TVP Rozrywka - Program TV na wtorek 21 maja 2024

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.

Tym razem Karol Okrasa zaprasza widzów na opowieść o kuchni na ziarnku grochu. Jak dowodzą badania archeologiczne, groch znany jest ludzkości już od 9 tysięcy lat. W kuchni polskiej zawsze ceniono groch. Groch ze słoniną był ulubionym daniem zarówno biedniejszych warstw, jak i królów. Ponoć do wielkich amatorów takiego grochu ze słoniną należał król Zygmunt III Waza. Francuski inżynier i kartograf, markiz Guillaume Levasseur de Beauplan, który w latach 1630 - 1648 pracował w służbie królów polskich, tak opisywał ucztę magnacką: zastawiają różne potrawki i frykasy jako to groch ze słoniną, bez którego nie ma u Polaków uczty i który tak lubią, że go nie jedzą, ale połykają. Wersją postną był groch z kapustą, danie wigilijne, które spotkamy do dziś w wielu kuchniach regionalnych. Bardziej współczesnym Polakom groch kojarzy się z wojskową grochówką z kotła serwowaną na festynach i jarmarkach. Ale te wszystkie potrawy z grochu są raczej kaloryczne, ciężkie. Czy można stworzyć na bazie grochu potrawy lekkie, bardziej przystające do naszych czasów? Oto zadanie dla Karola, który przygotuje trzy dania z grochem w roli głównej. 1/ Marynowany łosoś z pikantną sałatką z ogórka i grochu włoskiego; 2/ Parowany w wywarze z żeberek szczupak podany z korzennym puree z grochu oraz lekkim sosem ziołowym; 3/ Smażone, pikantne kuleczki z zielonego grochu z sosem jogurtowym.

W kolejnym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów do szklarni pełnej ziół i pokaże jak przygotować z nich świeże sosy. Dla dzisiejszego widza sos zwłaszcza ze świeżej bazylii, znany jako pesto, kojarzy się przede wszystkim z kuchnią włoską. Ale jeśli sięgniemy do starych przepisów kuchni polskiej, to już w XVI wieku znajdziemy wiele receptur na sosy czy salsy, wówczas nazywane szałsze, zrobione właśnie ze świeżych ziół i młodych pędów roślin. Tworzyli je wybitni polscy uczeni tego okresu, botanicy, tacy jak Falimirz czy Syreniusz, a nawet najsławniejszy polski astronom Mikołaj Kopernik, który był także medykiem, co nie było niczym niezwykłym w czasach renesansu. A sosy ze świeżych ziół mają same zalety, doskonale pasują do potraw ciepłych i zimnych, zachowują pełny aromat ziół oraz wszystkie walory smakowe i odżywczo - lecznicze. Bo wiele świeżych ziół nie tylko doskonale smakuje, ale i leczy. Wykorzystując zioła Karol przygotuje swoje propozycje: Trzy dania: 1/ sałatka ze świeżego dorsza z sosem ze świeżej kolendry i jabłkiem, 2/ ryba pieczona w boczku z salsą z orzechów i mięty, 3/ pierś kurczaka z sosem ze świeżej bazylii z pierożkami ze szpinaku i czerwonej fasoli.

