TVP Rozrywka - Program TV na poniedziałek 27 maja 2024

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.

Tym razem Karol Okrasa wyrusza na jedną z plantacji czarnej porzeczki położoną na malowniczych wzgórzach Roztocza, w pobliżu Zamościa. Czarna porzeczka to jeden z najbardziej niedocenianych polskich owoców. Spożywamy ją zazwyczaj w postaci soków lub dżemów. A przecież owoce te są świetnym źródłem witaminy C, dostarczają też pewnych ilości witamin z grupy B, beta-karotenu, witaminy E, wapnia, żelaza, potasu i magnezu. W owocach czarnej porzeczki znajdziemy także związki biologicznie czynne o działaniu antyoksydacyjnym, które ważne są w profilaktyce antynowotworowej. W ostatnich latach wielką karierę zrobił termin superfood, co po polsku oznacza superżywność. W skrócie chodzi o naturalne produkty, szczególnie bogate w składniki odżywcze, uważane za niezwykle korzystne dla naszego zdrowia i samopoczucia. Dlatego zamiast sięgać po jagody goji czy acai, komosę ryżową, amarantusa, nasiona chia, zamorskie awokado, lepiej zainteresować się naszą polską czarną porzeczką. A Karol pokaże, jak wykorzystać ją do przyrządzenia niezwykłych dań mięsnych i rybnych, a nie tylko do deserów.
Propozycje dań:
1/ Kebab z jagnięciny podany w chlebku pita wraz z ciepłą surówką z czerwonej kapusty i czarnej porzeczki;
2/ Pulpety z karpia i sandacza z kiszoną kapustą oraz miodowym sosem z czarnej porzeczki;
3/ Chrupiący sandacz z ziemniaczkami w maśle z curry i zimnym sosem z czarnej porzeczki z orientalnymi przyprawami.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa zabierze widzów na mazowiecki szlak kulinarny, który kilku zapaleńców tworzy w stołecznym województwie. A na pierwszy ogień idzie najbardziej popularny w Polsce kotlet schabowy. Ale czy wszyscy jego miłośnicy wiedzą, że nazwa kotlet kiedyś była zarezerwowana wyłącznie dla kawałka mięsa z kością? Karol pokaże widzom, jak powinien wyglądać schabowy zasługujący na nazwę kotlet. I jak taki kawałek smakowitego mięsa przyrządzić na grillu? Zbliża się weekend majowy, kiedy to cała Polska rusza na zieloną trawkę, a grille z pieczystym dymią od morza po Tatry. Przyda się więc kilka świeżych propozycji, jak sobie takiego grilla urozmaicić. Karol przygotuje trzy potrawy: 1/ kotlet schabowy z kością z pieczonymi młodymi marchewkami; 2/ potrawka ze świeżej wieprzowiny, inspirowana popularną świeżonką, podana w chlebku pita z sałatką z buraków i grillowanym ananasem; 3/ grillowany kotlet schabowy, wędzony w sianie, podany z pieczonymi szparagami i kalafiorem.

