezwykłych grzybów rosnących
pod ziemią, ale tylko dwie są jadalne: czarna i biała. Ta druga, tuber magnatum pico, jest cenniejsza. Najmniejsze okazy
trufli kosztują 2 euro za gram. Ponadkilogramowe giganty sprzedawane są za sumy grubo przekraczające 100 tys. euro.
Na stanowisku sędziów okazy o wadze powyżej 10 gramów można zapakować w woreczek i otrzymać certyfikat jakości
i autentyczności trufli.
Laikom trufle kojarzą się ze świniami. Rzeczywiście świnia szuka trufli i sama je zjada. Ludziom zaś w poszukiwaniu
tych grzybów pomagają specjalnie szkolone psy. Sutki szczennej suki smaruje się truflami, żeby małe pieski wyssały
zamiłowanie do trufli dosłownie z mlekiem matki.
Trufle zbierano w Albie od dawna, ale dopiero w latach 30. XX wieku miejscowy trifulau i właściciel sklepu wpadł
na pomysł zorganizowania targów truflowych i rozpropagował tę ideę. Był nim Giacomo Morra; jego sklep działa do dziś
przy Piazza Pertinace. Nieopodal w niezwykłej scenerii restauracyjnego ogrodu z widokiem na okolice Robert gotuje risotto
z winem barolo i oczywiście z truflami.
Wino barolo wzięło swoją nazwę od niewielkiego miasteczka. Miejscowość ta nie zaistniałaby pewnie jako atrakcja
turystyczna, gdyby nie tutejsze warunki do uprawy winorośli. Barolo to dziś jeden z najsłynniejszych adresów winiarskiego
świata. Turyści przyjeżdżają tu skosztować jedynego w swoim rodzaju wina. W miejscowym zamku urządzono nawet Muzeum Wina, do którego wchodzi się przez bar z figurami bóstw i kieliszkami. Łączy je to, że wszystkie są związane z winem.
W tej części Włoch istnieje tylko jedna obowiązkowa przekąska do wina: piemockie paluszki grissini. W grissinificio
można zobaczyć, jak się je wytwarza. Produkcja jest w zasadzie ręczna. Maszyna kroi tylko wyrobione ciasto na wałki,
które są rozciągane ręcznie i formowane. Słynne grissini powstają nie tylko w wielkich piekarniach, ale i małych domowych zakładach.
Jako że nie samym chlebem człowiek żyje, Robert odwiedza wiejską masarnię w okolicy Alby. Przy zakładzie
sklepik firmowy, w którym można dostać wyrabianą tu wędlinę o nazwie salsiccia di verduno. Składa się ona w 80%
z cielęciny, w 20% ze słoniny. Można ją jeść na surowo albo z makaronem w postaci ragu.

Wielkanoc. Przed kościołem tłum ludzi odświętnie ubranych okrąża stoły zastawione koszyczkami. Ksiądz odmawia modlitwę, a potem zbliża się do stołu i błogosławi Boże dary, kropiąc kropidłem. Świadek koronny, Bocian, zajeżdża pod sklep. Po drugiej stronie wyrostek bierze zamach wiadrem pełnym wody. Bocian jest szybszy. Wyjmuje zza pasa pistolet i mierzy prosto w oczy chłopaka. Chłopak zamiera ze strachu, po chwili ucieka. Ksiądz i Ratajowa pracują w warzywniku. Przez furtkę w płocie wchodzą komendant i burmistrz, mocno podenerwowani. Skarżą się na zachowanie Bociana. Ksiądz obiecuje pomoc.

Trzech chłopaków w wieku szkolnym to zawsze sprawdzian dla rodziców. Trzeba umieć odpowiedzieć na wiele ważnych pytań, pomóc w odrabianiu lekcji, nakłonić do czytania lektur, a to wszystko okazuje się nie lada sztuką. Pomagając Kubie, Ludwik dowiaduje się od syna, że w matematyce jak i w życiu królują pytania podpuchy. Znajomość biologii może stanąć na drodze do dobrego deseru... I jak tu między obowiązkami zgłębić tajniki życia z synami, oglądając wybory Miss Universe?

