TVP Nauka - Program TV na niedzielę 18 czerwca 2023

Tematem tego odcinka są pasożyty. Jakie są, jak działają, w jakich okolicznościach mogą być niebezpieczne i jak je przechytrzyć?

W tym odcinku: tajemnice snu. Jak sypiał Napoleon, a jak Winston Churchill i dlaczego byli wyjątkowi? Jak fazy Księżyca i zmiany czasu wpływają na nasz sen? Jak długo można nie spać i do czego to prowadzi?

W tym odcinku gościem specjalnym jest Doda, a jej pojawienie się okazuje się zabawną pomyłką Henryka Złotego Gagatka. Przy okazji jej wizyty Al opowiada młodemu widzowi, czym jest wodór, jak również prezentuje doświadczenie, w którym balony zostają wypełnione ogniem.

W tym odcinku Al wyjaśnia, co to jest tlen. Ponadto przeprowadza bardzo efektowne doświadczenie, w którym otrzymujemy dużą ilość czystego tlenu.

Załoga Rakiety niebezpiecznie zbliża się do Słońca w celu obliczenia stopnia jego aktywności. Urania i Drona wykorzystują to, by się trochę opalić. Załoga podziwia granule wypływające na powierzchnię Słońca, liczy plamy słoneczne i podziwia słoneczną koronę. Nagły rozbłysk na powierzchni Słońca daje sygnał do ucieczki.

Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę.
Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego.

Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi. Podróż śladami Mikołaja Kopernika i starożytnych badaczy Kosmosu. Twórcy filmu, podróżując w czasie do starożytnej Aleksandrii, Bagdadu, Wenecji, Rzymu i Watykanu, a także odwiedzając Frombork, Lubawę i Olsztyn, próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób genialny polski astronom dokonał swojego wielkiego odkrycia. Gdzie znajdowało się legendarne obserwatorium - pavimentum Kopernika? Czym obserwował? Gdzie znajduje się jedyny instrument Kopernika, który dotrwał do naszych czasów? Czym zajmował się Kopernik podczas studiów we Włoszech? Czy na renesansowych dziełach Rafaela w Watykanie czy Giorgione w Wiedniu znajdują się wizerunki Mikołaja Kopernika?

Autorzy "Podróżnika" wyruszają tym razem w podróż po Andaluzji, śladami wybitnego pisarza, poety i dramaturga Federica Garcii Lorki. Wyprawę zaczynają od jego rodzinnego miasteczka Fuente Vaqueros, gdzie Lorca przyszedł na świat 5 czerwca 1898 r. W 50. rocznicę jego śmierci powstało tam muzeum. Kustosz muzeum prezentuje zachowane pamiątki po pisarzu, przybliża fakty z jego życia i twórczości. Autorzy programu odwiedzają również z kamerą dom rodziny Lorców w Granadzie. Tam powstały najbardziej znane utwory pisarza. Wędrówka po Granadzie obejmuje także wzgórze Sacromonte wznoszące się nieopodal słynnego zespołu pałacowego Alhambra. Po zdobyciu Granady przez katolickich monarchów w 1492 r. , co położyło kres panowaniu arabskiemu na Półwyspie Iberyjskim, w jaskiniach na Sacromonte opuszczonych przez potomków Berberów osiedlili się Cyganie. Ponoć właśnie stamtąd wywodzi się flamenco - muzyka i taniec będące symbolem Andaluzji, wyrażające niedolę Cyganów. Przez długi czas jedynym akompaniamentem, jaki towarzyszył cygańskim pieśniom, było klaskanie i wybijanie rytmu obcasami. Dopiero w XIX w. dołączyła do tego gitara i taniec. W jednej z takich jaskiń Lorca uczył się grać na gitarze. Z Sacromonte niedaleko do Alhambry - jednego z najpiękniejszych i najważniejszych zabytków architektury arabskiej z XIII - XIV w. Do najważniejszych zabytków Granady należą również: katedra z XVI - XVIII w. , renesansowa kolegiata z XVI w. oraz Stare Miasto z domami mieszkalnymi z XVI w. Wędrówka śladami Federica Garcii Lorki kończy się na Costa Tropical, w miejscowości Salobrena. Na wznoszących się nad zatoką skałach już Kartagińczycy zbudowali twierdzę obronną. Tam też w czasach panowania arabskiego znajdowała się letnia rezydencja sułtana Granady. Po ciekawej, ale wyczerpującej wycieczce chwila wytchnienia przy stole. Jorge Matas Comino, mistrz miejscowej kuchni, serwuje regionalną specjalność - danie z suszonego i solonego dorsza. Przy okazji opowiada, jak przez wieki przyrządzano i konserwowano ryby sprowadzane na andaluzyjskie stoły nie tylko z Costa Tropical, ale również z zimnych mórz Północy.