Gdyby zapytać o pierwsze skojarzenie z Holandią, większość pytanych odpowiedziałaby pewnie wiatraki. I słusznie,
stanowiły one dawniej obowiązkowy element tutejszego krajobrazu. Wszędzie indziej mełły ziarno na mąkę, ale w Holandii
miały zupełnie inne zadanie. Były to swoiste stacje pomp. W Kinderdijk Robert Makłowicz odwiedza stację pomp w wersji współczesnej, napędzaną elektrycznie. Widok potężnych śrub pompujących wodę z kanału na wyższy poziom robi wrażenie. Wiatraki zostały zastąpione przez wydajne pompy elektryczne, ale całe urządzenie działa według tej samej zasady; śruba Archimedesa - genialny wynalazek stosowany już w starożytności - wynosi wodę z obszarów położonych niżej na wyższe. Identyczny mechanizm znajdziemy w maszynce do mielenia mięsa.
Okolice Naaldwijk to polder w klasycznej formie: mostek nad kanałem i droga biegnąca groblą do ogrodzenia, za którym rozciągają się położone niżej polderowe pastwiska. Polder to obszar zalewowy, położony poniżej poziomu morza. Holendrzy zbudowali tamy i groble, przekopali kanały odprowadzające wodę i odsolili glebę. W ten sposób w XX wieku powiększyli
obszar kraju prawie o jedną czwartą. Holendrzy walczą z morzem jak nikt inny, ale też przez wieki nauczyli się perfekcyjnie
je wykorzystywać.
Rotterdam jest największym portem świata. Nabrzeża portowe ciągną się wokół miasta przez blisko 100 kilometrów.
Związki z morzem widać oczywiście na holenderskim stole. Dla Roberta Makłowicza niewątpliwą atrakcją są tutejsze delikatesy rybne z częścią barową, gdzie degustuje kanapki z krewetkami i majonezem.
Holandia to prawdziwy fenomen. Kraj, który można przejechać na rezerwie paliwa, jest drugim światowym eksporterem żywności. Można się o tym przekonać np. w regionie Westland, na południe od Hagi. Kiedy leci się nad nim samolotem, prawie
nie widać ziemi. Cała jest pod szkłem. To holenderskie centrum upraw warzywnych. Przedsiębiorstwo Koppert Cress
specjalizuje się w uprawach kiełków spożywczych. Jest ich tyle odmian, że trudno byłoby się nauczyć wszystkich nazw,
a tutejsze produkty są wysyłane na cały świat. W Koppert Cress jest też studio telewizyjne, w którym urządzono kuchnię
z wielkim kombajnem do gotowania. W telewizyjnej kuchni Robert Makłowicz przygotował sałatkę z piersi kurczaka
a la plancha, ze smażonymi batatami i kiełkami, w sosie vinegrette.
Honselersdijk, w regionie Westland to kraina pomidorów. W szklarniach na tyczkach można podziwiać przeróżne odmiany
tego smacznego warzywa. Świat pomidorów to ok. 50 odmian, a Holandia jest ich największym producentem na świecie.
Kolejny przystanek to Schiedam, malownicze miasteczko z wysokimi wiatrakami i kanałami. Dziś są to właściwie
przedmieścia Rotterdamu. Wiele holenderskich miast powstało w XIII wieku, kiedy ludzie biegle opanowali sztukę budowania
na rzekach tam. Od tych rzek osady ludzkie brały swoje nazwy. Amsterdam nad rzeką Amstel, Rotterdam nad rzeką Rotte,
a Schiedam nad Schie. Ale to miasto ma coś, czego nie ma nigdzie indziej, a z czego dumna jest cała Holandia. Jest to
Jenever Museum, czyli Muzeum Jałowcówki, które mieści się w pięknym zabytkowym budynku.
W XVII wieku nastąpił szczyt holenderskiej ekspansji morskiej. Kompanie Wschodnio - i Zachodnioindyjska zarządzały posiadłościami na całej kuli ziemskiej. W ładowniach statków holenderskich pionierów i kolonizatorów nie mogło zabraknąć
jeneveru - wódki zbożowej aromatyzowanej jagodami jałowca. Co ciekawe, angielski gin wzorowany jest na holenderskim
jeneverze.

Dowiedziawszy się o śmierci znanego powieściopisarza Jana Oborniaka, redaktor naczelny wydawnictwa "Opoka", Samelko oraz pani redaktor Lusia zamierzają jak najszybciej wydać jego ostatnie dzieło "Krzyk ciszy". Okazuje się jednak, że rękopis zaginął. Redaktor Lusia udaje się na poszukiwania. Korzysta z usług taxi nr 1313. Kasia, przebrana jak zwykle za Mariana oraz Lusia docierają do rodzinnego domu autora. Ale ich perypetie tu się nie kończą.

Rodzice i dzieci nie mogą się dogadać w sprawach kulinarnych. Chłopcy grymaszą, Natalia nie jest w stanie pogodzić ich wymagań ze swoimi przekonaniami żywieniowymi. Między rodzicami także zarysowują się na tym polu rozbieżności. Co gorsza, konflikty na tle gastronomicznym ujawniają głębsze problemy wychowawcze...

Nie jest łatwo być jedyną kobietą w rodzinie. Czy czterech facetów potrafi zrozumieć i docenić jej starania? Niestety, to nieustanna walka płci. Ale czasami najlepsza przyjaciółka przychodzi z poradą. Potrafi uwrażliwić mężczyzn na ważkie problemy kobiet, przynosząc do domu scrabble w wersji... feministycznej.

Odc. 9
Tematem rozmów porannych będzie już tylko bal. Mężczyźni nie czekając na ruch kobiet, ruszą z zaproszeniami. Będzie wiele radości, ale także zaskoczeń i rozczarowań, Jeden z kuracjuszy bardzo przeżyje porażkę po odmowie koleżanki. Ostatnie spotkanie grupy Marta poświęci na rozmowę o seniorach w Polsce, jak są postrzegani, jakie role ma dla nich społeczeństwo. W odpowiedzi dostaniemy zdania kuracjuszy na ten temat. Marta porozmawia z Teodozją, a potem zaprosi grupę na salę baletową, gdzie nigdy dość treningu wdzięku i lekkości. To czas podsumowań także zdrowotnych, więc spotkanie z lekarzem i wcale niechciany wypis z sanatorium, mimo wspaniałej formy wszystkich. Na koniec dnia, na koniec turnusu jeszcze dawka adrenaliny - lot samolotem, który zmusi niektórych do zmierzenia się z lękiem, a innym da tylko powód do eksplozji radości.