Ludwik stwierdza, że posiadanie domowego pupilka nauczy Kubę odpowiedzialności. Niestety, okazuje się, że wybór zwierzaka nie był trafiony. Tomek przeżywa trudne chwile, traci apetyt. Natalia obawia się najgorszego. Może powinni poradzić się specjalisty... Do Boskich przychodzi ich przyjaciółka Maria, aby zająć się chłopcami. Jej metody wychowawcze okazują się proste i do tego bardzo skuteczne.

Tak to leciało! - realizacyjny rozmach, wspaniała publiczność i wspaniali prowadzący. Atrakcyjne nagrody, w tym nagroda główna 100 tys. zł. Emocje sięgające zenitu i największe polskie przeboje wszech czasów! Tak to leciało! to najbardziej rozśpiewany teleturniej na świecie! Uczestnicy mają za zadanie uzupełnić luki w tekście popularnych polskich przebojów, a wszystko to w myśl zasady im więcej wyśpiewasz, tym więcej wygrasz. Zawodnikom akompaniuje zespół muzyczny Marcina Urbana. Show prowadzi idealnie zgrany duet małżeński i sceniczny, Sławomir i Kajra. Nie zabraknie także odcinków specjalnych z udziałem gwiazd. Uczestnicy mają przed sobą do wyboru 9 muzycznych kategorii oraz hit za 100 000 zł. Pod każdą kategorią kryją się dwie piosenki. Gracz wybiera jedną z nich i śpiewa przy akompaniamencie zespołu. Na ekranie wyświetlają się słowa piosenki, tak jak podczas klasycznego karaoke. W pewnym momencie muzyka milknie, a na ekranie pozostaje miejsce do uzupełnienia tekstu. Jeśli uczestnik prawidłowo dośpiewa brakujące wyrazy, przechodzi dalej. Na poszczególnych etapach gry może skorzystać z wyjść awaryjnych.

Seria Kabaretomaniacy dostarcza widzom potężną dawkę humoru. Zapewnią ją najlepsze polskie kabarety w swoich, często już kultowych, skeczach.

W tym odcinku Karol Okrasa zabiera widzów w Bieszczady, w dolinę Rabego. W kamienistym korycie Rabiańskiego Potoku
rozłoży swoje stanowisko i przygotuje kilka ciekawych potraw, wzbogaconych smakiem dziko rosnących bieszczadzkich
ziół. Te zioła dostarczy kucharzowi znajomy leśnik, Marcin Scelina, jeden z najlepszych znawców bieszczadzkich roślin.
Od lat Bieszczady są ulubionym miejscem dla tych wszystkich, którzy kochają bezludne, leśne zakątki, biwakowanie
na dziko czy własnoręczne przygotowanie posiłków w kociołku wiszącym nad ogniskiem. Oczywistym dodatkiem
do takich potraw, opartych na przyniesionych w plecaku produktach, są leśne owoce czy grzyby.
Karol pokaże, że również dziko rosnące zioła, dostępne na wyciągnięcie ręki, doskonale zastąpią kupione
w sklepie przyprawy. Doprawienie przygotowanego nad żywym ogniem dania barszczem zwyczajnym, niezwykle
powszechną w Bieszczadach miętą długolistną czy lebiodką zwaną też dzikim oregano, sprawi, że każda potrawa
nabierze niezwykłego smaku i aromatu.
A cóż ciekawego przygotuje kucharz w ognisku rozpalonym nad kamienistą, bieszczadzką rzeczką?
1/ Zupa gulaszowa na gęsi wzbogacona aromatem barszczu zwyczajnego; 2/ Pieczone na patyku nad ogniem
pstrągi podane ze smażonymi grzybami aromatyzowanymi lebiodką; 3/ Grzanka ze słodką pastą z twarogu i mięty
długolistnej i słodkimi, bieszczadzkimi jeżynami.

Karol Okrasa rusza do opactwa cysterskiego w Wąchocku. Wielu z nas słyszało zapewne dowcipy o sołtysie z Wąchocka. Ale mniej znany jest fakt, że w Wąchocku znajduje się pochodzący z końca XII wieku cysterski klasztor. Cystersi zakładali sady, warzywniki, stawy rybne, uprawiali zioła, hodowali bydło i trzodę chlewną, budowali młyny, kuźnie wodne, browary. To cystersi rozpoczęli w Polsce hodowlę karpia już ponad 800 lat temu. To także cystersi w pobliskich Starachowicach stworzyli prężnie działający ośrodek zajmujący się wytopem żelaza z okolicznych rud. Warto zatem zajrzeć pracowitym mnichom do garnka, bo w dziedzinie kulinarnej również wiele zawdzięczamy cystersom. Karol przygotuje trzy potrawy inspirowane klasztorną kuchnią.

