TVP Kultura - Program TV na czwartek 22 czerwca 2023

W dniach 16 - 19 czerwca 2023 r. w Zamościu odbędzie się XXII Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry. Podczas gali Festiwalu wręczone zostaną nagrody w 18 kategoriach dla twórców. Drugą część gali poprowadzą Katarzyna Sanocka i Krzysztof Grzybowski.

"Mazurki nad Wisłą" to cykl reportaży poświęconych ludziom związanym z szeroko pojętym regionem Mazowsza, jego tradycjami muzycznymi,
artystycznymi i rzemieślniczymi. Są to zarówno wiejscy mistrzowie wyrastający ze swoich społeczności jak i ludzie miasta, którzy świadomie
wybrali tradycyjne sztuki jako przestrzeń osobistego spełnienia i rozwoju. Ich ścieżki krzyżują się nad Wisłą, na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata,
tworzącym przestrzeń inspiracji, kontynuacji i twórczości zakorzenionej głęboko w języku muzyki i sztuki tradycyjnej.
W kolejnych odcinkach poznamy osoby z różnych stron mazowieckiej równiny, które z pasją przekazują dalej to, czego nauczyły się od swoich
mistrzyń i mistrzów.

Polski wywiad śledzi każdy krok Elzy. Niezależnie od "zwerbowanego" przez nią Madeja, Czarek podsuwa jej inną drogą pocztę między sztabem WP a MSW. Chce wytropić łącznika Elzy z Berlinem. Tymczasem ona sama jedzie do Niemiec. Na granicy rewizja - pozornie rutynowa - wykrywa w jej bagażu ważne dokumenty dotyczące uzbrojenia armii polskiej. Polski wywiad nie przekazywał ich Elzie. Niemiecki też nie wie, od kogo pochodziły. Sąd skazuje Elzę na
15 lat. Madej w Pradze, w hotelu Palace, wymienia dokumenty sztabu WP na dolary. Potem schodzi do baru, gdzie obserwują go ucharakteryzowani Czarek
i Zygmunt. Przez moment pojawia się w barze Relke. Czarek ukrywa przed nim twarz.

Bohater filmu, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy naszego wieku, urodził się w 1930 roku w Brześciu Litewskim.
Studiował malarstwo w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni Artura Nachta-Samborskiego. Pierwsze obrazy
twórcy to pełne nostalgii i zadumy pejzaże. Znajome, bo ukazujące znane miejscowości podwarszawskie, a równocześnie
baśniowe i nierealne.
Niedługo po głośnej wystawie "Arsenał" z 1956 roku w obrazie świata przedstawianego przez artystę zaszły niepokojące
zmiany. Zgodnie z wypracowaną zasadą "jedności przeciwieństw" Lebenstein przeciwstawiał sielankowe krajobrazy ponurym,
przytłaczającym wnętrzom, urodę natury - smutkom i bólom ludzi, jasnym pastelom - ciemną i ostrą kreskę.
W 1959 roku malarz na zawsze wyjechał z kraju. Osiadł w stolicy Francji. Tam rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera.
Na Pierwszym Biennale Młodych Artystów zdobył Grand Prix miasta Paryża. Już w połowie lat sześćdziesiątych zwrócił się
ku realizmowi. Płótna obrazów wypełniały bestie, monstra i prehistoryczne potwory. Kolejna zmiana, z lat siedemdziesiątych,
dotyczyła zarówno charakteru, jak i techniki prac. Na licznych gwaszach i wykonywanych tuszem rysunkach przedstawiał
niekształcone postacie ludzi o zwierzęcych głowach i inne przedziwne istoty. Fascynacjastarożytnością, Egiptem i krainami
Dwurzecza zaowocowała cyklem wspaniałych dzieł, zaś pobyt w Stanach Zjednoczonych - serią gwaszy ukazujących jeden
z najwspanialszych cudów natury - Wielki Kanion rzeki Kolorado.
Lebenstein nie brylował w sferach artystycznych Paryża, nie udzielał się w środowisku. W miarę upływu lat pracował w coraz
większym odosobnieniu, samotnie mierzył się z malarskim tworzywem. Pod koniec ósmej dekady powrócił do techniki olejnej.
Takie właśnie płótno powstaje na oczach widzów w paryskiej pracowni mistrza. Lebenstein mówi o swojej drodze artystycznej,
o kierunkach i perspektywach współczesnej sztuki.
Film, poświęcony postaci zmarłego w maju 1999 roku malarza, jest rodzajem dziennika, próbą zapisu twórczych dokonań,
zmagań i wątpliwości artysty, a także - opowieścią o ludzkiej samotności.