Seria Kabaretomaniacy dostarczy widzom potężną dawkę humoru. Zapewnią ją najlepsze polskie kabarety w swoich, często już kultowych, skeczach.

W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do doliny Białej Nidy na Kielecczyźnie. Kuchnia tego regionu nie zagościła jeszcze w naszym programie, więc czas to naprawić. W dawnych czasach jadano w tych okolicach skromnie, by nie rzec biednie. Na słabych glebach uprawiano głównie ziemniaki, kapustę, rośliny strączkowe i zboże. Najbardziej znaną potrawą jest zupa zalewajka świętokrzyska. Była ona przygotowywana na bazie kwaśnego żuru, z ziemniakami, kiełbasą lub boczkiem, czasem z dodatkiem grzybów. Znajdziemy tu też wiele dań z ziemniaka, który choć pojawił się w jadłospisie dopiero w XIX wieku, jest podstawą wielu regionalnych specjalności takich jak: "gałki", "goły", "golorze", pyzy, "tryndle", "pigoły", "targańce" czy też "zmiocarz" - rodzaj pasztetu ziemniaczanego. Na głębokim oleju smażono pączki z ziemniaków, a wśród potraw ziemniaczanych królował kugiel, czyli zapiekanka ziemniaczana z mięsem wywodząca się z tradycji żydowskiej. Lokalne gospodynie do dziś wyrabiają prawdziwe wiejskie twarogi czy masło. Karol przyrządzi swoje wersje tradycyjnych dań regionalnych. 1/ Przygotowana w kociołku na ogniu zupa z grochu, kaszy i ziemniaków; 2/ Bitki z ligawy wołowej w pikantnym sosie z kuleczkami z ziemniaków; 3/ Placki z ziemniaków z farszem z wiejskiego twarogu i domowej konfitury.

Tym razem, Karol Okrasa zaprosi na opowieść o pieczarkach. Starsi widzowie pamiętają, jak w czasach PRL - u często zajadali się ówczesnymi hot - dogami. Taki ciepły hot - dog zmarzniętemu człekowi wydawał się boski. Ale cóż to był za hot - dog? Otóż wówczas mięso, a więc i parówki, były na kartki. Zatem zaradni Polacy, można nawet powiedzieć poprzednicy Karola w łamaniu przepisów wymyślili polskiego hot - doga, który był nadziany farszem z pieczarek. Bo pieczarki nie były na kartki w przeciwieństwie do parówek. Tzw. prywaciarze, czyli rolnicy w starych stodołach i szopach produkowali pieczarki na przekór systemowi, który tymczasem walczył na odcinku braków w zaopatrzeniu pracującej ludności miast i wsi w mięso oraz jego przetwory. Innym daniem z tego czasu, które królowało w stołówkach szkolnych czy pracowniczych, był kotlet z ziemniaka (zamiast z mięsa) z sosem pieczarkowym. Serwowano też często pieczarki a la flaczki. Dziś warto do pieczarek wracać. Okazało się bowiem, że pieczarki zawierają sporo witamin i składników mineralnych. Nie są zatem tak bezwartościowe, jak sądzono do niedawna. Karol zaprezentuje trzy propozycje potraw z pieczarek. Na początek flaczki z pieczarek i boczniaków, potem będzie pasztet z pieczarek, soczewicy i kapusty, a na koniec kotlety ziemniaczane z sosem pieczarkowym.

