TVP Rozrywka - Program TV na piątek 10 maja 2024

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Tomasz Bednarek jest w Rynie malowniczo położonym między jeziorami Ryńskim i Ołów. Centralnym punktem miasta jest pokrzyżacki zamek z XIV wieku. Dziś w odrestaurowanym zamku tętni życie kulturalne, organizowane są także wydarzenia o charakterze edukacyjnym. Ryn leży na trasie unikatowego szlaku mazurskich kanałów wodnych łączących Węgorzewo z Piszem, a tutejsza nowoczesna ekomarina zaprasza amatorów żeglarstwa. Czyste wody obu jezior zachęcają natomiast do nurkowania.

Gra słów. Krzyżówka - to format telewizyjny z gatunku codziennego teleturnieju wiedzowego skoncentrowany na ugruntowanym i niesłabnącym od lat fenomenie popularności krzyżówek. Poprzez masowo rozpoznawalny atrybut krzyżówki format w sposób naturalny eksploruje powszechne zamiłowanie widzów do współzawodnictwa bazującego na wiedzy, refleksie i umiejętności kojarzenia. W wersji telewizyjnej walory te rozszerzone zostają o elementy rywalizacji, strategii rozgrywki i szczęścia.
Codziennie od poniedziałku do piątku czworo uczestników zmierzy się ze sobą, by zdobyć tytuł Finalisty dnia i uzyskać tym samym możliwość wzięcia udziału w finale tygodnia.
Zasady rozwiązywania umożliwiają odbiorcy szybkie i intuicyjne przyswojenie reguł gry bez względu na wiek czy możliwości percepcyjne, zaś format poprowadzony jest w lekkiej, przystępnej formule opartej o luźne prowadzenie i dowcipne lub przewrotne formułowanie haseł.

Gra słów. Krzyżówka - to format telewizyjny z gatunku codziennego teleturnieju wiedzowego skoncentrowany na ugruntowanym i niesłabnącym od lat fenomenie popularności krzyżówek. Poprzez masowo rozpoznawalny atrybut krzyżówki format w sposób naturalny eksploruje powszechne zamiłowanie widzów do współzawodnictwa bazującego na wiedzy, refleksie i umiejętności kojarzenia. W wersji telewizyjnej walory te rozszerzone zostają o elementy rywalizacji, strategii rozgrywki i szczęścia.
Codziennie od poniedziałku do piątku czworo uczestników zmierzy się ze sobą, by zdobyć tytuł Finalisty dnia i uzyskać tym samym możliwość wzięcia udziału w finale tygodnia.
Zasady rozwiązywania umożliwiają odbiorcy szybkie i intuicyjne przyswojenie reguł gry bez względu na wiek czy możliwości percepcyjne, zaś format poprowadzony jest w lekkiej, przystępnej formule opartej o luźne prowadzenie i dowcipne lub przewrotne formułowanie haseł.