Dokumentalny portret Roberta Mitchuma, najbardziej znanego z filmów: "Człowiek z przeszłością",
"Rzeka bez powrotu", "Noc myśliwego", "El Dorado" i "Córka Ryana".

Tak jak dla 88 - letniej Krystyny Feldman rolą życia okazała się zagrana w wieku 88 lat postać Nikifora, tak starsza
od niej o rok Danuta Szaflarska (rocznik 1915) dała brawurowy popis swoich umiejętności aktorskich w filmie "Pora umierać",
gdzie wystąpiła już jako dama 92 - letnia, ale wspaniałej formy mógłby jej pozazdrościć niejeden 60 - latek. Jej występ
doceniło jury FPFF w Gdyni w 2007 r. , gdzie aktorka zdobyła nagrodę za główną rolę kobiecą (za rolę Anieli otrzymała
również Orła - Polską Nagrodę Filmową). Ponadto dziełu Doroty Kędzierzawskiej przyznano też nagrodę za dźwięk, nagrodę
dziennikarzy i Złotego Klakiera dla najdłużej oklaskiwanego filmu. Obraz ten doceniono również na festiwalach w Trieście,
San Francisco, Leeds i Malmoe oraz na krajowych festiwalach i przeglądach.
"Pora umierać" to utrzymana w nostalgicznej, poetyckiej tonacji (jak zresztą wszystkie filmy Doroty Kędzierzawskiej)
opowieść o starości, przemijaniu i samotności, o pragnieniu bycia potrzebnym aż do końca, o wierności zasadom
i wartościom, które nie powinny ustępować przed naporem nowego tylko dlatego, że to nowe jest silniejsze, bardziej
przebojowe, zachłanne. W filmie niewiele się dzieje, ale od wydarzeń i wartkich dialogów ważniejsze są tu nastroje,
spojrzenia, gesty.
Bohaterka filmu, sędziwa pani Aniela, mieszka z ukochaną suczką Filą w przedwojennej, mocno już nadgryzionej
zębem czasu drewnianej willi pod Warszawą, utrzymanej w stylu falenicko - otwockim. Po latach dzielenia obszernego
lokum z licznymi, dokwaterowanymi jej lokatorami, wreszcie pozbywa się ostatniego z nich. Znów może się poczuć
naprawdę u siebie. Z satysfakcją i dumą właścicielki przechadza się po opustoszałych pomieszczeniach, wierzy,
że teraz zacznie nowy etap w życiu. Ale syn Witek, który odwiedza ją od czasu do czasu z wnuczką, otyłą 8 - latką
w okularach, nie zamierza spełniać matczynych marzeń o zamieszkaniu z nią z powrotem w rodzinnym domu. Nie ma
na to również ochoty ani jego żona Marzenka, która nigdy nie była z teściową w najlepszych stosunkach, ani wnuczka,
bardziej zainteresowana otrzymaniem w prezencie babcinego pierścionka niż mieszkaniem w nieciekawym dla niej
miejscu. Na domiar złego, staruszkę nachodzą wysłannicy jej nowobogackiego sąsiada, który chętnie odkupiłby
atrakcyjną działkę, a drewnianą ruderę po prostu rozebrał, żeby nie zasłaniała mu widoku. Dla Anieli jednak ten dom
ma przede wszystkim wartość sentymentalną i nie wyobraża sobie jego sprzedaży: to przecież jej młodość, życie
rodzinne, rozliczne pamiątki i wspomnienia. Każdy kąt, każdy sprzęt ma tutaj swoją historię, która jest także jej
historią. Staruszka liczy więc, że syn przynajmniej wyperswaduje sąsiadowi próby wywierania na nią nacisków. Zamiast
tego odkrywa jednak, że Witek potajemnie, późnym wieczorem, odwiedził wraz z żoną sąsiada, i że to właśnie on,
a nie synowa, usiłuje dogadać się z "wrogiem" za plecami matki.
Wzburzona nielojalnością i zdradą syna Aniela dochodzi do wniosku, że w takiej sytuacji pora umierać. Odwołuje
telefonicznie dalsze wizyty syna, zakrywa kirem lustra, zatrzymuje stary zegar, wkłada czarną suknię, zapala świecę
i z różańcem w rękach układa się na łóżku, by czekać na śmierć. Szybko jednak zmienia zdanie. Postanawia działać,
biorąc sprawy w swoje ręce.