Autorzy programu zapraszają tym razem do Francji, do departamentu Dolnego Renu, w którym ich trasę będzie wyznaczał Alzacki Szlak Winny. Niejako przy okazji wkraczamy w świat średniowiecznych miasteczek z ceglanymi domami i okazałych zamków, w świat bogatej alzackiej tradycji i kultury. Punkt wyjścia stanowi miasto Colmar, stolica departamentu, które pojawiło się na kartach historii, gdy w 803 roku zatrzymał się tam cesarz Karol Wielki. Podczas rewolucji francuskiej znajdowała się tam siedziba biskupa, tyle że mianowanego przez świeckie władze. Wśród zaułków miasta można zobaczyć rzeźby Fredericka Auguste'a Bartholdiego, pochodzącego z Colmar artysty, twórcy Statui Wolności podarowanej przez Francję w 1884 roku Stanom Zjednoczonym. Liczne kanały przecinające miasto tłumaczą, dlaczego miasto jest nazywane Małą Wenecją. Z Colmar szlak winny prowadzi do Riquewihr, Obernai i Dambach - la - Ville, malowniczych średniowiecznych miasteczek, w których produkowany jest alzacki tokaj, gewuerztraminer
i muskat. Autorzy programu goszczą u Gilberta i Laurence Becków, których rodzina od XVIII wieku zajmuje się produkcją wina. W starej winiarni w Dambach - la - Ville, jednym z nielicznych miasteczek w regionie, które nie ucierpiało podczas wojny, można natomiast zobaczyć, jak przebiega produkcja alzackiego "szampana" o nazwie cremant. Kolejny przystanek na winnym szlaku to Haut Koenigsbourg, XII - wieczny zamek zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej. Po 1871 roku, kiedy Alzacja została wcielona do Niemiec, zamek podarowano cesarzowi Wilhelmowi II, który zlecił jego rekonstrukcję. Zbudowana w ciągu zaledwie dekady twierdza stanowi połączenie autentycznych, starych murów z nowymi, zaprojektowanymi zgodnie z XIX - wiecznymi, wyobrażeniami. Wedle zamierzeń Wilhelma II, Haut Koenigsbourg miał się stać symbolem potęgi Habsburgów, swoistą księgą narodu niemieckiego.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Blisko granicy polsko - białoruskiej jest takie miejsce, które upodobały sobie żubry. To Puszcza Białowieska - jedyny polski obiekt przyrodniczy wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Teren Podlasia to malowniczy zakątek nie tylko pod względem unikalnych zjawisk natury. Przydrożne kapliczki, prawosławne krzyże czy cerkwie oraz wyjątkowa dla tych terenów wiejska architektura sprawiają, że Podlasie to wyjątkowy region Polski. Tomek rozpoczyna swoją wędrówkę po tej okolicy w Hajnówce, która nazywana jest Bramą Puszczy Białowieskiej. To największa miejscowość leżąca bezpośrednio przy majestatycznej puszczy. To właśnie tu, na skwerze stoi pomnik żubra - wizytówka całego powiatu. Ale Hajnówka zasłynęła w świecie nie tylko z powodu żubrów, ale także z niezwykłego
chóralnego śpiewu.

Nadchodzi Blob! Bardziej znany jako śluzowiec, ten niezwykły, liczący miliard lat organizm rzuca wyzwanie naszemu światopoglądowi na temat żywej materii i może zrewolucjonizować koncepcję bezmózgiej inteligencji. Łącząc science fiction, animację, piękno natury, humor i najnowocześniejszą naukę, film zaprasza do odkrywania tego najbardziej zaskakującego i oszałamiającego organizmu. Ani zwierzę, ani roślina, ani grzyb. Kropelka jest jedną, gigantyczną, pojedynczą komórką, której niesamowite zdolności prowadzą pionierskich naukowców do zupełnie nowego świata bezmózgiej inteligencji.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

W tym odcinku opowieść o mrówce. Obywatelka systemu, tylko jedna mrówka z milionowej społeczności gigantycznego mrowiska, "wymyślona" przez autorów, za wszelką cenę stara się wypełnić rolę przypisaną jej w hierarchii. Jak w koszmarnym obozie obłędnej pracy, w tym społeczeństwie doskonałym jednostka jest niczym. Nawet widmo zagłady mrowiska nie zmienia tej zależności. Niespodziewana izolacja "wymyślonej" obraca się w jej dramat.

Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję?

Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii.

Tematem tego odcinka są pasożyty. Jakie są, jak działają, w jakich okolicznościach mogą być niebezpieczne i jak je przechytrzyć?

W tym odcinku: tajemnice snu. Jak sypiał Napoleon, a jak Winston Churchill i dlaczego byli wyjątkowi? Jak fazy Księżyca i zmiany czasu wpływają na nasz sen? Jak długo można nie spać i do czego to prowadzi?

Nadchodzi Blob! Bardziej znany jako śluzowiec, ten niezwykły, liczący miliard lat organizm rzuca wyzwanie naszemu światopoglądowi na temat żywej materii i może zrewolucjonizować koncepcję bezmózgiej inteligencji. Łącząc science fiction, animację, piękno natury, humor i najnowocześniejszą naukę, film zaprasza do odkrywania tego najbardziej zaskakującego i oszałamiającego organizmu. Ani zwierzę, ani roślina, ani grzyb. Kropelka jest jedną, gigantyczną, pojedynczą komórką, której niesamowite zdolności prowadzą pionierskich naukowców do zupełnie nowego świata bezmózgiej inteligencji.

Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" mnóstwo cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny
i wiele innych ciekawostek. Reunion - wulkaniczna wyspa - pachnie wanilią, zachwyca tropikalną roślinnością i imponującymi kaskadami. Niewielka zielona plama rzucona na błękit Oceanu Indyjskiego. Historię położonej na Oceanie Indyjskim wyspy zdominowały wulkany. Najwyższy ze szczytów, dawno wygasły wulkan Piton des Neiges dał początek wyspie, wynurzając się z fal oceanu. Niezwykłe i wspaniałe jest piękno tutejszych gór, które porasta bujna roślinność. Reunion to miejsce, gdzie można uprawiać różne formy turystyki górskiej: canioning (wędrowanie górskimi potokami), wspinaczkę, rowery górskie i oczywiście spacery. Miasteczko Cilaos przez wieki nazywane było "miejscem, z którego nikt nie wraca". Tu na wulkanicznym płaskowyżu znajdowali schronienie zbiegli niewolnicy. Dzięki odkryciu źródeł mineralnych miasteczko szybko zyskało sławę uzdrowiska. Ciekawe, jak docierali tu pierwsi kuracjusze. Jedną z najważniejszych upraw na wyspie jest winorośl. Produkowane tu wino zwane jest "burzowym", pewnie dlatego, że winogrona zbiera się w porze cyklonów. Atrakcją wyspy jest jedyny czynny wulkan Piton de la Fournaise. Zobaczymy go z lotu ptaka, to będzie podniebne safari. O kreolskich tradycjach i kulturze opowie Raphael Folio.

Autorzy "Podróżnika" zapraszają tym razem na antypody, do Republiki Południowej Afryki, gdzie znajduje się kilka wspaniałych parków narodowych. Największym z nich jest Park Krugera liczący 350 km długości i 60 km szerokości. Założył go w 1903 r. prezydent Paul Kruger, by zachować dla potomnych gatunki afrykańskich zwierząt żyjących w naturalnych warunkach. Po tak rozległym parku należy poruszać się w towarzystwie doświadczonego przewodnika, by poznać to, co najpiękniejsze i najciekawsze, nie narażając się na niebezpieczeństwo. Widzów programu zabierze na wycieczkę po parku Witold Jakutowicz, potomek wojennej fali polskich emigrantów do Afryki. Wraz z nim docieramy nad rzekę Sabie - jedną z najbardziej malowniczych afrykańskich rzek. Według legendy, wrzucano do niej ciała wojowników poległych w plemiennych walkach. Witold Jakutowicz proponuje polowanie z aparatem fotograficznym i kamerą na najwspanialsze afrykańskie zwierzęta - lwa, bawoła, lamparta, słonia i nosorożca. Pokaże też, jak niegdyś traperzy radzili sobie w buszu. Niektóre rosnące tam rośliny zastępowały im mydło, inne - szczoteczki do zębów, jeszcze inne stanowiły źródło wody. Na turystów strudzonych wędrówką po Parku Krugera czeka uczta przy południowoafrykańskim grillu zwanym bray. Spragnionym dodatkowych atrakcji autorzy programu proponują natomiast wizytę w prywatnym parku Kapama znajdującym się na obrzeżach parku narodowego. Będzie również okazja, aby poznać ciekawe obyczaje likaonów - dzikich psów afrykańskich.