Karol Okrasa kontynuuje poszukiwania polskiego smaku. A kiedy już ten smak odnajduje, ze smakiem i pożytkiem dla konserwatywnej polskiej widowni, próbuje go przełamać. Bo wbrew powszechnym wyobrażeniom polska kuchnia to nie tylko pierogi i schabowy. Mamy wielowiekową tradycje podawania ryb, szczególnie słodkowodnych, a polskie mięsa i wędliny biją jakością większość europejskiej produkcji. Od 1989 roku w najdalszych zakątkach Polski wytwarza się smakowite produkty warte zaprezentowania szerokiej widowni. Cudze chwalicie, swego nie znacie!
W kolejnej wyprawie Karol Okrasa na swój kulinarny warsztat weźmie zielone sosy z ziół, młodych pędów czy owoców, zwane też salsami lub po staropolsku "sałszami". Niemal w każdym polskim sklepie możemy dziś nabyć włoskie pesto, czyli sos z zielonych liści świeżej bazylii, sera, orzechów i oliwy. I wydaje nam się, że to Włosi od zawsze mieli kuchnię lekką, warzywną, a dawni Polacy objadali się wszelkiego rodzaju tłustym mięsiwem. Nic bardziej mylnego, w diecie naszych przodków dominowały warzywa, owoce czy rośliny strączkowe z własnego ogródka. Mięsa jedzono od święta. Co więcej, po długiej zimie, kiedy to jedzono solone ryby czy mięsa, które trzeba było długo moczyć i rozbijać przed spożyciem, wiosną apetyt na nowalijki był ogromny. Przykładem takiej tęsknoty jest choćby tzw. "sałsza" czyli salsa z zielonego żyta z zielnika Szymona Syreniusza z 1613 roku. Młode żyto rozcierano z grzankami i dodawano do tej masy ocet, sól, pieprz oraz imbir. Jak stwierdzał sam autor "bez wszelakiego kosztu będzie przysmak do mięsa, do ryb". Mamy tu coś w rodzaju staropolskiego pesto. W innym przepisie z wydanego w 1540 roku "Kuchmistrzostwa" natkę pietruszkę, młode listki liście szałwii i babki rozcierano z dodatkiem miodu, cynamonu i pieprzu, uzyskując tak ceniony słodko - korzenny posmak.
Pierwszą propozycją Karola będzie zupa pomidorowa z salsą z czosnku niedźwiedziego. Druga to pieczony z korzennym mięsem mielonym chleb, podany z salsą z zielonych orzechów z syropu. A trzecia to pieczone na grecki sposób ruloniki ze schabu podane z salsą z mięty, papryki, ogórka i sera feta. Jak będą wyglądać takie potrawy? Zobaczymy w programie.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa, oprócz gotowania, opowie również o najważniejszym chyba meblu
w każdym domu, czyli o stole. I to nie tylko dla kucharza. Stół to miejsce spotkań z rodziną, z bliskimi,
z przyjaciółmi. To przy stole spożywamy posiłki codzienne i celebrujemy najważniejsze świąteczne okazje.
Stół ma też wyjątkowe znaczenie symboliczne w naszej kulturze: od Ostatniej Wieczerzy poczynając,
poprzez legendy takie jak choćby o królu Arturze i jego rycerzach przy okrągłym stole, a kończąc na
określeniu negocjacji jako spotkania przy stole rokowań. Pretekstem do takiej opowieści będzie wizyta
w warsztacie, w którym dwóch pasjonatów wytwarza niezwykłe stoły. Blaty do nich tworzą ze starannie
dobranych, niepowtarzalnych kawałków drewna oraz różnych przedmiotów ważnych dla przyszłego
posiadacza. Potem zalewają je specjalną żywicą i tak, podobnie jak bursztyny z zatopionymi w środku
skamieniałościami, powstają unikatowe meble. Dla Karola przygotują specjalny blat z zalanym w środku
nożem kucharskim. Karol Okrasa przygotuje trzy potrawy, które zaprezentuje na pięknym stole, oczywiście
będą to częściowo zalane potrawy. 1/ Zalewajka, prosta chłopska zupa, wedle złamanego przez Karola
przepisu; 2/ niezwykle elegancka polędwiczka wieprzowa zapieczona w cieście francuskim z farszem
z grzybów i czekolady; 3/ zalane galaretą zimne nóżki, ale z dziczyzny.

