TVP Historia - Program TV na sobotę 24 czerwca 2023

1838 - urodził się Jan Matejko;
1901 - debiut Picassa;
1948 - sowiecka blokada Berlina Zachodniego;
1976 - sejm PRL uchwala podwyżki cen żywności - komentarz Stefana Kisielewskiego z jego "Dziennika";

W tym odcinku opowieść o rysiu. Młoda rysica traci matkę. Za sprawą człowieka udaje się jej przeżyć
i usamodzielnić. Spędza najlepsze chwile z życiowym partnerem. Nie dane jest jej jednak doświadczyć
macierzyństwa. Kiedy przychodzą na świat małe, opiekunowie odkrywają u nich przypadłość, z którą
nie mogłyby przetrwać na wolności.

Cykl, w którym autorzy przedstawiają czasy dynastii Jagiellonów od strony kuchni. Kuchnia tamtych czasów
to nie tylko tłuste mięsiwa suto podlewane miodem. To kuchnia pełna finezji, owoców, warzyw, zup, wypieków.
W kolejnym odcinku programu przedstawimy przepis na polewkę piwną z wkładką z białego sera oraz na cebularze.

Zasępa namawia przyjaciół, że skoro nie mają gotówki na komplet
"sposobów" na nauczycieli, to mogą kupować je stopniowo. Niestety,
ich całe oszczędności to 107 złotych 30 groszy. U Wątłusza wywołuje
to jedynie szyderczy uśmiech. Za taką kwotę Zasępa i spółka mogą
nabyć tylko "sponę", czyli sposób na Alcybiadesa, historyka - niedołęgę,
poniewieranego przez uczniów i lekceważonego przez resztę nauczycieli.
Alcybiades, którego prawdziwe nazwisko brzmi Tymoteusz Misiak,
robi, co może, by nie zwracać na to uwagi. Ucieczki od przykrej
rzeczywistości szuka w historii - swej wielkiej pasji. Czy rzeczywiście
jest aż tak naiwny, na jakiego wygląda?

Serial dla młodych widzów, 56 min, 3 odc. , Polska 1997
Reżyseria: Waldemar Szarek
Scenariusz: Wojciech Tomczyk
Zdjęcia: Włodzimierz Głodek
Muzyka: Tadeusz Nalepa, Marcin Pospieszalski
Aktorzy: Władysław Kowalski, Łukasz Lewandowski,
Radosław Elis, Jacek Liwot, Krzysztof Kowalewski,
Jarosław Jakimowicz, Sławomir Orzechowski, Cezary
Kosiński, Andrzej Nejman, Sebastian Konrad, Ewa
Błaszczyk, Karolina Gruszka, Aleksandra Woźniak,
Magdalena Warzecha, Sławomir Pacek, Andrzej
Grąziewicz, Anna Ciepielewska, Jacek Wolszczak,
Dominik Łoś, Marcin Przybylski, Jan Jurewicz, Jolanta
Grusznic, Lech Mackiewicz i inni

Odcinek 6. Tel Awiw
Bez kontaktu z morzem to drugie co do wielkości miasto w Izraelu nigdy by nie powstało. Kiedyś Tel Awiw był bezpieczną
przystanią dla Żydów z diaspory. Dziś napływ dobrowolnych imigrantów wcale nie maleje. W Izraelu mawia się, że Jerozolima
się modli, Hajfa pracuje, a Tel Awiw tańczy. Styl życia, kreatywność i indywidualizm to wizytówki tego miasta. W Tel Awiwie
niektórzy żyją jak w bańce, a inni siedzą na beczce prochu. Ochrona miasta wymaga ciągłych starań. Łodzie patrolowe przez
całą dobę strzegą wybrzeża przez intruzami. W Izraelu niemal każdy musi odbyć służbę wojskową bez względu na to, czy jest
człowiekiem wierzącym, ateistą, Żydem, Palestyńczykiem czy imigrantem. Tel Awiw akceptuje wszelkie szaleństwa. Humor jest
tu częścią filozofii życiowej.

Dokumentalna seria (5 ODCINKÓW) podróżnicza. Odc. 1. Szwecja; Odc. 2 Finlandia; Odc. 3 Sankt Petersburg; 4. Estonia; 5. Litwa i Łotwa.

Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy
po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie - powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z ekskluzywnymi obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu.
Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu
i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy
tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa.

