magazyn historyczny 2023
- 06.05.2024 11:25- TVP Historia s. Urszula Ledóchowska
Julia Ledóchowska przychodzi na świat ...
Julia Ledóchowska przychodzi na świat 17 kwietnia 1865 roku w Loosdorf (Austria) jako drugie z siedmiorga dzieci Antoniego Ledóchowskiego (1823 - 1885) i Józefiny Salis - Zizers (1831 - 1909). W 1886 Julia wstępuje do klasztoru urszulanek w Krakowie. Po nowicjacie Julia składa śluby zakonne i otrzymuje imię s. Maria Urszula od Jezusa. Pracuje jako nauczycielka i wychowawczyni w szkole prowadzonej przez siostry urszulanki. Bierze też lekcje malarstwa i ozdabia klasztorną kaplicę malowidłami ściennymi i obrazami. W 1904 roku zostaje wybrana przełożoną klasztoru krakowskiego. W 1907 z błogosławieństwem papieża Piusa X wraz z dwiema siostrami wyjeżdża do Petersburga, aby objąć kierownictwo internatu dla dziewcząt przy polskim gimnazjum parafii św. Katarzyny. Siostry noszą strój świecki, ponieważ w imperium rosyjskim życie zakonne jest zakazane. Matka Urszula szybko znajduje drogę do serc i umysłów dziewcząt. Uczy się języka rosyjskiego i zdaje egzamin państwowy, aby móc prowadzić lekcje języka francuskiego. W 1918 roku Polska odzyskuje niepodległość. Matka myśli o powrocie ze swoją wspólnotą do kraju. W 1920 roku, dzięki ofiarności norweskiego konsula B. A. Stolt - Nielsena, zostaje kupiony majątek w Pniewach. Tu osiedla się petersburska wspólnota urszulanek po kilkuletniej wędrówce. Powstaje pierwszy dom szarych urszulanek, dom macierzysty. Wkrótce potem Stolica Apostolska daje pozwolenie na przekształcenie wspólnoty klasztoru petersburskiego w apostolskie Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego - żyjące duchowością urszulańską sięgającą korzeniami św. Anieli Merici oraz tradycją pracy wychowawczej jako uprzywilejowanego narzędzia ewangelizacji, szukające równocześnie form odpowiadających nowym potrzebom, szczególnie ludzi uboższych. Zgromadzenie szybko się rozwija. Powstają domy i dzieła w Polsce i na Kresach Wschodnich, od 1928 we Włoszech, od 1930 we Francji.
- 13.05.2024 11:25- TVP Historia Kard. August Hlond
August Hlond urodził się 5 ...
August Hlond urodził się 5 VII 1881 r. w Brzęczkowicach koło Mysłowic na Górnym Śląsku. Był duchownym rzymskokatolickim, salezjaninem, biskupem katowickim, następnie: arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim, później: arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski, kardynałem, liderem polskiego Kościoła w II RP i w pierwszych latach rządów komunistycznych. Mimo wielkich zasług dla Kościoła i Polski nie jest postacią powszechnie rozpoznawalną. Lata komunistycznej propagandy, która opluwała Hlonda, oskarżając go zwłaszcza o ucieczkę w czasie wojny czy proniemieckość, oraz pomijała go w najważniejszych publikacjach, słownikach i encyklopediach, zrobiły swoje. Na taką postawę rządzących wobec prymasa miały zapewne wpływ jego antykomunizm, bezkompromisowość w relacjach z władzą i gorący patriotyzm, który był mocno powiązany z religijnością maryjną i profetycznym przekonaniem o wielkiej roli polskiego narodu w odnowie świata.
- 20.05.2024 12:15- TVP Historia Hanna Świeżawska
Hanna Świeżawska (1913 - 1993) ...
