TVP Rozrywka - Program TV na wtorek 14 maja 2024

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.

Gra słów. Krzyżówka - to format telewizyjny z gatunku codziennego teleturnieju wiedzowego skoncentrowany na ugruntowanym i niesłabnącym od lat fenomenie popularności krzyżówek. Poprzez masowo rozpoznawalny atrybut krzyżówki format w sposób naturalny eksploruje powszechne zamiłowanie widzów do współzawodnictwa bazującego na wiedzy, refleksie i umiejętności kojarzenia. W wersji telewizyjnej walory te rozszerzone zostają o elementy rywalizacji, strategii rozgrywki i szczęścia.
Codziennie od poniedziałku do piątku czworo uczestników zmierzy się ze sobą, by zdobyć tytuł Finalisty dnia i uzyskać tym samym możliwość wzięcia udziału w finale tygodnia.
Zasady rozwiązywania umożliwiają odbiorcy szybkie i intuicyjne przyswojenie reguł gry bez względu na wiek czy możliwości percepcyjne, zaś format poprowadzony jest w lekkiej, przystępnej formule opartej o luźne prowadzenie i dowcipne lub przewrotne formułowanie haseł.

W tym odcinku Karol Okrasa wyrusza na Podkarpacie, aby na swój kulinarny warsztat wziąć cebulę. To obecnie jedno z najbardziej wszechstronnych warzyw wykorzystywanych w kuchniach całego świata. Pierwsze ślady jej uprawy pochodzą sprzed siedmiu tysięcy lat z obszaru zachodniej Azji. W starożytnym Egipcie cebula jako symbol życia wiecznego wkładana była do grobowców razem z mumiami faraonów. Rzymski historyk Pliniusz Starszy szeroko opisywał zalety cebuli uprawianej między innymi w antycznych Pompejach. Pliniusz zginął w wybuchu wulkanu, który zniszczył Pompeje, ale dwa tysiące lat później archeolodzy odkryli ślady opisywanych przez Pliniusza upraw cebuli w odkopanym mieście. W Polsce cebula występuje od wczesnego Średniowiecza, a przez wieki była silnie kojarzona z polską kuchnią. Marx Rumpolt, autor pierwszej profesjonalnej niemieckiej książki kucharskiej z 1581 roku, zawarł w niej całą serię przepisów potraw "po polsku" i napisał, że Polacy kochają jeść wszystko z cebulą. Istnieje mnóstwo odmian cebuli, począwszy od tej najbardziej popularnej żółtej, poprzez czerwoną, słodką białą, a kończąc na wykwintnej w smaku, tak lubianej we Francji, szalotce. Cebula to składnik wielu sławnych dań, na przykład francuskiej zupy cebulowej, włoskiej konfitury z czerwonej cebuli czy angielskiego chutneyu cebulowego. Cebula marynowana w occie jest przekąską znaną na całym świecie. Znakomicie nadaje się do pieczenia, duszenia czy grillowanie, a na surowo jest nieodzownym dodatkiem do sałatek czy do śledzia w oleju. A jakie propozycje z cebulą w roli głównej przygotuje nasz kucharz?
Proponowane dania: 1/Potrawa inspirowana rzeszowskim żurkiem - kwaśna cebulowa z twarogiem; 2/ Pieczony łosoś w cebulowej marynacie, podany z glazurowaną cebulką perłową i sałatką z kopru włoskiego; 3/Żeberka wieprzowe pieczone z cebulowym sosem BBQ, podane z serowo - cebulowymi kluseczkami.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa opowie o mięczakach na polskim stole. Choć zazwyczaj polską kuchnię przeciętny
Polak kojarzy z bigosem, pierogami czy schabowym, to jednak już w pierwszej polskiej książce kulinarnej z XVII wieku
więcej znajdziemy przepisów na ślimaki niż na tak popularną dziś wieprzowinę. A dla polskich królów Augusta II Mocnego
i jego syna Augusta III świeże ostrygi sprowadzano wozami do Warszawy znad Morza Północnego. Ostrygami zajadał się
też książę poetów biskup Ignacy Krasicki. Były więc mięczaki na polskich stołach, zwłaszcza zamożnych od dawna.
Ale nawet prosty lud w chwilach głodu sięgał po małże z naszych rzek i jezior. A od czego dziś najłatwiej rozpocząć
kulinarną przygodę z mięczakami? Pewnie od popularnych w naszych sklepach omułków jadalnych znanych też jako
mule. Omułek jadalny jest gatunkiem małża.
Ze świeżych omułków Karol przygotuje ciekawe potrawy inspirowane polskimi smakami. Będą mule w sosie z ogórkami
kiszonymi, mule w polskim cydrze, a nawet w sosie grzybowym z kluseczkami śląskimi. Jak będą wyglądać takie dania?
Zobaczymy w programie.

