TVP Kultura - Program TV na czwartek 15 czerwca 2023

"Mazurki nad Wisłą" to cykl reportaży poświęconych ludziom związanym z szeroko pojętym regionem Mazowsza, jego tradycjami
muzycznymi, artystycznymi i rzemieślniczymi. Są to zarówno wiejscy mistrzowie wyrastający ze swoich społeczności jak i ludzie
miasta, którzy świadomie wybrali tradycyjne sztuki jako przestrzeń osobistego spełnienia i rozwoju. Ich ścieżki krzyżują się nad
Wisłą, na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata, tworzącym przestrzeń inspiracji, kontynuacji i twórczości zakorzenionej głęboko
w języku muzyki i sztuki tradycyjnej.
W kolejnych odcinkach poznamy osoby z różnych stron mazowieckiej równiny, które z pasją przekazują dalej to, czego nauczyły
się od swoich mistrzyń i mistrzów.

Po emocjach związanych z egzaminami wstępnymi na wydział pedagogiki Katarzyna Solska wraca do rodzinnej wsi. I tu czeka ją niespodzianka - rodzina bez jej wiedzy rozpoczęła przygotowania do zaręczyn dziewczyny z bogatym sąsiadem Kolasą. Kasia wpada w rozpacz, próbuje się sprzeciwić decyzji rodziców, ale zostaje zamknięta w swoim pokoju. W dniu wizyty narzeczonego ucieka przez okno i z poczty dzwoni na uczelnię. Otrzymuje mylną informację i jest przekonana, że nie została przyjęta na studia. Zrezygnowana wraca więc do domu i zgadza się na ślub. Tymczasem w przeddzień wesela listonosz przynosi zawiadomienie o przyjęciu na uniwersytet. O świcie następnego dnia Kasia wsiada w pociąg i odjeżdża do stolicy. Akademik jest jeszcze zamknięty, więc dziewczyna nie ma gdzie się podziać. Przypadkowo spotyka babcię poszukującą opiekunki do swojego co nieco rozwydrzonego wnuczka. I tak Kasia trafia do domu docenta Wolańskiego. Z czasem okazuje się, że bardzo dobrze radzi sobie z upiornym Piotrusiem. Zbieg okoliczności sprawia, że żona docenta posądza go o romans z Kasią. Dziewczyna czym prędzej chce opuścić dom Wolańskich, ale nie dopuszcza do tego Piotruś. W końcu rozpoczynają się zajęcia na uczelni i Kasia wyprowadza się. Okazuje się, że Wolańska zupełnie nie radzi sobie z prowadzeniem domu, a Piotruś zamęcza domowników, tęskniąc za swą opiekunką. Rad nie rad, docent Wolański udaje się na poszukiwania dziewczyny. A odnajduje ją w tłumie studentów na swoim wykładzie.
Scenariusz film napisany został przez Romana Załuskiego wspólnie z Iloną Łepkowską, współautorką scenariusza filmu "Och, Karol", seriali "M jak miłość", czy "Na dobre i na zła". Roman Załuski jest absolwentem PWSTTviF w Łodzi. Jako realizator filmów fabularnych zadebiutował w roku 1970 filmem "Dom". Jego kolejne realizacje to m.in. "Kardiogram", "Anatomia miłości", "Jeśli się odnajdziemy", "Och, Karol", "Głód serca". Zajmuje się również reżyserią teatralną, sporadycznie występuje też jako aktor.

Berlin 1923 rok - Franek Relke zostaje koordynatorem przygotowań do uruchomienia w Polsce placówek niemieckiego wywiadu. Wyjeżdża do Gdańska
i uruchamia oddział w gmachu miejscowej policji. Szefem mianuje radcę Wettera, który od razu zdobywa wiele materiałów obciążających w oczach polskich władz porucznika Konrada Piątkowskiego. Wykorzystując jego skłonność do hazardu i alkoholu, szantażuje go i zmusza do zostania płatnym niemieckim informatorem. Chełmno 1923 rok - Czarek Adamski ulega namowom majora i angażuje się w pracę polskiego kontrwywiadu. Argumentem, który pomógł Czarkowi w podjęciu decyzji, jest wiadomość o pracy Franka w niemieckim wywiadzie. Pierwszym zadaniem Adamskiego jest rozszyfrowanie anonimowego informatora, którym jest prowokator pracujący przy sprawie Konrada.