Rozległe place, barokowe pałace, wielokilometrowe ciągi arkad wzdłuż eleganckich ulic to architektoniczne
wizytówki Turynu, stolicy Piemontu. Miasto leży w dolinie Padu, najżyźniejszej i najbardziej zamożnej części Italii.
Piemonte znaczy po włosku u podnóża gór. I tak właśnie jest; cały region schował się między Alpami.
Turyści zachwycają się podcieniami przy głównych ulicach miasta. W sumie jest ich w Turynie aż 18 kilometrów.
W zabudowie miasta przeważa jednak styl barokowy, ale jest też monumentalna architektura międzywojenna. Jedyny
w mieście gmach renesansowy to katedra pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, gdzie przechowuje się całun turyński,
najsłynniejszą relikwię chrześcijaństwa.
Turyn, dawna stolica królów sabaudzkich, przez kilka lat w XIX wieku był stolicą zjednoczonych Włoch. Dziś
słynie z bogatych tradycji kulinarnych. Najstarsza w mieście kawiarnia - niezwykle elegancka Caffe San Carlo już
w 1822 roku miała oświetlenie gazowe. W pięknym stylowym wnętrzu Robert ma okazję skosztować zabajone i biszkopty
savoiardi. To jeden z najsłynniejszych deserów świata. Przysmaki te zawdzięczamy dynastii sabaudzkiej i hiszpańskiemu
mnichowi. Zabajone to ubijany na parze krem z żółtek, marsali, cynamonu i rumu. Jego nazwa pochodzi od San Pasquale
Bayona, ogłoszonego w 1772 roku patronem turyńskiego związku kucharzy. Z Turynu wywodzą się też orzechowe
czekoladki gianduiotti.
Na Piazza della Consolta działa od XVIII wieku kawiarnia Il Bicerin. W dialekcie piemockim bicchierino to coś
w rodzaju szklaneczki / kieliszeczka. Podaje się w nich tradycyjny piemoncki napój: kawę espresso, gorącą czekoladę
i słodką śmietankę nalewane warstwami do kieliszka. Bicerinem zachwycał się już Alexander Dumas ojciec, a na jego
kulinarnym guście można polegać; był znanym smakoszem, sam znakomicie gotował, był też autorem Wielkiego Słownika Kulinarnego (Grand Dictionnaire de Cuisine). Inni znani wielbiciele bicerina to Pablo Picasso i Ernest Hemingway.
Każda dzielnica miasta ma swój targ, ale ten największy i najtańszy mieści się przy Via Milano. Produkty
sprzedaje się tu z pominięciem pośredników. Pomidory z Apulii, karczochy, młode cukinie, kasztany i pepperoncino wprost
z południa kraju. Robert podziwia na straganach solone sardele, wędliny: ostrą metkę i kiełbasę z koprem włoskim,
i oczywiście sery, wśród nich miejscowe parmigiano o nazwie valgrana Piemonte.
Na Piazza San Carlo pod pomnikiem konnym księcia Emanuela Filiberta Robert gotuje miejscowy specjał: tagliolini
con salsa piemontese di nocciole, czyli makaron cienkie wstążki z sosem piemonckim z orzechami laskowymi.
Włosi zaciekle bronią swoich regionalnych odrębności. Proces zjednoczeniowy, zapoczątkowany przez dynastię
sabaudzką, nadal trwa i być może nigdy się nie zakończy. Ale jedna rzecz łączy Włochów lepiej niż idee Risorgimento
i republikańskie; to cibo di qualita - miłość do dobrego jedzenia.

Do taksówki 1313, którą prowadzi Kasia, wsiada Krashan. Chce wydobyć z fotela kierowcy ukryte tam dolary. Dziewczyna podejrzewa go o napad. Wywiązuje się bójka, z której zwycięsko wychodzi Kasia. Jacek od dawna już podejrzewa Mariana K., że ten coś przed nim ukrywa. Po historii z napadem zaczyna śledzić swojego zmiennika i wreszcie poznaje prawdę. Na taxi 1313 poluje też Kuśmider, chcąc dobrać się do pieniędzy, co skutecznie udaremnia Jacek. Kuśmider staje przed sądem. Zakochani Kasia i Jacek, słysząc o pustostanie, w którym straszy, wpadają na pomysł, jak zdobyć dla siebie mieszkanie.

Natalia wraca do palenia papierosów. Jak sobie poradzić z nałogiem? Jak wytłumaczyć to swoim dzieciom, którym powtarza się do znudzenia, że palenie szkodzi? Może najlepsza przyjaciółka Maria będzie w stanie pomóc. A może dzieci i mąż zmobilizują Natalię do zerwania z nikotyną.