Robert Makłowicz odwiedza Wielkie Księstwo Luksemburg. Mimo tej nazwy kraj to malutki. Swą podróż Robert
rozpoczyna w Grevenmacher nad rzeką Mozelą. Okolice Mozeli to region, w którym produkuje się słynne wina.
Gleba skalista, wapienna i południowe stoki to świetne warunki do uprawy winorośli. Tutejsze wina, świeże, owocowe,
wypijane są przeważnie przez samych Luksemburczyków. Niewielka ich część jest eksportowana do Belgii. W Polsce
są one właściwe nieznane.
W miasteczku Grevenmacher, na placu przed ratuszem stoi pomnik ulicznego grajka z psem. Legenda głosi,
że skrzypek uwieczniony na tym pomniku jako pierwszy śpiewał publicznie w XVIII wieku utwory w języku luksemburskim.
Jest on odmianą niemieckiego, dialektem zbliżonym do języka siedmiogrodzkich Sasów.
W Grevenmacher znajdują się piwnice Bernarda Mansarda, jednego z najpoważniejszych luksemburskich
winiarzy. Wina musujące produkuje się tu metodą champanoise, polegającą na wykorzystaniu fermentacji wtórnej
w butelce. W szyjce odwróconej butelki zbierają się drożdże. Wino trzeba poddać licznym zabiegom, zanim będzie
takie, jak w sklepie.
W przypadku win słodkich i półsłodkich do butelek wstrzykuje się przed ich zakorkowaniem koncentrat winnego
likieru. Potem zawartość butelki trzeba wymieszać, w tym celu maszyna odwraca butelki. Na tarasie wytwórni,
z widokiem na rzekę, Robert degustuje miejscowe wino musujące w wersji brut, czyli wytrawnej. Butelka tego zacnego
trunku kosztuje mniej niż 8 euro, a więc niewiele jak na kraj, który ma najwyższy (po Liechtensteinie) produkt krajowy
na głowę mieszkańca.
Na luksemburskiej prowincji w maleńkiej wiosce Bech, w której mieszka maksimum kilkadziesiąt osób, kryją się
prawdziwe skarby kulinarne. Zjeżdżają tu smakosze z Niemiec, Belgii, nawet z Francji w poszukiwaniu najlepszych knajpek
i restauracyjek. W całym regionie jest ich tu największe zagęszczenie. Robert wybrał się do jednej z nich o nazwie
Steinmetz. Wybrał danie rybne: filet z turbota pokryty chrupiącą skórką zapieczoną migdałami i figami, w sosie na bazie
wina Gewürtztraminer. Do picia zaproponowano wino i przeróżne destylaty. Zgodnie z tutejszym zwyczajem w Luksemburgu
w restauracjach podaje się nie tylko wina, ale także destylaty własnej produkcji.
Kolejny punkt wycieczki to pałac Septfontaines, czyli Siedmiu Źródeł. Budowę pałacu zleciła rodzina von Boch.
Kiedy z początkiem XVIII wieku Chińczycy utracili monopol na produkcję białego złota, czyli porcelany, jej głównym
producentem na ziemiach dzisiejszego Luksemburga była rodzina von Boch. W roku 1748 pan von Boch dokonał
zaskakującego posunięcia rynkowego, połączył siły ze swoim dotychczasowym konkurentem, panem Villeroyem.
Na dziedzińcu przed pałacem Robert kończy opowieść o porcelanie i przyrządza sandacza w rieslingu z groszkiem.
Koniunktura na porcelanę znacznie się poprawiła po rewolucji francuskiej, kiedy narodziła się nowoczesna burżuazja.
Bogaci mieszczanie również chcieli jadać wykwintnie. Porcelana przestała być wyłącznym przywilejem arystokracji
i koronowanych głów. Tak samo zresztą jak dobre jedzenie.
Zagłębie produkcji porcelany znajduje się w Merzig na pograniczu luksembursko - niemieckim. Robert zwiedza fabrykę porcelany. Produkcja jest tutaj w pełni zautomatyzowana. Oczywiście wzory są malowane ręcznie. W niedalekim Mettlach
jest muzeum porcelany. W gablotach wyjątkowo ciekawe eksponaty, swoista kronika naszej cywilizacji, bo przez wieki wyroby
z miejscowych fabryk trafiały do rąk największych osobistości tego świata. Jest tu zastawa dla Jana Pawła II z herbem
watykańskim, talerze, na których jadali pasażerowie sterowca Hindenburg. (Ten słynny zeppelin spłonął w latach 30. podczas
próby lądowania w USA.) Jest też porcelana dla kanclerza Adenauera i dla szacha perskiego Rezy Pahlaviego.