Film obyczajowy, Polska 2007
Scenariusz i reżyseria: Dorota Kędzierzawska
Zdjęcia: Artur Reinhart
Muzyka: Włodzimierz Pawlik
Aktorzy: Danuta Szaflarska, Krzysztof Globisz, Patrycja Szewczyk, Kamil Bitau, Robert Tomaszewski,
Małgorzata Rożniatowska, Witold Kaczanowski, Weronika Karwowska, Kai Schoenhals i inni

Trwa dochodzenie w sprawie tajemniczego zniknięcia młodej dziewczyny. Funkcjonariusze policji kryminalnej nie lekceważą żadnego tropu, mozolnie posuwając śledztwo do przodu. W podwarszawskim domu dziecka Jerzy odnajduje Ewę Wasiak, z którą mieszkała zaginiona. Gajewski postanawia pójść za ciosem. Zabiera Ewę do opuszczonej fabryki, gdzie w piecu odkryto ludzkie szczątki. Przerażona kobieta zaczyna mówić. W komendzie składa zeznania obciążające Karbowiaka. Gdy jednak na chwilę zostaje sama w pokoju przesłuchań, dzwoni z komórki, którą zdołała ukryć przed funkcjonariuszami, do Karbowiaka, ostrzegając go
i równocześnie prosząc o pomoc. Były policjant Karbowiak z łatwością przedostaje się do komendy, posługując się starą legitymacją. Cała akcja rozgrywa się błyskawicznie. Zaskoczony przez Banasia nie cofnie się już przed niczym. Policja organizuje obławę.

Akcja filmu została osadzona we współczesnych realiach Maroka, gdzie tradycja miesza się z nowoczesnością. 20 - letnia Sofia mieszka z rodzicami
w Casablance. Jest w ciąży, ale nawet sama przed sobą nie chce się do tego przyznać. Obawia się konsekwencji, jakie ją czekają. Pozamałżeński seks
jest w jej kraju karany więzieniem. Sofia musi podjąć ważne decyzje, które uratują honor rodziny i zaważą na całym jej przyszłym życiu.

Dramat historyczny, psychologiczny,

Scenariusz filmu oparty został na powieści Teodora Parnickiego.
"Z pomysłem adaptacji tej książki nosiłem się od dawna, nie było jednak partnera." - mówił w jednym
z wywiadów reżyser. Proza Parnickiego jest bowiem bardzo trudna, pełna psychologicznych analiz
i filozoficznych dociekań, jest wielopłaszczyznowa w czasie i wielowarstwowa w formie, zmusza
przez to czytelnika do intelektualnego wysiłku. Jednak Stefan Szlachtycz znalazł w koncu partnera.
Film powstał w "Poltelu" i jest produkcją typowo telewizyjną.
Bohaterem "Tylko Beatrycze" jest młody Polak, Stanisław oskarżony o udział w buncie chłopskim
(akcja rozgrywa sie pod koniec XIII wieku) i spalenie klasztoru cystersów w Mochach wraz z mnichami,
przez których został wychowany. Zaopatrzony w list polecający królowej Polski i Czech, Ryksy Elżbiety
udaje się przed sąd papieski Jana XII w Awinionie. Njawyższy sąd duchowny chce jednak nie tylko
osądzić czyny oskarżonego, ale także uzyskac od niego informacje o sytuacji politycznej w Polsce
i uczynić ze Stanisław swego zausznika.

Dokument prezentuje pierwszych dwadzieścia lat kariery zawodowej Quentina Tarantino, który z chłopaka pracującego w wypożyczalni kaset wideo
przeobraża się w jednego z najciekawszych współczesnych reżyserów. Tarantino zaczynał jako scenarzysta, a w końcu zajął się reżyserią filmów,
z których kilka ma status kultowych, m. in. "Pulp Fiction" czy "Wściekłe psy". O kulisach jego twórczości dowiadujemy się z rozmów z jego najbliższymi współpracownikami.