W tym odcinku Karol Okrasa zaprosi widzów na Mazury, aby pokazać mniej znaną mazurską specjalność. Może nie tylko mazurską, bo potrawa ta występuje w różnych miejscach, na tych terenach, gdzie przez wieki ludność polska sąsiadowała z niemiecką, czyli na Mazurach, na Śląsku, na Opolszczyźnie czy w Wielkopolsce. Chodzi o sałatki ziemniaczane. A Kartoffelsalat, czyli sałatka ziemniaczana, to jedna ze sztandarowych potraw kuchni niemieckiej. Obecnie na Opolszczyźnie, gdzie żywioł polski również mieszał się z niemieckim, na "Listę produktów tradycyjnych" Ministerstwa Rolnictwa wpisana jest sałatka ziemniaczana, nazywana szałotem śląskim lub szałotem kartoflanym z boczkiem wędzonym. Ale sałatki ziemniaczane występowały także w polskiej kuchni. Jeden z pierwszych przepisów pojawił się w lwowskiej książce "Potrawy z kartofli" Jana Milikowskiego z 1842 roku. Przepis na "Sałatę z kartofli ze śledziami" podała też Lucyna Ćwierczakiewiczowa w swojej książce kucharskiej "365 obiadów" z II połowy XIX stulecia. Tak więc w mazurskich Starych Jabłonkach, które jeszcze przed II wojną światową nosiły nazwę Alt Jablonken, Karol zademonstruje mazurskie sałatki ziemniaczane. Pierwszą propozycją będzie sałatka z wędzonych ziemniaków z wędzoną, mazurską sielawą. Drugą będzie sałatka z fioletowych ziemniaków z marynowanym pstrągiem łososiowym. A trzecią będzie ziemniaczana sałatka z chrupiącym boczkiem, cebulą, ogórkiem konserwowym i delikatnym udźcem wołowym w pikantnym sosie.

W tym odcinku Karol Okrasa rusza do Supraśla. To nieduże miasto, zwane też Perłą Puszczy Knyszyńskiej, słynie z organizowanych co roku Mistrzostw Świata w pieczeniu babki i kiszki ziemniaczanej. I choć trudno uwierzyć, że ziemniaki upowszechniły się na Podlasiu dopiero w XIX wieku, dziś nikt nie jest sobie w stanie bez nich wyobrazić tutejszej kuchni regionalnej. Co więcej te przysmaki łączyły w sobie różne tradycje kulinarne zamieszkującej Supraśl ludności. Mieszkali tu Niemcy ewangelicy, prawosławni Białorusini, katolicy Polacy oraz Żydzi. Choć różnili się narodowością i religią, łączyła ich kuchnia. Wszyscy oni jedli te proste potrawy z ziemniaków, oczywiście różniące się nieco w szczegółach. Karol odwiedzi zwyciężczynię pierwszych Mistrzostw Świata w pieczeniu babki i kiszki ziemniaczanej, pokaże widzom, jak powstaje kiszka ziemniaczana, a także zaprosi na krótką wycieczkę po Supraślu. Karol przygotuje także trzy dania. Pierwsza propozycja to wariacja na temat babki ziemniaczanej upieczonej na duszonej jagnięcinie. Druga to kiszka ziemniaczana z kaszą gryczaną i suszonymi pomidorami. A trzecia propozycja to babka ziemniaczana na słodko z jabłkami i cynamonem.