Początki pracy Kasi, vel Mariana Koniuszko, w MPT nie należą do łatwych. Wspólnie z Jackiem wiozą znanego aktora, Rawicza, do Krakowa. Mimo rozmaitych perturbacji w czasie podróży udaje im się dowieźć gwiazdora na czas. Rawicz ma wystąpić w emitowanym na żywo spektaklu Teatru Telewizji. Jak na złość, przedstawienie zostaje odwołane z powodu wystąpienia ambasadora Syjamu.

Viola i Natalia oglądają stare zdjęcia. Okazuje się, że miały tego samego chłopaka. Ludwik chce iść na imprezę zamiast na terapię. Kacper wypytuje rodziców, dlaczego śpią osobno. Agata odwiedza Boskich. Idzie do Kuby, ma ze sobą teczkę ze studiów, a w niej akty. Ludwik nieśmiało zerka. Ludwik mówi Natalii, że ma dość terapii.

Kuba i Kacper cieszą się, że Ludwik spał z Natalią w sypialni. Ludwik i Paula prowadzą dość sztywną pogawędkę. Ludwik podejrzewa Kacpra, że pił alkohol. Natalia rozmawia z wychowawczynią Kacpra. A Kuba na swój sposób pociesza go. Ponadto obwinia Agatę o kryzys w związku rodziców. Agata jest zła. Natalia i Maria śmieją się z nowego wybranka Violi. Magda i Tomek odwiedzają rodziców. Tomek chwali się awansem Magdy, Natalia nie jest zachwycona...

Odc. 8VI sezonu "Sanatorium miłości".
Emocje powoli opadają, kuracjusze oswoili się z odejściem Majki, ciekawi są nowej kuracjuszki, Marii. Marta na pierwszym spotkaniu w nowym składzie poprosi grupę o skomplementowanie siebie nawzajem. Upór Elżbiety zadziwi nawet Martę. Tym razem Zygmunt spotka się z Martą sam na sam, poznamy zupełnie inną twarz tego mężczyzny. Jako Kuracjusz odcinka, Zygmunt wybierze na randkę nową kuracjuszkę z Łodzi, Marię. Spróbują swoich sił w malarstwie, a Zygmunt stojąc przy sztalugach będzie prawie jak Nikifor, w jego mniemaniu, oczywiście. Popołudnie okaże się zaś emocjonalnym doświadczeniem, bo czas na spotkanie z najbliższymi, które wywoła nieoczekiwane i silne reakcje u wielu. Potem Marta porozmawia z Marią o jej samotności, a grupa spotka się na ćwiczeniach w basenie. Pośród zabaw i krzyków radości grupy, nie tylko Ela nie będzie z tej aktywności zadowolona, jeszcze Maria ze Stanisławem wybiorą swoje towarzystwo i wspólny masaż. Na koniec dnia - paintball. Nagrodą dla tych wygranych i tych przegranych będą wieczorne fajfy, gdzie już o konfliktach nikt pamiętał nie będzie.