Robert podróżuje do Niemiec. Pierwszym miastem, które odwiedza, jest Akwizgran, czyli Aachen - dawna stolica
państwa Karola Wielkiego, jednego z najwybitniejszych władców w dziejach świata. Polskie słowo król, czeskie krl,
rosyjskie "король" pochodzą właśnie od imienia Karola.
Karol Wielki był królem Franków, których nie należy mylić z dzisiejszymi Francuzami, bo Frankowie byli plemieniem
germańskim. Został też koronowany na cesarza rzymskiego narodu niemieckiego. Na ziemiach, którymi władał, wprowadzał
wspólne prawa i monetę. Była to więc pierwsza próba stworzenia zjednoczonej Europy. W dokumentach z tej epoki po raz
pierwszy pada określenie Europejczycy. Karol Wielki spoczywa w katedrze w Akwizgranie.
Po Akwizgranie kolej na Trewir, bo jak mówi Robert: być w tej części Niemiec i nie odwiedzić Trewiru, to jak w Belgii
zamówić frytki bez majonezu. Trewir to jedno z najstarszych miast Niemiec i największe miasto starożytne na północ od
Alp. Mimo to zabytków rzymskich zachowało się do naszych czasów niewiele. W centrum miasta zachwyca katedra
św. Piotra. W czasach starożytnych była jedną z czterech najważniejszych świątyń świata chrześcijańskiego, obok bazyliki
św. Piotra w Rzymie, kościoła Grobu Pańskiego w Jerozolimie i bazyliki Narodzenia Pańskiego w Betlejem. Ich budowę
zlecił Konstantyn Wielki, pierwszy chrześcijański cesarz rzymski. W skarbcu katedry przechowywane są cenne relikwie,
m. in. ząb św. Piotra, sandał św. Andrzeja i święta szata, którą Jezus miał na sobie przed ukrzyżowaniem, i o którą rzymscy
żołnierze grali w kości pod krzyżem. Szata zostanie wystawiona na widok publiczny w kwietniu 2012 roku. Po najazdach
barbarzyńców katedra została odbudowana przez Karola Wielkiego i jego następców. A tuż przy katedrze można spróbować
miejscowych specjałów: na przykład szparagów.
By wyobrazić sobie niegdysiejszą potęgę miasta, wystarczy spojrzeć na rzymską bramę z II wieku naszej ery, zwaną
Porta Nigra, czyli czarna brama. Tak zaczęto ją nazywać w średniowieczu, kiedy szary piaskowiec, z którego została
zbudowana, po prostu sczerniał. W Trewirze były cztery takie bramy, ale ocalała tylko ta. I pewnie dzięki temu zamieniono
ją na kościół. Przetrwała także okres wojen napoleońskich. Napoleon, dowiedziawszy się o antycznym pochodzeniu bramy,
kazał ją zachować i wyremontować.
Wystarczy pół godziny drogi od Trewiru i można znaleźć się w zupełnie innym świecie. Nad rzeką Saarą w okolicach
Wiltingen są zlokalizowane winnice mozelskiego okręgu winiarskiego. Dzięki dużemu nachyleniu winnic doskonale operuje
tu słońce: w dzień jest gorąco, w nocy zimno. Uprawom sprzyja też skalista gleba łupkowa. Białe winogrona bardzo lubią
takie warunki. Pracownicy winnicy sadzą właśnie młody riesling. Krzewy wydadzą pierwsze owoce za 5 lat, ale na ich wysoką
jakość trzeba poczekać aż 30 lat. Robert zwiedza winnicę o nazwie Gottesfuss, czyli Boża Stopa. Wina z niej trafiały kiedyś
na najlepsze stoły Europy. Wiltingen to malownicze miasteczko w sercu regionu winiarskiego. Jedne z najlepszych win
produkuje tu Roman Niewodniczański, który jest synem profesora Tomasza Niewodniczańskiego, wybitnego polskiego fizyka.
Robert jest gościem Romana Niewodniczańskiego. Na tarasie z widokiem na ogród odbywa się degustacja trzech rodzajów
białych win jego produkcji.
W Wiltingen Robert proponuje cielęcinę w białym winie ze szpeclami, danie łatwe do przygotowania, zwłaszcza gdy pod
ręką jest białe mozelskie, a przed oczami widok na rzekę Mozelę i winnice, które ciągną się po obu jej stronach. Rzeka
stanowi granicę między Niemcami i Luksemburgiem. Robert odwiedza okoliczne miasteczka: Nittel i Ehnen.

Kasia pracuje jako kierowca w firmie kierowanej przez prezesa Koniuszkę. Do jej obowiązków należy m. in. wożenie żony prezesa na zakupy, do fryzjera, odbieranie ze szkoły ich rozwydrzonego syna itp. Kasia ma tego coraz bardziej dosyć. Podczas grzybobrania, w którym bierze udział kilkanaście osób z firmy Koniuszki, dochodzi do zbiorowego pijaństwa. W Kasi przelewa się czara goryczy. Zniesmaczona prymitywizmem biesiadników w jednej chwili porzuca pracę. Tymczasem w szpitalu pan Stanisław i dyrektor Michalik stają się przyjaciółmi. Przechodzą nawet na "ty". Krashan wchodzi na ścieżkę przestępstwa. Wiezie do Polski całą torbę kiełbasy nafaszerowanej narkotykami.

Natalia mówi Ludwikowi, że zapisała ich na terapię. Kuba robi Ludwikowi żarcik. Tomek zwraca uwagę Natalii, żeby mówiła do małej Majki normalnym głosem. Ludwikowi wypada filiżanka na widok Agaty. Ludwik broni Magdy i Tomka, co prowadzi do kolejnej kłótni. Kacper ma pomału dość zachowania rodziców. Filip ratuje życie Pauli. Ludwik urządza dzień śmieciowego żarcia. Boscy po terapii znów się kłócą.