Film poświęcony życiu i twórczości Mariana Hemara. Ukończył gimnazjum we Lwowie, następnie studiował na wydziałach medycznym i filozoficznym miejscowego uniwersytetu. Był popularnym autorem tekstów rewiowych, kabaretowych, szopek politycznych, komedii, przeróbek sztuk dramatycznych, a także poezji. Współpracował z warszawskimi teatrami rewiowymi; był kierownikiem literackim "Qui Pro Quo" (1929 - 31; z J. Tuwimem), "Cyrulika Warszawskiego" (1936 - 39), "Cyganerii Warszawskiej" (1933 - 34), "Wielkiej Rewii" (1934 - 36, z J. Tuwimem), był także kierownikiem artystycznym "Bandy" (1931 - 33, z J. Tuwimem i F. Jarossym). W latach 1933 - 34 wspólnie z S. Jaraczem i M. Modzelewską prowadził teatr Nowa Komedia. We wrześniu 1939 r. wyjechał z Polski. Przez Rumunię dotarł do Palestyny i Egiptu, współpracował tam z teatrem wojskowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a także redagował odcinek polski w kairskim radiu. Od 1942 r. przebywał w Anglii, pracował w Biurze Opieki nad Żołnierzem. Po wojnie prowadził w Londynie kabaret Hemara. Współpracował z rozgłośnią Wolna Europa (od 1952 r. prowadził 15 - minutowy kabaret polityczny, nagrywany w londyńskim studio), a także z polskimi czasopismami emigracyjnymi. Był autorem sztuk dramatycznych (niektóre sporadycznie sam reżyserował).

Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu
polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku.

Stanisława Bareja. Jego nazwisko stało się marką. Jak u Barei, zupełny Bareja, Bareja wiecznie żywy - w ten sposób miliony Polaków opisują absurdalne historie. Nikt nie pokazał PRL - u lepiej niż ten właśnie reżyser. Bareja to mistrz groteski i najwybitniejszy polski twórca komedii, ale także bardzo bystry obserwator rzeczywistości. O jego filmach wiemy prawie wszystko, ale ich twórca wciąż pozostaje postacią słabo znaną. Tymczasem był Bareja człowiekiem niebanalnym. Przez lata czynnie wspierał opozycję demokratyczną. W piwnicy segmentu na ulicy Fitelberga na prawie dekadę udzielił gościny drukarzom z podziemia. Przemycił też z Wiednia przez dwie granice (i to w sierpniu 1980 roku) powielacz, który służył później nielegalnej Solidarności. Nie bał się wcale, choć groziła za to kara długoletniego więzienia. Te fakty są opinii publicznej znane słabo albo wręcz wcale, warto więc je przypomnieć.

Kontynuacja losów bohaterów znanych z wcześniejszej komedii Romana Załuskiego "Kogel - mogel". Kasia, zrażona miejskim życiem, wraca na wieś już jako żona Pawła, absolwenta SGGW, który po rocznym pobycie w Holandii zamierza krzewić nowoczesność w swojej rodzinnej wiosce. Przed młodymi małżonkami rysuje się świetlana przyszłość. Kłopot w tym, że dziewczyna nie chce zrezygnować z marzeń o studiowaniu. Nie zamierza utknąć na dobre w charakterze żony przy mężu, nie planuje powiększania rodziny. Tymczasem Paweł wciąż myśli o potomku. Jeszcze bardziej o wnuku marzy dziadek, dla którego wnuk byłby uświęceniem całego życia i naturalnym potwierdzeniem właściwego porządku świata. Taki jest punkt wyjścia serii perypetii - małżeńskich, rodzinnych, sąsiedzkich, towarzyskich. Znów pojawia się doc. Wolański z małżonką i ich nieznośny syn, Piotruś. Ludzie "z miasta" i "ze wsi" patrzą na siebie z dystansem, a to jest podatny grunt dla kolejnej komedii pomyłek.

Oficer policji kryminalnej z wydziału zabójstw, Andrzej Gajewski, i jego najbliższy współpracownik Jerzy kontynuują śledztwo w sprawie tajemniczego zniknięcia młodej kobiety, o której opowiadał kierowca fiata, Tomasz. Po wypadku zostawił ją samą w rozbitym aucie, ale gdy wrócił nad ranem już jej nie było. Przeszukując leśny teren przy drodze, gdzie Tomasz znalazł przerażoną, roznegliżowaną dziewczynę, funkcjonariusze trafiają na zupełnie nowy trop. Odkrywają w lesie nieczynną fabrykę, na straży której, o dziwo, stoją dwa groźne psy. Na terenie zakładu widać świeże ślady opon samochodowych. Napotkana na drodze kobieta przysięga, że nocą ktoś bywa w fabryce. Czasem widać unoszący się z komina dym. Gajewski i młody aspirant Banaś obserwują to miejsce i zauważają przejeżdżający kilkakrotnie w pobliżu ten sam samochód. Postanawiają wyczekać, a ich cierpliwość wkrótce zostaje nagrodzona. Tymczasem Jerzy prowadzi na własną rękę śledztwo w sprawie policjanta zastrzelonego w hotelowym pokoju, który był jego bliskim znajomym. Zginął wówczas również znany mafioso, co budzi pewne podejrzenia. Jerzy odwiedza wdowę, próbując podtrzymać ją na duchu.

Reżyser po raz kolejny porzuca projekt nakręcenia musicalu, uważając, że jego obowiązkiem jest realizacja dokumentu o bieżącej kampanii wyborczej. W tym samym czasie oczekuje przyjścia na świat pierwszego dziecka.