Producent: Taglicht Media

Cykl prezentujący ciekawe miejsca w Polsce okiem Krzysztofa Jaroszyńskiego - pisarza, satyryka, artysty kabaretowego.
Z naszym przewodnikiem po Posce trafiamy do Fromborka, niewielkiego miasteczka na Warmii, często mylonego z Malborkiem. Z czego jest znany Frombork? W XIV wieku spaliła się katedra warmińska w Braniewie i ówczesny biskup postanowił nie odbudowywać w tym miejscu. Wybrał śliczne wzgórze tuż przy Zalewie Wiślanym i nazwał je Frauenburg, czyli miasto Pani. W średniowieczu był tu port rybacki. Autor programu twierdzi, że Frombork jest atrakcyjny tylko na godzinę i przypomina trochę ten ze średniowiecza. A jak jest naprawdę?

Reportaż o Muzeum Pojazdów Konnych w Galowicach na Dolnym Śląsku.

Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim "Harrym Potterem", bestseller i klasyka polskiej literatury. Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia, by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce - żyli długo i szczęśliwie.

Praczka, świniopas, śledziarz, handlarz skupujący starzyznę i kurze łapki, czy wędrowny ostrzyciel noży, odeszli w zapomnienie,
choć tego ostatniego widziano jeszcze na warszawskich podwórkach na początku lat 90. Podobny los może czekać wikliniarzy,
bednarzy, kołodziejów czy garncarzy, choć ta ostatnia umiejętność przeżywa właśnie swój renesans. Miejmy nadzieję, że nie
krótkotrwały. W niektórych przypadkach to już niestety zapewne ostatni moment, by rzemieślnicy podzielili się z nami swoimi
coraz rzadszymi umiejętnościami.

Rozpoczynając rewolucję, Fidel Castro obiecał Kubańczykom, że żaden z nich nigdy nie umrze z głodu. Jedzenie zawsze jest w centrum uwagi kubańskich
władz, które, by wyżywić naród, wyhodowały nawet zmutowaną genetycznie krowę - rekordzistkę. Co jedzą dziś zwykli Kubańczycy? O to zapytaliśmy ich samych. Co jadł Fidel? Zdradza nam jego osobisty kucharz, Erasmo Hernandez (to pierwszy film, w którym zgodził się wystąpić). Czy rzeczywiście ludzie
na wyspie nie głodują? I czy przypadkiem kuchennymi drzwiami na Kubę nie wkrada się kapitalizm?

Pozornie szczęśliwą rodzinę ciągle nurtują jakieś zmartwienia
i kłopoty. Barbarę dręczy zwłaszcza sprawa wychowania dzieci.
Nauczycielki angażowane do domu Niechciców zmieniają się często
i z różnych powodów. Powrót do miasta to stałe, od lat niespełnione
marzenie Barbary. Rozgoryczona i wiecznie zmęczona, odsuwa
Bogumiła od siebie.

Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1977
Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak
Zdjęcia: Stanisław Loth
Muzyka: Waldemar Kazanecki
Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Beata Tyszkiewicz,
Karol Strasburger, Andrzej Szczepkowski, Janina Traczykówna, Jerzy
Kamas, Irena Kownas, Ryszarda Hanin i inni

25 czerwca 1976 roku, w odpowiedzi na ogłoszoną przez komunistyczne władze drastyczną podwyżkę cen wielu artykułów żywnościowych,
na terenie 24 województw rozpoczęły się protesty robotników. Uczestniczyło w nich około 90 tysięcy osób.
W Radomiu, Ursusie i Płocku protestujący wyszli na ulice. Doszło do starć z milicją. Co prawda, jeszcze tego samego dnia podwyżka została
odwołana, jednak protestujących, jak i przypadkowe osoby, które były świadkami robotniczych wystąpień, poddano brutalnym represjom.
Władza rozprawiała się z "warchołami", jak nazywano ludzi, którzy upomnieli się o swoje prawa.
Goście: prof. Antoni Dudek, prof. Tomasz Panfil, dr Grzegorz Majchrzak.

Czy konstytucja znana jako Nihil novi była postępowa, czy zachowawcza? Jak nadawanie w dawnych latach różnych przywilejów wpływało
na kształt Polski? Czy faktycznie Stalin czytał projekt konstytucji dla Polski w 1952 roku? Jaką wiedzą wykażą się tym razem uczestnicy teleturnieju
i kto zostanie Gigantem Historii?