Kacper znajduje 100 zł w śmietniku. Natalia pokazuje Marii nowy pokój Kuby. Natalia upija się z Markiem, Ludwikowi się to bardzo nie podoba, jest zły na Marka. Kuba chce pomóc bratu w nauce, Kacper nie jest zainteresowany. Magda i Tomek odwiedzają rodziców, wszyscy jedzą wspólnie obiad, sielankę przerywa kłótnia młodych rodziców. Natalia, Maria i Viola spędzają razem miło wieczór, Viola przesadziła z alkoholem. Kuba rozmawia z Ludwikiem, ponieważ ma wątpliwości, co chce robić w życiu.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów na kulinarne spotkanie ze strudlem. To kruche, wielowarstwowe ciasto, najczęściej ze słodkim nadzieniem owocowym, często jest podawane na ciepło, posypane cukrem pudrem. Polscy turyści odwiedzający Austrię, na pewno poznali lokalny przysmak Apfelstrudel, czyli strudel z jabłkami. Strudel zapewne ma pochodzenie wiedeńskie, bo najstarsze przepisy na dwa strudle, jeden śmietanowy i drugi z rzepą, znajdziemy w rękopiśmiennej książce kucharskiej z 1696 roku, znajdującej się w Bibliotece Miasta Wiednia. Samo ciasto nieco przypomina turecką baklawę, może mieć zatem bliskowschodnie korzenie. Strudel szybko stał się popularny w wielu regionach dawnych Austro - Węgier, a po rozbiorach także w Galicji, czyli tego fragmentu dawnej Rzeczpospolitej, który wraz ze Lwowem i Krakowem stał się częścią monarchii Habsburgów. W wielu krainach Cesarstwa powstały oryginalne odmiany strudli, jak choćby wersja węgierskich Żydów - z kapustą, cebulą, kminkiem i orzechami. Znane były też wytrawne strudle z nadzieniem mięsnym. Jeden z najsłynniejszych polskich kucharzy Antoni Teslar z Galicji, który długie lata gotował w pałacu Potockich w Krzeszowicach, także zostawił nam swój przepis na strudel z jabłkami, rodzynkami i bułką tartą. Tajemnicą dobrego strudla jest oczywiście ciasto. Legenda głosi, że jeden z kuchmistrzów cesarza Franciszka Józefa uważał, że ciasto powinno być tak cienkie, aby dało się przez nie przeczytać list miłosny. Do dziś różne strudle często występują w regionalnych kuchniach Polski południowo - wschodniej, czyli na terenach dawnej Galicji. A jakie strudle przygotuje nasz kucharz? Propozycje Karola Okrasy: 1/ Strudel z gruszkami, wędzonymi śliwkami i kaszą manną; 2/ Wytrawny strudel z nadzieniem z karkówki wieprzowej, kaszanki, kiszonej kapusty i kminku; 3/Inspirowany bułgarską banicą strudel ziemniaczano - serowy.

Czy gotowanie jest sztuką? Starożytni filozofowie uważali, że uczony mąż powinien jadać skromnie,
a samo gotowanie było wówczas czynnością przynależną niewolnikom. Ale już filozofowie Oświecenia,
tacy jak David Hume, sam doskonały kucharz, czy Immanuel Kant, sporo pisali o jedzeniu. Współcześni
myśliciele wiele czasu poświęcają sztuce kulinarnej. Zauważają tu podobieństwo np. malarzem,
który starannie dobierając blejtram, farby, pędzle, tworzy obraz, oddziałujący następnie poprzez
zmysły na odbiorcę. Podobnie ma się rzecz z mistrzem kuchni, który za pomocą składników i procesów
gotowania, tworzy dzieło, działające poprzez zmysł wzroku, węchu, smaku na emocje konsumenta.
W tym odcinku Karol Okrasa, tak jak malarz, który rozstawia swe sztalugi w plenerze, rozstawi swoje
stanowisko na nadwiślańskich łąkach, po czym spróbuje namalować obrazy swoimi potrawami.
Głównym składnikiem będzie gęś. Karol zaprezentuje trzy propozycje: 1/ okrasa z gęsi z wędzonymi
ziemniakami; 2/ gulasz z gęsich żołądków z borowikami w sosie z żurku; 3/ łosoś w cieście z kolorowymi
salsami.