"Bandyta" jeszcze przed swoją premierą stał się filmem głośnym.
Po pierwsze został zrealizowany według scenariusza Cezarego
Harasimowicza, który w 1994 roku otrzymał za swój tekst prestiżową
nagrodę Hartley - Merrill, przyznawaną przez amerykańską Fundację
Sundance. Wcześniej żadnemu Polakowi to się nie udało. Po drugie
zaś za kamerą stanął Maciej Dejczer, laureat Felixa dla najlepszego
filmu w kategorii młodych twórców za "300 mil do nieba". "Bandyta"
miał być jego powrotem na duży ekran po siedmioletniej przerwie.
Atmosferę podgrzewały jeszcze wieści o międzynarodowej obsadzie
nowej produkcji autora "Dzieci śmieci".
Wśród odtwórców głównych ról pojawiły się przecież gwiazdy tej
miary co Pete Postlethwaite ("W imię ojca", "Orkiestra"), John Hurt
("Wrota niebios", "Ekspres o północy"), czy młody Niemiec Til Schweiger,
który zrobił zawrotną karierę w swej ojczyźnie dzięki takim filmom jak
"Der bewegte Mann" i "Manner pension". Jemu też przypadła ostatecznie
rola tytułowa. W jednym z wywiadów dla polskiej prasy branżowej
Schweiger mówił: "Już dawno żaden scenariusz nie zachwycił mnie
i nie wzruszył tak, jak ten autorstwa Cezarego Harasimowicza. Odkąd
przeczytałem historię bandyty, marzyłem, aby go zagrać. Poprosiłem
o spotkanie z Maćkiem. Przegadaliśmy w Kolonii kilka godzin,
powiedziałem mu, że jeśli nie pasuję do jego wyobrażeń o bohaterze
"Bandyty", natychmiast się wycofam. Ale to nie było potrzebne.
Nieczęsto zdarza się spotkać reżysera, który miałby tak magiczny
wpływ na widzów. Naprawdę nie jest łatwo wycisnąć ze mnie łzy,
a na"300 mil do nieba", podczas ostatniej sceny, kiedy ojciec prosi
dzieci, by nie wracały, rozczuliłem się".
Po długo oczekiwanej premierze "Bandyty" reakcje krytyki były
jednak powściągliwe. Zarzucano reżyserowi brak konsekwencji,
w wyniku której film okazał się nie do końca przekonującą hybrydą kina
sensacyjnego i moralitetu. Zatrzymał się też na poziomie przyzwoitej
rozrywki, choć miał zadatki na przejmujący dramat. Z drugiej wszakże
strony dostrzeżono i walory "Bandyty": znakomite zdjęcia, piękną
muzykę, reżyserską sprawność oraz bezbłędną grę, głównie
Brytyjczyków. Film doceniło też jury XXII Festiwalu Polskich Filmów
Fabularnych w Gdyni. Cezary Harasimowicz otrzymał nagrodę za
scenariusz; Michał Lorenc za muzykę; Piotr Knop, Aleksander
Gołębiowski i Mariusz Kuczyński za dźwięk; zaś... Til Schweiger
za pierwszoplanową rolę męską.
Akcja "Bandyty" rozgrywa się na początku lat dziewięćdziesiątych.
Brute - pół Anglik, pół Polak, ciemny typ i recydywista zostaje
zesłany w ramach resocjalizacji do pracy w szpitalu dla sierot
w Rumunii. Bliski kontakt z ciężko skrzywdzonymi przez los dziećmi
staje się dla Brute'a początkiem wewnętrznej odnowy. Skażony przez
zło nihilista odnajduje w sobie ciepło i wrażliwość na cierpienie
innych. Wkrótce odkrywa, że wybrane dzieci są sprzedawane na
Zachód. Uzyskane w ten sposób pieniądze rzekomo mają zapewnić
godziwą egzystencję pozostałym pensjonariuszom szpitala.
W rzeczywistości jednak służą znacznie mniej szlachetnym celom.

Dramat sensacyjny, 88 min, Polska/Wielka Brytania/Francja/Niemcy, 1997
Reżyseria: Maciej Dejczer
Scenariusz: Cezary Harasimowicz
Aktorzy: Til Schweiger, Polly Walker, John Hurt, Pete
Postlethwaite, Anthony Higgins, Ida Jabłońska, Bartek Pieniążek,
Wojciech Brzeziński i inni

Kto sprawił, że zamiast polskiego kościoła wybudowano siermiężny dom handlowy? Dlaczego z zabytku zrobiono magazyn soli rozbijanej dynamitem?
Skąd pomysł, aby obiekt sakralny zamienić w kino? Radosław Kotarski odkrywa burzliwą historię kresowych miast. Przy okazji odnajduje miejsca najbliższe sercom polskich królów i magnatów oraz odwiedza najlepszą szkołę w historii Rzeczpospolitej. Przedstawia także, w jaki sposób na wschodnich krańcach
Polski współistniały różne narody i kultury.