Celem cyklu Kalendarium powstania styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń jakie miały miejsce 160 lat temu.
Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów.
Jego wybuch 22 stycznia 1863 r. wywołało ogłoszenie branki, czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć
o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu
okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga
narodów.
Z doświadczenia powstania styczniowego czerpał Piłsudski planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej
Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich,
które naśladować będziemy.
Kalendarium powstania styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na
wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej.
W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński,
Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia, bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać
z okresu powstania.
Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych.

(UNDER THE VOLCANO)
Dramat, 108 min, USA 1984
Reżyseria: John Huston
Scenariusz: Guy Gallo
Zdjęcia: Gabriel Figueroa
Muzyka: Alex North
Występują: Albert Finney, Jacqueline Bisset, Anthony Andrews, Kathy
Jurado, Ignacio Lopez Tarzo, James Villiers, Dawson Bray, Carlos
Riquelme, Jim McCarthy, Salvador Sanchez i inni

Wierna adaptacja głośnej powieści Malcolma Lowry'ego o tym
samym tytule, która przyniosła autorowi światową sławę. W latach
1936 - 38 pisarz przebywał w Meksyku, gdzie przeżył jeden z
najciemniejszych okresów swego życia. "Pod wulkanem" jest
powieścią osnutą wokół tamtych koszmarnych udręk, jakich
doświadczał Lowry, pogrążony w pijaństwie, lecz trzeźwo oceniający
sytuację świata, nieuchronnie zbliżającego się do katastrofy II wojny.
Akcja rozgrywa się w 1939 roku, w niewielkim meksykańskim
miasteczku Cuernavaca. Bohaterem jest Geoffrey Firmin (Albert
Finney), były konsul brytyjski, przucony przez żonę, która odeszła dla
jego przyrodniego brata Hugha (Anthony Andrews). Zrozpaczony
Geoffrey, nie widzący żadnego ratunku ani dla siebie, ani zresztą dla
całej ludzkości, szuka ukojenia w mocnych trunkach, pogrążając się
w alkoholowy raj, który w gruncie rzeczy jest piekłem. W Dniu
Zmarłych Yvonne wraca do miasteczka z nadzieją ocalenia męża przed
nałogiem. Spotkanie z Geoffreyem i Hughem przyspiesza tragiczne
zakończenie.
W jednej z ostatnich scen filmu konsul nieodwołalnie odrzuca
miłość żony. Zagłębiony się w lekturze jej rozpaczliwych listów,
decyduje się pójść z miejscową prostytutką.
Albert Finney w roli alkoholika stworzył tu przejmującą kreację
całkowiecie zdominowując film. Za tę pamiętną rolę otrzymał
nominację do najwyższej nagrody Oscara.

Filmowa opowieść o XVI - wiecznym władcy Imperium Otomańskiego - sułtanie Sulejmanie Wielkim, zwanym także
Wspaniałym, który rządził Turcją przez 46 lat, czyniąc z niej potęgę militarną i gospodarczą. Udało mu się skutecznie
zreformować armię, administrację i prawo. Jako człowiek renesansu był miłośnikiem sztuki i architektury oraz namiętnym
kochankiem. Ukochaną kobietą jego życia była żona Roksolana, niewolnica z terenów Ukrainy. Ciemną stroną jego
charakteru i rządów były liczne zbrodnie, dokonywane nie tylko na wrogach, ale i na własnej rodzinie, nie wykluczając
dzieci i wnuków, a także na przyjaciołach. Na tym przykładzie lepiej poznajemy, jak straszną doktryną był islam i na co
zezwalało tureckie zwyczajowe prawo.