Robert Makłowicz wybrał się na Maderę. Ta piękna wyspa - ogród leży na Oceanie Atlantyckim na wysokości Casablanki,
700 km od wybrzeży Afryki i 1000 km od Lizbony. Wyspa powstała ok. 5 milionów lat temu na skutek podwodnych erupcji
wulkanu. Pełna jej nazwa w języku portugalskim brzmi: Ilha da Madeira, czyli Wyspa Drewna, bo pierwotnie porastały ją
gęste lasy. Osadnicy wypalali je, żeby uzyskać pola uprawne.
Portugalczycy uprawiali na Maderze trzcinę cukrową, która trafiła tu z Sycylii w połowie XV stulecia. Od niej zaczęła się
dla wyspy gospodarcza hossa. Z trzciny wyrabiano cukier i rum. W miejscowości Calheta Robert odwiedza starą wytwórnię
cukru i rumu zarazem. Dziś jest tu muzeum. We wnętrzu ogromnej hali fabrycznej stoją stare żeliwne angielskie maszyny
i wielkie zbiorniki. Proces produkcji rumu nie jest skomplikowany: najpierw trzeba wycisnąć sok z trzciny (jeśli chce się go
pić w naturalnej postaci, trzeba go zakwasić sokiem z cytryny, żeby się nie utlenił), potem sok poddać fermentacji i destylacji.
W saloniku, w dawnym biurze dyrektora, Robert degustuje rum biały, kolorowy i ciemny. Do trunków podaje się ciasto
piernikowe bolo de mel i suszone owoce.
Po wytwórni rumu kolej na winnice. W Estreito, na zboczu wzgórza, wysoko nad oceanem rozpina się wspaniale na pergolach winorośl. W tym miejscu doskonale widać specyfikę Madery: nad brzegiem oceanu słońce, wyżej w górach już chmury
i deszcz. Te pogodowe anomalie tworzą świetne warunki do uprawy różnych roślin, z których winorośl to największy rolniczy
skarb wyspy. Pierwsze sadzonki winorośli przyjechały tu w XV wieku z Cypru i Krety.
W Funchal Robert zwiedza zabytkową winiarnię. Na piętrze mieści się sala ze starymi beczkami. Równie pieczołowicie
jak wino przechowuje się tu stare księgi handlowe. Jedna z nich pochodzi z roku 1794. We Francji szaleje rewolucja,
na gilotynie spadają głowy arystokratów, a tutaj spisuje się kolejne partie wysyłanego w świat wina, z których najbardziej
znane to oczywiście madera. Wina tego typu świetnie się przechowują. Nawet 200 - letni trunek zachowuje swoje walory,
a otwartą butelkę można trzymać 2 lata. W sali degustacji, za stołami zrobionymi z beczek, Robert raczy się czterema
typami madery: wytrawną, półwytrawną, półsłodką i słodką, czyli małmazją. To szczepy białe, ale kolor wina zmienia się
w trakcie procesu dojrzewania. Miejscowi piją je jako aperitif albo na deser. Nie popijają nimi jedzenia.
W okolicach Estreito na wzgórzu z widokiem na winnice i daleki ocean Robert przyrządza danie: peixe espada de vinhalhos,
czyli rybę pałasz w zalewie octowo - czosnkowej.
Na niżej położonych, najcieplejszych obszarach wyspy rosną bananowce. To jedna z najstarszych roślin uprawnych, jakie
zna człowiek. Wygląda jak drzewo podobne do palmy, ale to bylina. Tylko jeden raz w cyklu życia bananowca na jego
szczycie wyrasta kwiatostan. Na Maderze jest on koloru fioletowego. Kolba kwiatowa rośnie do góry, potem zwiesza się
w dół. Kiedy się ją zetnie, można ściąć całą roślinę, bo drugi kwiat już nie wyrośnie. Ale wtedy z podziemnego kłącza
wyrasta drugi pęd i cała historia się powtarza. Można w ten sposób sterować fazami dojrzewania kolejnych kiści i jeść świeże banany przez cały rok.