TVP Historia - Program TV na piątek 09 czerwca 2023

68 n. e. - Śmierć Nerona;
1793 - sejm w Grodnie ratyfikował II rozbiór Polski;
1967 - wernisaż Nikifora w "Zachęcie";
1999 - opublikowano pierwsze reprodukcje malowideł prehistorycznych z groty Chauve;

Andrzej Talar zostaje studentem politechniki. Jego uczciwość i prostolinijność nie zawsze znajdują uznanie i nastręczają mu wielu kłopotów. Ale Andrzej nie poddaje się. Nie rezygnuje też ze starań o względy Basi Lawinówny. Obserwując narastającą tęsknotę dziewczyny, Andrzej podejmuje desperacką decyzję, aby utwierdzić ją w przekonaniu, że Łukasz nie żyje. Skutki są fatalne - Basia próbuje popełnić samobójstwo. Pan Popiołek, dozorca domu przy Złotej, chroni mieszkańców przed natarczywością komisji lokalowej, nadzoruje też remont kamienicy, co doprowadza do większej konsolidacji mieszkańców.

Historia emigracji polskiej w Brazylii, Argentynie i Urugwaju, gdzie są największe skupiska Polonii w Ameryce
Południowej. Pierwsze grupy emigrantów docierały tam pod koniec XIX wieku, kiedy Polska była jeszcze pod zaborami.
Wyjeżdżali przede wszystkim polscy chłopi, którzy marzyli o własnej ziemi. Duża fala emigracji nastąpiła po II wojnie
światowej. Dotyczy to szczególnie polskich oficerów, którzy osiedlali się głównie w Argentynie. Wielu potomków
polskich emigrantów chętnie szuka swoich korzeni.

Przegląd najważniejszych, bieżących wydarzeń kulturalnych.

Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy
niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu
wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego
przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców
i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów:
historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku;
humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich;
naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu.
Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę
Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość
naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków,
lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny.
Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko
przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy,
uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania.

Major Jan Henryk Żychoń to jedna z najciekawszych i najbardziej barwnych postaci historycznych, związanych z Bydgoszczą i wraz ze swoimi barwnym, pełnym zwrotów akcji życiem zasługuje na filmową opowieść. Henryk Żychoń należał do najbardziej zaufanych szpiegów generała Sikorskiego. Jego
zasługi były tak duże, że jego rywale oskarżali go bezpodstawnie o spiskowanie z Niemcami. Biografia majora Henryka Żychonia to biografia państwowca
i patrioty. Jako dziecko działał w harcerstwie, a gdy wybuchła I wojna światowa wstąpił do Legionów Polskich, mimo młodego wieku. Miał wówczas
zaledwie 12 lat! Szybko dał się poznać jako wnikliwy, inteligentny, rzeczowy i skuteczny człowiek. Działał na kierunku zachodnim, prowadząc działalność wywiadowczą nakierowaną na Niemcy. Pracował w tyglu międzynarodowego szpiegostwa Wolnym Mieście Gdańsku, a następnie w nowej ekspozyturze
wywiadowczej, w Bydgoszczy.

Zbliża się koniec I wojny światowej - niepodległość Polski jest coraz
bardziej realna. W zaborze pruskim rozwija sie konsiracja. Frankowscy
i Gieruszowie uczestniczą w tym ruchu. Wkrótce wybucha powstanie.
Jednym z przywódców jest Wojciech Korfanty.
W Poznaniu odbywają się wybory Polskiej Rady Ludowej i delegatów
na sejm dzielnicowy.
Michał Połturzycki pomaga Polakom w zdobyciu koszar i przystępuje
do oddziałów powstańczych.
Giną Bogumił i Katarzyna Frankowska.
Przemówienie Korfantego pod ratuszem w Poznaniu, wywieszenie
flagi z orłem.


Serial historyczny, 91 min, Polska 1981
Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia
Scenariusz: Stefan Bratkowski
Zdjęcia: Andrzej Ramlau
Muzyka: Adam Sławiński
Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Henryk Machalica, Marek Siudym,
Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz,
Mieczysław Voit, Wiesław Rudzki, Kazimierz Kaczor, Piotr Machalica,
Anna Nehrebecka, Joanna Źiółkowska i inni