Hanna Świeżawska (1913 - 1993) urodziła się w Poznaniu. Po klęsce wrześniowej kampanii wojskowej podzieliła się swoimi planami dotyczącymi opuszczenia kraju z kolegą z pracy w poznańskim Wydawnictwie św. Wojciecha, Kiryłem Sosnowskimi. Jako członek kierownictwa "Ojczyzny" - konspiracyjnej organizacji o charakterze narodowym działającej w Poznaniu, zaproponował jej rolę kurierki. Treść raportu sytuacyjnego, opracowanego przez Kiryła Sosnowskiego i Witolda Grotta Hanka musiała opanować na pamięć. Jej celem było dostarczenie go Marianowi Seydzie, wybitnemu poznańskiemu działaczowi Stronnictwa Narodowego, który został ministrem w rządzie RP we Francji. Karkołomną podróż Hanka rozpoczęła 11 listopada 1939 r. od udania się do rodzinnego Lwowa. Paszport za zgodą władz niemieckich mogła otrzymać ze względu na akcję łączenia rodzin. Stamtąd wyruszyła w dalszą drogę - udało jej się dostać na granicę węgierską, gdzie została jednak aresztowana i zatrzymana. Dzięki ujawnieniu się przed tamtejszymi polskimi władzami konsularno - poselskimi, w trybie natychmiastowym otrzymała legitymizację oraz paszport. 5 grudnia, po uprzednim przemierzeniu Jugosławii i Włoch, dociera do Paryża. Po II wojnie światowej Hanka stała się niemal symbolem siedziby Stronnictwa Narodowego w Londynie, pracując w sekretariacie prezesa Tadeusza Bieleckiego. Wielka Brytania była miejscem, w którym wszyscy emigranci i działacze obozu narodowego szukali schronienia oraz celu dalszej działalności. Zakładano liczne koła SN, nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale także w innych krajach, prowadząc obfitą korespondencję, w której Świeżawska musiała mieć rozeznanie.
- 27.05.2024 11:30- TVP Historia Lech Neyman i Stanisław Kasznica
Lech Neyman (ps. "Butrym", "Domarat"), ...
Lech Neyman (ps. "Butrym", "Domarat"), urodzony w Poznaniu, mgr prawa Uniwersytetu Poznańskiego; przed 1939 r. działacz akademicki, członek Obozu Narodowo Radykalnego, pracownik Prokuratorii Generalnej w Poznaniu. We wrześniu 1939 r. porucznik rezerwy WP, adiutant 56. pp. , ciężko ranny w Bitwie nad Bzurą; członek konspiracyjnej Grupy "Szaniec", komisarz polityczny Komisariatu Ziem Zachodnich Związku Jaszczurczego, kierownik Wydziału Zachodniego Służby Cywilnej Narodu, główny ideolog "Myśli Zachodniej" konspiracyjnego obozu narodowego. Działacz Organizacji Polskiej poziomu "A"; komendant Okręgu krakowskiego NSZ, po wojnie kierownik antykomunistycznych struktur cywilnych NSZ w Poznaniu. Aresztowany 14 lutego 1947 r. Skazany na karę śmierci i zamordowany 12 maja 1948 r.
Stanisław Kasznica ("Stanisław", "Wąsal", "Wąsowski", "Przepona") (1908 - 1948). Urodzony we Lwowie, związany z Poznaniem, syn rektora Uniwersytetu Poznańskiego, mgr prawa Uniwersytetu Poznańskiego; przed 1939 r. działacz akademicki, lider Obozu Narodowo - Radykalnego w Poznaniu. We wrześniu 1939 r. podporucznik rezerwy WP, w 7. dywizjonie artylerii konnej, odznaczony na polu bitwy Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych; organizator struktur i członek konspiracyjnej Grupy "Szaniec", członek poziomu "Z" Organizacji Polskiej, kierownik Administracji Ogólnej Służby Cywilnej Narodu, członek prezydium Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej kierującej NSZ, oficer KG NSZ, powstaniec warszawski, komendant Okręgu Częstochowa NSZ, organizator struktur antykomunistycznych w Wielkopolsce w 1945, komendant Obszaru Zachód: komendant NSZ, szef wywiadu OP; Aresztowany 14 lutego 1947 r. Skazany na karę śmierci, i zamordowany 12 maja 1948 r.