Architektonicznym symbolem Turynu jest Mole Antonelliana. Mole znaczy kolos. I rzeczywiście budowla jest imponująca.
Z tarasu na szczycie Robert Makłowicz podziwia panoramę miasta. Podróżnik z Krakowa jest zdania, że dzieło Alessandra
Antonellego jest dla Turynu tym, czym Pałac Kultury i Nauki dla Warszawy, a Wieża Eiffela dla Paryża. Początkowo miała
to być synagoga. Jej budowę rozpoczęto zaraz po zjednoczeniu Włoch, bo gmina żydowska chciała mieć w Turynie
odpowiednio okazałą świątynię. Dziś mieści się tu Muzeum Sztuki Filmowej - też świątynia, ale innego rodzaju.
Poszczególne gatunki filmowe można oglądać w tzw. kaplicach, np. filmów grozy, horroru, burleski, kina absurdu czy
czarno - białego filmu niemego. W muzeum ważne miejsce zajmuje kinematografia włoska, której pierwszą stolicą był Turyn.
Zwiedzający podziwiają scenografię z filmu "Cabiria", klasycznego dzieła z epoki kina niemego, nakręconego w roku 1914,
którego akcja toczy się w starożytności. W produkcji tego filmu brał udział sam Gabriele d’Annunzio.
Z Muzeum Sztuki Filmowej przenosimy się do eleganckiej zabytkowej kawiarni mieszczącej się w podcieniach Via Po.
Otwarta w 1780 roku Caffe Fiorio wciąż jest atrakcją Turynu. W przeszłości częstym gościem był tu hrabia Cavour, jeden
z ojców zjednoczenia Włoch. W Cafe Fiorio Robert opowiada historię grissini, wynalazku kulinarnego rodem z Turynu.
Są to pałeczki chlebowe upieczone po raz pierwszy w 1679 roku dla księcia Wiktora Amadeusza II, późniejszego króla,
który cierpiał na niestrawność i nie mógł jeść chleba. Przepis na grissini opracowali: lekarz Teobaldo Pecchio i piekarz
Antonio Bruneto.
Przy Via Lagrange 39 mieści się Pastificio Defilippis - tradycyjny sklep z makaronami własnej produkcji. Istniejąca
od 150 lat manufaktura wytwarza różnego rodzaju pastę i pierożki. Robert kupił papardelle, które przygotuje z grzybami,
a zrobi to nie byle gdzie, bo w centrum miasta, na skrzyżowaniu Via Gramschi i Via Lagrange
Królowie sabaudzcy, którzy przez wieki urzędowali w Turynie, chętnie wypoczywali za miastem. Jedna z ich rezydencji,
wielkością przypominająca Wersal, nosi nazwę Venaria Reale. Zwiedzający zachwycają się La Grande Galeria (Wielką
Galerią), zbudowaną na zlecenie króla Wiktora Amadeusza sabaudzkiego, tego od paluszków grissini. Galerię rozświetla
słońce Piemontu i dlatego przyrównywana jest do Sali Zwierciadlanej w Wersalu. Można tutaj zobaczyć wystawę
poświęconą modzie. Oprócz dzieł najlepszych włoskich projektantów są tu stroje historyczne i kostiumy filmowe, np.
suknia, w której Claudia Cardinale wystąpiła w filmie "Lampart" Luchina Viscontiego.
Włosi wiedzą, że ważne jest nie tylko to, w czym się chodzi, ale również to, czym się jeździ. Zatem będąc w Turynie,
trzeba koniecznie odwiedzić słynne Museo dell’Automobile (Muzeum Motoryzacji), gdzie można podziwiać wspaniałe
maszyny z początku XX wieku oraz z lat 30. i 50. Są auta włoskie, francuskie, a także produkowane za żelazną kurtyną,
nasza syrena czy enerdowski trabant. I są oczywiście supernowoczesne auta sportowe i futurystyczne. Takie muzeum
musiało powstać właśnie w Turynie, bo to kolebka włoskiego przemysłu motoryzacyjnego.
W Turynie bardzo modne są tereny postindustrialne. Przy Via Nizza w starej wytwórni win, mieszczącej się naprzeciwko
dawnej montowni fiata, są dziś delikatesy Eataly. Hala sklepowa jest tak wielka, że można jeździć na rowerze, byle
z dużym bagażnikiem. W sąsiedniej sali zaś można zobaczyć portrety włoskich bohaterów narodowych i ich ulubione
dania z przepisami. Giuseppe Mazzini, Giuseppe Garibaldi, Wiktor Emanuel II, a obok na ścianie hasło: "Il buon cibo che
unisce L’Italia", co znaczy: Dobre jedzenie jednoczy Włochy!

Seria Kabaretomaniacy dostarczy widzom potężną dawkę humoru. Zapewnią ją najlepsze polskie kabarety w swoich, często już kultowych, skeczach.