Film dokumentalny o dziełach sztuki, które zostały ostatnio skradzione z krajów Bliskiego Wschodu i pojawiły się na rynku sztuki na całym świecie. Policja połączyła siły z archeologami,
aby przeprowadzić globalne dochodzenie w celu powstrzymania sieci przestępczych przed handlem tymi bezcennymi artefaktami. Grabież artefaktów archeologicznych rozpoczęła się
na niespotykaną skalę od zniszczenia Palmyry w Syrii przez ISIS, a kontynuowana była od artefaktów skradzionych z Iraku i Libii. Skradzione antyki były wystawiane w renomowanych
galeriach i sprzedawane na całym świecie na rynkach internetowych. W tym niespotykanym śledztwie śledzimy europejskie, specjalistyczne jednostki policyjne i archeologów śledczych,
aby ujawnić rozległą sieć przestępczą. Z sal aukcyjnych w Paryżu, Brukseli i Nowym Jorku śledzimy wątek z powrotem do Libii, nowego centrum oszustów - handlarzy, z których część
ma powiązania z grupami terrorystycznymi, takimi jak ISIS.

Film dokumentalny o kulisach podłączenia Polski do internetu oraz jego wpływie na upowszechnianie i rozwój polskiej kultury. Pomysłodawcą i producentem filmu jest Narodowe Centrum Kultury, a koproducentem Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Premiera filmu odbyła się 30 czerwca 2022 r. w stołecznym kinie Kultura.

Inwalida wojenny Tolek czuje coraz większą symaptię do Lidki. Chce walczyć ze swoją ułomnością. Pomaga mu w tym syn starosty, młody lekarz Lang, który właśnie wrócił do kamienicy i zamieszkał w swoim mieszkaniu zajętym przez Jasińskich. Terapia kończy sie sukcesem, Tolek odrzuca kule. Lidka szczęśliwie rodzi syna.Tolek żeni się z nią i nadaje dziecku swoje nazwisko Cała kamienica przeżywa wielkie wydarzenie, radość jednak trwa krótko. Dzień po weselu Tolek ginie przy rozbiórce pobliskich ruin. Andrzej przeżywa konflikt z Basią.

Tworzenie Rejonu Umocnionego Hel, strażnicy morskiej II Rzeczpospolitej opowiemy poprzez historię jego infrastruktury, ilustrując wszystko ciekawymi materiałami archiwalnymi. Osią scenariuszową filmu jest dychotomia: człowiek i jego dzieło. Człowiek to zespół ludzi, którzy obiekty zaprojektowali
i zrealizowali: młodzi inżynierowie i technicy wojskowi i cywilni oraz robotnicy polskich firm, budujących infrastrukturę Rejonu Umocnionego Hel.
To ludzie, dzięki którym w okresie niespełna ośmiu lat powstał zespół budownictwa obronnego, który jest przykładem polskiej myśli inżynierii wojskowej,
tak znakomitej, że po upływie ponad 90 lat i doświadczeniach II wojny światowej, budzi podziw dla inwencji i pracowitości twórców, tworząc pomnik
sztuki inżynierskiej. Filmową opowieść doprowadzimy do wybuchu II wojny światowej. Helskie walki z Niemcami to temat na odrębny film.

Serial przedstawiający wczesne lata panowania króla Anglii, Henryka VIII. Burzliwe romanse, rozwody i dramaty króla często wygrywają nawet z polityką.