Ardeny to pasmo niewysokich gór, właściwie pagórków, na terenie Belgii i Luksemburga, zahaczające też
o Francję. Kraina ta słynie z pięknych widoków i wielu wspaniałych przysmaków. Bawiąc w Ardenach, koniecznie trzeba
odwiedzić miasto Spa, belgijski kurort, którego gorące źródła były znane już w XVI wieku. Leczył się tu np. król Henryk VIII.
Oprócz łaźni jest tu też kasyno. Ale tym, co najbardziej przyciąga dziś turystów do Spa, jest zbudowany w latach 20. tor
wyścigowy Spa - Francorchamps, na którym co roku odbywa się Grand Prix Belgii Formuły I.
Historia państwowości belgijskiej to niecałe 200 lat, ale tradycje tych ziem są bardzo dawne. Przykładem jest
zamek Montjardin z XIV wieku, stojący na wzgórzu Theux, który od XVIII wieku jest w rękach tej samej rodziny. Miejscowa
arystokracja miała koligacje niemieckie i francuskie, ale także hiszpańskie, bo ziemie te były częścią hiszpańskich
Niderlandów. Gospodarz, pan Charles Antoine de Theux de Montjardin zaprasza Roberta do zamku. Podczas rozmowy
panowie omawiają trzy ważne elementy belgijskiego stołu, a są to: odpowiednie nakrycia, piwo i dziczyzna. A jako że
patronem polowań jest św. Hubert, Robert wybiera się do miasta Saint Hubert. Miejscowa restauracji o nazwie, jakżeby
inaczej, Le Saint Hubert, specjalizuje się w dziczyźnie. Robert zamawia więc gulasz z dzika, frytki i piwo w kufelku.
Święty Hubert z Liege żył w VII wieku, pochodził z królewskiego rodu i był zapalonym myśliwym. Jak mówi legenda,
kiedy polował w Wielki Piątek, objawił mu się biały jeleń z lśniącym krzyżem w porożu. To odmieniło życie późniejszego
świętego. Poświęcił się studiowaniu ksiąg religijnych i został biskupem. Prowadził działalność misjonarską na ziemiach
dzisiejszej Belgii, a jego szczątki spoczywają w tutejszym kościele.
Sezon na dziczyznę trwa krótko, a wieprzowinę można jeść przez cały rok, odkąd człowiek udomowił dziką świnię.
W pobliskim miasteczku Nassogne produkuje się ardeński specjał, prawie zupełnie nieznany w Polsce. Jest to szynka
ardeńska, najsłynniejsza z tych, które dojrzewają na północy Europy. Dorównuje sławą tym włoskim i tym z południowej
Francji. Występuje w odmianach z kością i bez. Wędzona w dymie z dębiny i drewna jesionowego jest wyjątkowo
aromatyczna. W zakładzie pana Magerotte’a wyrabiane są także kiełbasy. Pokryte szlachetną pleśnią wyglądają naprawdę
zachęcająco. Rodzina Magerotte zajmuje się wędliniarstwem już od trzech pokoleń. Wszystkie wyroby można kupić
nieopodal, w firmowym sklepie na rogu ulicy. Właściciel sklepu, pan Andr Magerotte częstuje Roberta szynką o nazwie
formidable. Podobno specjały pana Magerotte’a zamawiane są na spotkania prezydenta Sarkozy’ego z kanclerz Merkel.
Kolejny punkt na trasie to słynne opactwo trapistów w Orval, legenda monastyczna i piwowarska. Już od XII wieku
bracia trapiści warzą tu doskonałe piwo. Na wewnętrznym dziedzińcu klasztoru Robert przyrządza danie z miejscowym
piwem: kotlety wieprzowe w piwie z boczkiem. A na pożegnanie zaprasza na typowy belgijski specjał: frytki z kremowym
majonezem.

68. Konkurs Piosenki Eurowizji odbędzie się w Malmo w Szwecji dzięki ubiegłorocznemu zwycięstwu Loreen z utworem "Tatoo". Hala widowiskowa Malmo Arena to już miejsce historyczne - to tutaj odbył się konkurs Eurowizji również w 2013 roku. Tegoroczną edycję poprowadzą aktorka Malin Åkerman i prezenterka telewizyjna Petra Mede. Hasłem Eurowizji 2024 jest "United by music", które decyzją Europejskiej Unii Nadawców i Grupy Referencyjnej ESC będzie hasłem przewodnim również dla kolejnych edycji.
Polskę reprezentować będzie 24 - letnia wokalistka Luna z piosenką "The Tower". Wystąpi jako szósta w pierwszym półfinale Eurowizji we wtorek 07.09.24.
W drugim półfinale 09.05, w czwartek, wystąpią artyści z: Albanii, Armenii, Austrii, Czech, Danii, Grecji, Malty, Szwajcarii, Belgii, Gruzji, Holandii, Izraela, Łotwy, Norwegii, San Marino. Gościnnie wystąpią również przedstawiciele tzw. "Wielkiej Piątki": Francji, Hiszpanii i Włoch.
Oba koncerty półfinałowe oraz Wielki Finał Konkursu Piosenki Eurowizji komentować będzie Artur Orzech.
W tym roku mija dokładnie 30 lat od polskiego debiutu w Konkursie Eurowizji, podczas którego Polska zajęła drugie miejsce dzięki piosence "To nie ja" w wykonaniu Edyty Górniak.

Przypomnienie fragmentów jubileuszowego koncertu "Świat w obłokach" poświęconego
twórczości zmarłego w 2006 roku Marka Grechuty.
Koncert zarejestrowany w amfiteatrze opolskim podczas 43. KFPP Opole 2006.