Papillon

Henri Charriere zmarł w lipcu 1973 r. w jednej z madryckich klinik. Odszedł w tym samym roku,
w którym wszedł na ekrany film zrealizowany według jego powieści. Ten syn nauczyciela z małego
miasteczka w Masywie Centralnym od wczesnej młodości należał do paryskiego półświatka przestępczego,
który nadał mu pseudonim Papillon (Motyl) od tatuażu na piersiach. Na początku lat 30.27 - letni Charriere
został skazany na dożywotnią katorgę za morderstwo, którego nie popełnił. Zesłano go do kolonii karnej
w Gujanie Francuskiej. Miała ona już wówczas długą i ponurą tradycję: od 1852 r. nie było z niej powrotu. Zdarzały
się nieliczne wyjątki: kapitan Dreyfuss powrócił z tamtejszej Diabelskiej Wyspy, ale wymagało to wieloletniej
batalii o jego uwolnienie. Skazaniec posyłany do Gujany statkiem towarowym trafiał do dżungli, gdzie tropikalne
choroby, żółta febra, insekty, jadowite węże i nieludzka harówka zabijały w ciągu roku 80 procent nowo przybyłych.
Francja - nowoczesne, demokratyczne państwo - przez niemal wiek tolerowała te przerażające fakty. Żyjąc w takim
piekle, Charriere nie dał się jednak złamać. Trzykrotnie podejmował próbę ucieczki i wreszcie doczekał chwili,
gdy w 1945 r. postanowiono zlikwidować gujańską kaźń.
Charriere pod zmienionym nazwiskiem zamieszkał w Wenezueli. W 1967 r. kupił książkę Albertine Sarrazin,
niezłomnej uciekinierki z domów poprawczych i więzień. Zafascynowany jej opowieścią, postanowił opisać własną
historię. Wydana w 1969 r. powieść stała się światowym bestsellerem. Od razu też zainteresował się nią producent
Robert Dorfmann, który dostrzegł w niej znakomity materiał na film. Tytułową rolę miał zagrać początkowo Jean - Paul
Belmondo. Do ekranizacji "Papillona" przymierzał się także Roman Polański, który główną rolę chciał powierzyć
Warrenowi Beatty. Ostatecznie reżyserii podjął się Franklin J. Schaffner, twórca "Tego najlepszego", "Planety małp",
"Pattona" czy "Chłopców z Brazylii". Postać Papillona odtwarza Steve McQueen, który za tę rolę otrzymał bajeczne,
jak na tamte czasy, honorarium miliona dolarów. Zdjęcia kręcono w Hiszpanii i na Jamajce.
Na pokładzie statku wiozącego go do Gujany Papillon poznaje innego skazańca, Louisa Degę, genialnego
fałszerza pieniędzy. Dega ma przy sobie dużą sumę pieniędzy poukrywaną w różnych zakamarkach na ciele. Silny,
rosły Papillon zgadza się zostać jego "ochroniarzem" w zamian za sfinansowanie ucieczki z kolonii karnej.
Na miejscu obaj mężczyźni trafiają do obozu pracy w środku dżungli. Papillon kupuje łódź, ale zdradzony
przez pośrednika zostaje schwytany i wtrącony do lochu. Jego minimalne racje żywnościowe potajemnie uzupełnia
Dega. Gdy strażnicy zauważają dodatkową żywność, domagają się podania nazwiska dobroczyńcy. Nie chcąc
wydać przyjaciela, Papillon zostaje za karę zamknięty w całkowitych ciemnościach. Uwolniony po dwóch latach,
w ciężkim stanie trafia do szpitala, gdzie - odzyskawszy nieco siły - natychmiast zaczyna obmyślać kolejną ucieczkę.
Dega, który dzięki swym pieniądzom zapewnił sobie względny spokój i komfort w obozie, waha się, czy uciec
wraz z nim. Dopiero gdy na jego oczach strażnik zabija jednego z więźniów, rusza z Papillonem.
Z pomocą chorych z kolonii trędowatych obaj przedostają się do Kolumbii i tam zatrzymuje ich wojskowy
patrol. Tylko Papillonowi udaje się wymknąć z ich rąk. Ale droga do

(PAPILLON)

Dramat, 139 min, USA 1973
Reżyseria: Franklin J. Schaffner
Scenariusz na podstawie powieści Henri Charrire'a: Donald Trumbo, Lorenzo Semple Jr
Zdjęcia: Fred Koenekamp
Muzyka: Jerry Goldsmith
Aktorzy: Steve McQueen, Dustin Hoffman, Victor Jory, Woodrow Parfrey, Bill Mumy, George
Coulouris, Ratna Assan, William Smithers i inni