Robert Makłowicz podróżuje po Holandii. Trasa wiedzie z Zelandii do Bredy. Zelandia to po niderlandzku Zeeland,
czyli morska kraina.
Zatoka Oosterschelde to nie tylko miejsce żeglugi, hoduje się tu tutaj również owoce morza. Rocznie 50 milionów ton
małży i 3 miliony ton ostryg. W miasteczku Yerseke Robert pokazuje nam wanny z narybkiem małży i uprawą alg, które
są podstawowym pożywieniem małży. Widok kutra pełnego wyłowionych z wody małży to normalny tutaj widok. Małże
przetwarza się i sprzedaje na miejscu. Większość mieszkańców Yerseke właśnie z tego żyje. Przy kutrach cumujących
w porcie rybackim Robert gotuje na stosie skrzynek mule w piwie z warzywami po holendersku.
W Maasbracht podziwiamy wraz z Robertem kanał imienia królowej Juliany. Kanał płynie powyżej otaczających go
terenów. Zbudowany w latach 30. XX wieku jest sztuczną odnogą Mozy i umożliwia żeglugę na jej niespławnym odcinku
w Limburgii - południowej części kraju. Ta największa w Holandii śluza to prawdziwe hydrologiczne cudo. Różnica poziomów
między lustrami wody wynosi 11 metrów.
Ulubionym środkiem lokomocji są w Holandii statki wycieczkowe. Takim statkiem Robert wybiera się w rejs po Mozie.
W czasie rejsu na pokładzie serwowane są dania barowe: kiełbaski kroket i frikandel z miejscowym piwem.
Kościec hydrologiczny Holandii stanowią trzy rzeki, które uchodzą do Morza Północnego, Ren, Moza i Skalda,
połączone licznymi kanałami. Z koryta Mozy wydobywano piasek i żwir, w wyniku czego utworzyła się tu śródlądowa delta
rzeczna. I choć Holandia ma świetnie rozwiniętą sieć dróg i autostrad, to na wodzie jest o wiele przyjemniej.
Statkiem Robert dopłynął do Bredy, miasta leżącego blisko granicy z Belgią. W XVI wieku dzisiejsze Niderlandy
i Belgia stanowiły jedno państwo - Niderlandy. Władzę w nim przejęli katoliccy królowie Hiszpanii. Po reformacji południowe
prowincje Niderlandów pozostały katolickie, ale północ była protestancka i zbuntowała się przeciwko Habsburgom. W hallu
ratusza w Bredzie wisi kopia obrazu Velazqueza "Poddanie Bredy". Hiszpanie pacyfikowali zbuntowane prowincje. Jeden
z epizodów wojny - poddanie Bredy w 1625 - uwiecznił na obrazie Diego Velazquez. Zdobywcą miasta był wówczas hiszpański generał Spinola. Oryginał obrazu można obejrzeć w madryckim muzeum Prado. Wysiłek północnych prowincji przyniósł efekt: zrzuciły hiszpańskie jarzmo i wybiły się na niepodległość jako dzisiejsza Holandia. Znacznie później, w XIX wieku, z prowincji południowych powstała Belgia.
Przy głównym placu Bredy stoi zabytkowy kościół Grote Kerk, największy i najważniejszy w mieście. W tym gotyckim
kościele spoczywa jeden z namiestników dawnych Niderlandów i jego żona. Mają dość oryginalne imiona: Engelbrecht Nassau
i Kineburga Badeńska. Kościół ocalał z II wojny światowej, jak zresztą i całe miasto, dzięki brawurowemu manewrowi polskich żołnierzy. Wielu z nich spoczęło na polskim cmentarzu wojennym. W październiku 1944 roku Bredę wyzwoliła I Dywizja
Pancerna pod dowództwem generała Stanisława Maczka. W oknach domów pojawiły się wówczas napisy: "dziękujemy wam, Polacy", a generał Maczek otrzymał honorowe obywatelstwo miasta. Przeżył 102 lata i kazał się pochować tutaj, obok swoich chłopców.

Tak to leciało! - kolejny sezon kultowego programu w przebojowej odsłonie! Realizacyjny rozmach, wspaniała publiczność i wspaniali prowadzący. Atrakcyjne nagrody, w tym nagroda główna 100 tys. zł. Emocje sięgające zenitu i największe polskie przeboje wszech czasów! Tak to leciało! to najbardziej rozśpiewany teleturniej na świecie! Uczestnicy mają za zadanie uzupełnić luki w tekście popularnych polskich przebojów, a wszystko to w myśl zasady im więcej wyśpiewasz, tym więcej wygrasz. Zawodnikom akompaniuje zespół muzyczny Marcina Urbana. Show prowadzi idealnie zgrany duet małżeński i sceniczny, Sławomir i Kajra. Nie zabraknie także odcinków specjalnych z udziałem gwiazd.

Muzyka na dobry wieczór to cykl kameralnych koncertów, których bohaterem, za każdym razem jest inna gwiazda, wokalista lub zespół. Gwiazdy same prowadzą swoje koncerty, komentują najważniejsze dla nich teksty, kontekst powstawania utworu i jego znaczenie w życiu i karierze. Formuła koncertów bardziej przypomina spotkania muzyczne, bardzo osobiste. Artyści prezentują zarówno swoje największe hity, jak i najnowsze utwory. Na spotkanie ze swoją muzyką zapraszają, m.in.: Kayah, Lady Pank, Feel, Varius Manx, Ira, Grzegorz Skawiński - Kombii, Ewa Farna, Anna Wyszkoni, Robert Gawliński - Wilki, Kasia Kowalska, Małgorzata Ostrowska.

Seria Kabaretomaniacy dostarczy widzom potężną dawkę humoru. Zapewnią ją najlepsze polskie kabarety w swoich, często już kultowych, skeczach.