Seria Kabaretomaniacy dostarcza widzom potężną dawkę humoru. Najlepsze polskie kabarety w swoich, często już kultowych, skeczach.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa wyrusza na Lubelszczyznę na plantację chmielu. Dziś chmiel, a w zasadzie chmielowe szyszki kojarzą się wyłącznie z produkcją piwa. Ale dla naszych przodków młode pędy chmielu były jedną z pierwszych nowalijek, jakie trafiały na stoły po długiej zimie. Oczywiście były to głównie pędy dzikiego chmielu. Co ciekawe, jadalne są młode pędy chmielu, listki, a nawet chmielowe szyszki. Opisywał je w swoim zielniku z 1613 roku polski botanik Szymon Syreniusz. Pisał on, że "chmielu młodego używają miasto potrawy warzonego przed innemi potrawami na wiosnę". Bo młode pędy chmielu, traktowano jako warzywo i dodawano do różnych bulionów i wywarów. Jak piszą inni staropolscy autorzy młodziutkie pędy chmielu podawano tak jak szparagi, wspominano też o przypiekanych pędach chmielu oraz zupie z młodego chmielu. Przepisy na potrawy z pędami chmielu podaje także tworzący w pierwszej połowie XIX wieku kucharz Jan Szyttler. Z czasem o pędach chmielu zapomniano w Polsce. Ale na przykład w Belgii czy w północnej Francji nadal są traktowane jako rarytas. To jedna z pierwszych tamtejszych nowalijek, choć dziś bardzo kosztownych. Ich wygórowaną cenę tłumaczy pracochłonność pozyskania. Pojawiają się już w lutym i marcu, kiedy to wygrzebuje się je dosłownie z zamarzniętej jeszcze często ziemi. Ponieważ są niesłychanie delikatne, można to robić wyłącznie ręcznie, tak aby nie uszkodzić młodziutkich pędów. Nasz kucharz pokaże, jak zrywa się pędy chmielu zarówno te zielone znad powierzchni ziemi, jak i te białe, ukryte w korzeniach rośliny pod ziemią. A także przygotuje z nich trzy potrawy. Dania: 1/ Smażony pstrąg tęczowy, podany z gotowanymi pędami chmielu i sosem z bułki tartej i rukoli; 2/ Orientalne boczniaki z podprażonymi pędami chmielu: 3/ Zupa z pastą miso, kurczakiem, papryką i młodymi pędami chmielu.

Tym razem Karol Okrasa zaprasza na opowieść o cukrze. Dziś cukier jest tani, wręcz pospolity, wszechobecny.
A jeszcze w XVII i XVIII wieku był niezwykle drogi i ekskluzywny. Najlepiej o tym świadczą zabytkowe cukiernice
zamykane na kluczyk, jakie możemy obejrzeć w muzeach. Obecnie, oprócz tego, że mocno słodzimy kawę, herbatę,
spożywamy bogate w cukier słodycze i ciasta, to jeszcze olbrzymie ilości tego produktu dodawane są niemal do
większości wyrobów. Cukier możemy odnaleźć nie tylko w keczupie czy majonezie, ale także w wędlinach, serach.
Jedna łyżka keczupu zawiera prawie łyżkę cukru. Nadmiar cukru w diecie powoduje otyłość i cukrzycę, dlatego walka
o zmniejszenie jego konsumpcji ma olbrzymie znaczenie w profilaktyce zdrowotnej, zwłaszcza antynowotworowej.
Dlaczego tak lubimy słodki smak? Bo przez nasze mamy i babcie od wczesnego dzieciństwa jesteśmy do niego
przyzwyczajani. Czy można zatem choć trochę ograniczyć nadmiar cukru w diecie? Karol pokaże jak przygotować
słodkie dania i przekąski, nie używając ani cukru, ani soli. Zaprezentuje kilka propozycji, jak poradzić sobie w kuchni
bez cukru. Będą czekoladowe trufle, będzie dyniowo - orzechowe ciasto, będzie też sałatka z kurczaka z owocami
i warzywami. I ani grama cukru.