Film ukazuje wspaniały świat bioróżnorodności: od rozżarzonych wydm Namibii, przez tropikalny las deszczowy Tasmanii, po gorzkie wody Bałtyku, gdy jego twórcy odwiedzają z kamerą najbardziej niezwykłe ekosystemy i zamieszkujące je stworzenia. Widzowie dowiadują się również, w jaki sposób działalność człowieka sprawiła, że wyginęły niektóre gatunki zwierząt, odkrywają wraz z twórcami filmu, jak natura wypracowała nowe metody przetrwania przez miliony lat, dowiadują się także, jak współczesne społeczeństwa wykorzystują te rozwiązania w codziennym życiu, poprzez produkcję leków, nowe technologie i projekty oraz zastanawiają się nad znaczeniem zachowania zróżnicowanych środowisk. Celebrując cuda świata przyrody, film przekazuje również ważne przesłanie dotyczące wpływu działalności człowieka na ekosystemy, zachęcając nas do refleksji nad znaczeniem zachowania wokół nas zróżnicowanego i bogatego środowiska.

Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki.

Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę.
Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards

Majorka, największa z wysp archipelagu Balearów, słynie z międzynarodowych kurortów. Odwiedzimy południowo-wschodnią część wyspy, znaną z jaskiń, piaszczystych plaż i urokliwych zatoczek. Tu spędzają wakacje Majorkanie. Rzymianie mieli w tej części Majorki jeden ze strategicznych portów. Porto Cristo przez wieki było rybacką osadą, zasłynęło podczas hiszpańskiej wojny domowej, kiedy republikanie dokonali tutaj desantu, by odbić wyspę z rąk falangistów. Wydarzenie to upamiętnia pomnik. Porto Cristo to miasteczko, które w latach 60. zamieniło się w gwarny kurort. Bogaci i sławni Majorkanie kupują tu domy. Jeden z nich odwiedzimy. Skorzystamy też z zaproszenia na ucztę kulinarną. Todros farcitis amb carxofes i ous, czyli zapiekanki z karczochów, rydzów, jajek i wróbli, które są tu prawdziwym przysmakiem. Zwiedzimy także miasteczko Colom, które nazwę zawdzięcza Krzysztofowi Kolumbowi. Poznamy historię austriackiego arcyksięcia Ludwika Salwatora, pisarza i odkrywcy, który pod koniec XIX w. osiedlił się na Majorce.

W tym odcinku Radek Brzózka pokazuje, jak nauka radzi sobie z odkrywaniem przeszłości. Wiele osób wątpi w ustalenia naukowców dotyczące naszej historii, wieku Ziemi, itp. Ale jeśli połączymy wiedzę archeologów, antropologów, historyków, fizyków, chemików, biologów, to na podstawie tych wszystkich śladów, które przetrwały do naszych czasów, możemy odtworzyć wydarzenia sprzed tysięcy, a nawet milionów lat! Czy to nie jest fascynujące?

W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego.

W tym odcinku właściwie każdy z bohaterów ma jakąś tajemnicę. Największą z nich jest tajemnica Ala, który w ukryciu przed królową Kaliną spotyka się z Wandą - czarownicą z Przełęczy. Prezentuje jej doświadczenie, w którym powstaje mgła.

W tym odcinku z wizytą do królowej Kaliny przybywa król Mateusz, który, jak się okazuje, jest bardzo samotny i zakochany. Al samotność króla wiąże z tematem samotnych pierwiastków. A jego zakochanie wykorzystuje jako pretekst do zaprezentowania doświadczenia wzajemnego przyciągania się magnesów.