Remake opartego na autentycznych wydarzeniach słynnego filmu Franklina J. Schaffnera z 1973 r. , w którym główne role zagrali wtedy Steve McQueen jako Henri "Papillon" Charriere oraz Dustin Hoffman jako Louis Dega. W nakręconym 44 lata później remake’u tytułową postać odtwarza Charlie Hunnam, a jego współtowarzysza niedoli Louisa Degę - Rami Malek. Henri "Papillon" Charriere zmarł w lipcu 1973 r. w jednej z madryckich klinik. Odszedł w tym samym roku, w którym pojawił się na ekranach kin pierwszy film zrealizowany według jego powieści. Henri Charriere, syn nauczyciela z małego miasteczka w Masywie Centralnym od wczesnej młodości należał do paryskiego półświatka przestępczego, który nadał mu pseudonim "Papillon" (Motylek) od tatuażu na piersiach. Na początku lat 30.27 - letni wówczas Charriere został skazany na dożywotnią katorgę za morderstwo, którego nie popełnił. Zesłano go do kolonii karnej w Gujanie Francuskiej. Miała ona już wówczas długą i ponurą tradycję: od 1852 r. nie było stamtąd powrotu. Każdy skazaniec posyłany do Gujany statkiem towarowym trafiał do dżungli, gdzie tropikalne choroby, żółta febra, insekty, jadowite węże i nieludzka harówka zabijały w ciągu roku 80 procent nowo przybyłych. Żyjąc w takim piekle Henri Charriere nie dał się złamać, trzykrotnie podejmował próbę ucieczki. Na podstawie własnych przeżyć i doświadczeń napisał powieść, która została wydana w 1969 r. i stała się światowym bestsellerem. Henri "Papillon" Charriere, znany w paryskim półświatku włamywacz, wiedzie pełne niebezpiecznych przygód szalone życie. Niespodziewanie zostaje wrobiony w morderstwo. Chociaż ma alibi, nie udaje mu się przekonać sądu o swojej niewinności. W rezultacie zostaje skazany na dożywocie w kolonii karnej w Gujanie Francuskiej. Na statku płynącym do Ameryki Południowej i wypełnionym innymi skazańcami Papillon poznaje Louisa Degę, genialnego fałszerza pieniędzy. Dega ma przy sobie dużą gotówkę skrzętnie poukrywaną. Rosły i silny Papillon ratuje mu życie, gdy współwięźniowie próbują go obrabować. Tak zawiązuje się między nimi przyjaźń. W zamian za ochronę, Dega obiecuje sfinansować ucieczkę z kolonii karnej, znajdującej się w samym środku dżungli. Schwytany Papillon za próbę ucieczki z obozu pracy zostaje wtrącony do lochu. Jego minimalne racje żywnościowe potajemnie uzupełnia Dega. Gdy strażnicy zauważają dodatkowe porcje, domagają się wyjawienia nazwiska dostawcy, ale Papillon nie zdradza przyjaciela. Zostaje za karę zamknięty w całkowitych ciemnościach. Uwolniony po dwóch latach, w ciężkim stanie trafia do szpitala, gdzie odzyskawszy nieco siły obmyśla plan kolejnej ucieczki. Dega, który dzięki swym pieniądzom zapewnił sobie względny spokój i komfort w obozie, waha się, czy uciec wraz z nim, zwłaszcza że dotąd nie udało się to nikomu.

Niezwykły zapis poszukiwań rodzinnych korzeni i śladów polskiej przeszłości w Kazachstanie.
Autorka filmu snuje intymną opowieść o dawno minionym świecie, którą życie zwieńczyło niespodziewaną puentą.
Nie jest to jednak film tylko i wyłącznie o historii jednej polskiej rodziny, którą los powiązał z Kazachstanem,
jest to także słodko - gorzka opowieść o tym państwie w Azji Centralnej, jego współczesnych problemach i jego
naznaczeniu przeszłością. Maria Wiernikowska, znana jako korespondent wojenny, tym razem odkrywa historię
prywatną, która jest też bliska wielu Polakom, skazanym na Syberię. Opowiada wydarzenia sprzed stu lat na tle
dzisiejszego Kazachstanu. Jej przypadkowe spotkania pokazują, z jakim trudem ten kraj wydobywa się spod
sowieckiej i rosyjskiej dominacji. Tatuś zrobił mu drewnianego konika na patyku. Kiedy chłopczyk wędrował
nad Irtysz, na piaszczystej drodze zostawiał ślad, po którym mogli go odnaleźć. Dziś ma 99 lat, a jego córka
wyrusza szukać tamtych miejsc. Próbuje znaleźć dom polskich zesłańców w Kazachstanie.
Film nakręcony w stylistyce reporterskiej (zdjęcia Romana Kałuży - Wierzchosławskiego z łódzkiej Szkoły
Filmowej i Antona Mikasjana z Ałmaty) wzbogacają unikalne ujęcia z lat 20. XX wieku z Centralnego Państwowego
Archiwum Filmowego w Ałmaty.