Serial historyczny,

W 1947 roku w Polsce mieszkało dwadzieścia pięć milionów obywateli. Służba bezpieczeństwa, wraz w podległymi jej formacjami militarnymi liczyła
dwieście pięćdziesiąt tysięcy etatowych funkcjonariuszy, czyli co setny obywatel naszego kraju był pracownikiem aparatu represji. Ta ćwierćmilionowa
armia obrońców totalitarnego systemu nie próżnowała. Gdy w 1956 roku rozwiązywano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, na listach osób podejrzanych politycznie znajdowało się aż sześć milionów nazwisk. Co piąty mieszkaniec Polski, wliczając starców i niemowlęta! Tymczasem wolna, demokratyczna Europa nie ryzykowała własnego spokoju dla ludzi żyjących po wschodniej stronie żelaznej kurtyny. Jałtański podział kontynentu
ustanowiony w 1945 roku przez Wielką Trójkę obowiązywał nadal. Zdawało się, iż trwać będzie wiecznie. I choć wielu marzyło o upragnionej
suwerenności, tylko niektórzy wierzyli uparcie, że Polakom uda wybić się na niepodległość.
W tytule filmu Krystyny Mokrosińskiej i nieżyjącego już Gabriela Meretika - francuskiego korespondenta pracującego w Polsce - "solidarność" pisana
jest małą literą. Bo to nie nazwa związku zawodowego, społecznego ruchu, czy też organizacji, lecz określenie wartości etycznej, zwykłej ludzkiej
solidarności w działaniach i zamierzeniach. Dokument otwiera prolog przedstawiający konsekwencje porozumień na Krymie zawartych bez wiedzy,
udziału i akceptacji mieszkańców kraju, który w działaniach wojennych poniósł najcięższe proporcjonalnie do liczby ludności straty. Dalsza część filmu
jest prezentacją wydarzeń prowadzących konsekwentnie do upadku porządku jałtańskiego. Owe kalendarium przemian rozpoczyna się w roku 1979.
Wtedy właśnie komunistyczna propaganda chlubiła się najwyższym w dziejach PRL wydobyciem węgla oraz liczebnością Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której szeregi przekroczyły trzy miliony członków. Znacznie oględniej eksponowano inny powód do narodowej dumy - wybór Polaka na
Stolicę Piotrową. Ale gdy w ósmym miesiącu swego pontyfikatu Jan Paweł II odwiedził ojczyznę i przemówił do rodaków, co bystrzejści z "utrwalaczy" systemu pojęli, że system zaczyna się kruszyć. Nim runął ostatecznie, nim Polska powróciła do rodziny wolnych narodów świata, Polacy doświadczyli
wielu trudnych prób, z których najcięższą były tragiczne wydarzenia stanu wojennego. Dni bólu, hańby, walki, wreszcie zwycięstwa, przedstawiają
autorzy przejmującego dokumentu, korzystając, między innymi, z unikatowych, nigdy dotąd niepokazywanych w Polsce materiałów filmowych
z całego świata.

W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono
na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano
strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły
do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami.
Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu
do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy
i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich.

Bitwa o Midway odegrała w rejonie Pacyfiku równie ważną rolę jak bitwa o Anglię w Europie. Leżący w zachodniej części archipelagu wysp hawajskich atol Midway stanowił cenną bazę morską floty Stanów Zjednoczonych, klucz do panowania nad Pacyfikiem. Po rozgromieniu floty amerykańskiej podczas ataku na Pearl Harbor w grudniu 1941 r. Japończycy zmierzali do ostatecznego wyeliminowania Amerykanów także z tego ważnego strategicznie miejsca. Reżyser Roland Emmerich śledzi dzieje bitwy oczami zwykłych marynarzy, pilotów, a także generałów i polityków, których decyzje miały zdecydować o życiu tysięcy ludzi. Wojna na Pacyfiku, której początek dał atak Cesarskich Sił Powietrznych na bazę Pearl Harbour, od początku układała się po myśli japońskiego dowództwa. Duża część amerykańskiej floty wojenna uległa zniszczeniu, a dowództwo, szczególnie polityczne, nie potrafiło odnaleźć się w nowej sytuacji. W takich okolicznościach amerykańska baza na Midway pełniła rolę ostatniego szańca obrony, po przerwaniu którego Japonia zapanuje niepodzielnie na Pacyfiku, co może przesądzić o losach wojny.

"Kapelan Polski Walczącej"
Jest taki niezwykły sztych z roku 1863 przedstawiający kapłana w szatach liturgicznych, który z uniesionym w ręku krzyżem prowadzi oddział powstańczy przez ciasną zabudowę jakiegoś miasta. Obraz funkcjonuje bez podpisu, w różnych miejscach, jako ilustracja ogólna postawy wielu kapłanów w Powstaniu. Wiemy jednak, że w ilustracjach prasowych tamtego czasu zawsze zalążkiem pracy grafika było konkretne wydarzenie i konkretna postać - rozpoczęliśmy więc szczegółowe poszukiwania. I tak dotarliśmy do postaci niezwykłej acz zapomnianej - księdza Serafina Szulca, kapelana oddziału Apolinarego Kurowskiego, później całego zgrupowania powstańczego Dionizego Czachowskiego. Ruszymy tym śladem, poczynając od Sosnowca, a przy okazji opowiemy o gromadzie pasjonatów historii skupionych wokół Forum dla Zagłębia. Starają się w swoim środowisku popularyzować i historię Powstania, i innych ważnych wydarzeń narodowych. Praca to trudna, bo dla całych pokoleń Polaków dyspozycyjni historycy PRL malowali obrazy Zagłębia jako kolebki komunizmu. Prawda jest jednak zupełnie inna, z tym że trzeba o nią powalczyć.

Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy
niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu
wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego
przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców
i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów:
historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku;
humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich;
naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu.
Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę
Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość
naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków,
lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny.
Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czterodcinkowe widowisko
przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy,
uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania.

Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej.
Druga część odcinka poświęconego bitwie o Kursk.