Robert Makłowicz odwiedza Luksemburg, stolicę Wielkiego Księstwa o tej samej nazwie. Pierwszą średniowieczną
twierdzę założył tu Zygfryd Lotaryński w X stuleciu. Później miastem i księstwem władała słynna dynastia Luxemburgów.
W XIV wieku jeden z jej przedstawicieli, Henryk VII, został cesarzem rzymskim narodu niemieckiego. W XIX wieku
Luksemburg uzyskał niepodległość. Język luksemburski jest pokrewny z niemieckim, ale mieszkańcy księstwa bynajmniej
nie czują się Niemcami.
W historycznym centrum miasta przy rue de Marche - des - Herbes stoi dawny pałac wielkoksiążęcy. W pałacu ma
dziś swoją siedzibę luksemburski parlament. Obecny wielki książę Henryk, wraz z żoną Marią Teresą i pięciorgiem dzieci
mieszka w rezydencji za miastem. W całym Wielkim Księstwie mieszka pół miliona ludzi, w stolicy zaledwie 80 tysięcy.
To mniej niż np. w Tarnowie.
W dzielnicy nowoczesnych biurowców na wzgórzu Kirchberg znajdują się siedziby wielu instytucji administracyjnych
Unii Europejskiej. Może to zbieg okoliczności, ale to w Luksemburgu urodził się Robert Schuman, minister spraw
zagranicznych Francji, ojciec Unii Europejskiej. Luksemburg jest także jednym z najważniejszych centrów finansowych
świata.
Przy wiadukcie nad rzeką Alzette Robert Makłowicz przyrządza tatara z szalotką, żółtkami, kaparami, majonezem
i ketchupem, a po posiłku wyrusza na dalszy spacer uliczkami starej części Luksemburga. Place D’Armes raz na jakiś
czas gości pchli targ. Dużo tu zwłaszcza porcelany i przeróżnych bibelotów. 200 metrów dalej znajduje się kolejny plac,
na którym raz w tygodniu odbywa się słynny targ spożywczy.
Kolejny punkt na trasie to stojący w parku budynek Radia Luksemburg, legendarnej rozgłośni, grającej w latach 60.
i 70. muzykę rock - and - rollową. Radio Luksemburg powstało w latach 20. , założyli je Brytyjczycy, żeby złamać
państwowy monopol radiowy BBC, wykluczający z rynku nadawców komercyjnych.
W centrum handlowym Robert Makłowicz odnajduje restaurację rybną o nazwie Amarain. Po degustacji owoców
morza udaje się na dalszy spacer w kierunku dworca kolejowego. Tutejsza kolej raczej nie służy luksemburczykom
do podróżowania po kraju, bo wszędzie można dojechać w jeden dzień na rowerze. Łączy ona Luksemburg ze światem.
Wokół dworca rozciąga się dzielnica, która wzięła od niego nazwę - La Gare. Zasługuje ona na uwagę z jednego
zasadniczego powodu. Mieszkają tu przybysze z całego świata. Rodowitych luksemburczyków z dziada pradziada
jest w mieście najwyżej 50%. Wśród imigrantów większość stanowią Portugalczycy, którzy napłynęli tu masowo
w latach 70. Stworzyli tak silną społeczność, że dziś w luksemburskich szkołach dzieci mogą uczyć się również
portugalskiego. W tym języku można także zdawać w Luksemburgu egzamin na prawo jazdy.
W dzielnicy La Gare Robert Makłowicz wstępuje do baru portugalskiego o nazwie Tasquinha, czyli przekąseczka,
gdzie zamawia kawę i portugalski destylat z wytłoczyn winogronowych. Ażeby coś zjeść, udaje się do pobliskiej
restauracji, też portugalskiej, i zamawia krewetki smażone z czosnkiem oraz suszonego dorsza z ziemniakami
i jajkiem.

Tak to leciało! - kultowy program w przebojowej odsłonie! Realizacyjny rozmach, wspaniała publiczność i wspaniali prowadzący, idealnie zgrany duet małżeński i sceniczny, czyli Sławomir i Kajra. Uczestnicy mają przed sobą do wyboru 9 muzycznych kategorii oraz hit za 100 000 zł. Pod każdą kategorią kryją się dwie piosenki. Gracz wybiera jedną z nich i śpiewa przy akompaniamencie zespołu. Na ekranie wyświetlają się słowa piosenki, tak jak podczas klasycznego karaoke. W pewnym momencie muzyka milknie, a na ekranie pozostaje miejsce do uzupełnienia tekstu. Jeśli uczestnik prawidłowo dośpiewa brakujące wyrazy, przechodzi dalej. Na poszczególnych etapach gry może skorzystać z wyjść awaryjnych.

Muzyka na dobry wieczór to cykl kameralnych koncertów, których bohaterem, za każdym razem, będzie inna gwiazda, wokalista lub zespół. W piątkowe wieczory widzowie będą mieli szansę spotkać się z dawno niewidzianymi na antenie TVP artystami. Gwiazdy same poprowadzą swoje koncerty, komentując najważniejsze dla nich teksty, kontekst powstawania utworu i jego znaczenie w życiu i karierze. Formuła koncertów bardziej przypominać będzie formułę spotkań muzycznych, bardzo osobistych, czasem zaskakujących. Artyści zaprezentują zarówno swoje największe hity, jak i najnowsze utwory. Gwiazdom towarzyszyć będą ich zespoły, grające na żywo. W uzasadnionych przypadkach artyści mogą zaprosić przyjaciół do wspólnych wykonań, a także zaśpiewać utwór spoza swojego repertuaru, jeśli byłby dla nich szczególnie ważny. Na spotkanie ze swoją muzyką zaproszą nas: Kayah, Lady Pank, Feel, Varius Manx, Ira, Grzegorz Skawiński - Kombii, Ewa Farna, Anna Wyszkoni, Robert Gawliński - Wilki, Kasia Kowalska, Małgorzata Ostrowska.