TVP Nauka - Program TV na poniedziałek 10 kwietnia 2023

W kolejnym odcinku sprawdzimy, jak pracując w takim terenie jak Bieszczady, czyli mocno naznaczonym historią,
trochę na powrót zaanektowanym przez naturę, leśnikom udaje się godzić potrzebę użytkowania lasu, ochrony
przyrody oraz udostępnienia go ludziom. Odpowiemy na pytanie, czy to w ogóle daje się pogodzić.
Przewodnikami Tomasza Zielonki będą Marcin Scelina oraz Wojciech Głuszko z Nadleśnictwa Baligród.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk.

Dokument o tym, w jaki sposób człowiek wpływa na życie na ziemi i jak sztuczna inteligencja pomaga w likwidacji niektórych szkód przez nas sprowokowanych. Rozmowa z szalonym naukowcem, który prywatnie stworzył robota na wzór istoty ludzkiej z aktywnymi nerwami. Nieoczekiwanie robot rozwinął świadomość.

Słońce widzimy jako świetlistą kulę na niebie. Ale nie jest to jedyne jego oblicze. To przede wszystkim gigantyczny reaktor termojądrowy. Życie na Ziemi istnieje dzięki energii dostarczanej przez naszą gwiazdę. Wszystkie procesy zachodzące na Słońcu w sposób bezpośredni wpływają na procesy na Ziemi. Od energii dostarczanej żywym organizmom po odnawialne źródło elektryczności dla naszej cywilizacji. Słońce zasila naszą planetę, ale może także stanowić dla niej zagrożenie. Dokument zaprasza na niezwykłą wyprawę w poszukiwaniu odpowiedzi o rolę Słońca dla Ziemi. Pokażemy zapierające dech w piersiach oblicze naszej dziennej gwiazdy oglądane przez największy teleskop słoneczny w Polsce. Sprawdzimy, w jaki sposób zmienia się Słońce i jak przekłada się to na zmiany na naszej planecie. Właśnie takie jest Słońce - nasze źródło życia.

Co było pierwsze: jajko czy kura? W tej kwestii autor dokumentu nie pozostawia żadnych wątpliwości.
I jeszcze jedno jest pewne: że jajko to prawdziwy cud natury.
Jajka różnią się nie tylko wielkością, także kształtem są okrągłe, długie i wąskie, spiczaste, owalne;
barwą - mogą być jasne i gładkie, niebieskie, zielone, w cętki, kropki, pręgowane, nakrapiane, plamkowane,
w rozmaite desenie; twardością skorupki do zrobienia otworu w jajku strusia potrzebna jest nawet wiertarka.
Dla ornitologów jajka są nie mniej ważnym przedmiotem badań niż same ptaki.
W Górnośląskim Muzeum Przyrodniczym w Bytomiu znajduje się unikatowa kolekcja oologiczna,
a niektóre z przechowywanych tam okazów mają grubo ponad 100 lat. Jest to zarazem jeden z największych
tego typu zbiorów w Polsce. Z kolei najbardziej kolorową kolekcję jajek i równie okazałą można spotkać
w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, gdzie znajduje się wielka ekspozycja wielkanocnych pisanek:
10 tysięcy eksponatów zbieranych od XIX wieku.
Głównym tematem filmu Marcina Krzyżańskiego jest właśnie Wielkanoc i nierozerwalnie łączące się
z tym świętem kolorowe jajka. Pisanki w wielu kulturach uchodzą za symbol odradzającego się życia,
symbol płodności, wiąże się z nimi wiele legend, są ważnym elementem ludowych tradycji i obyczajów:
pisanki zawieszone w sadzie gwarantują urodzaj, pozostawione po świętach w domu chronią przed
uderzeniem pioruna. Dziś wszystkie kolorowe jajka zazwyczaj nazywamy pisankami, ale dawniej nosiły
różne nazwy w zależności od techniki wykonania: malowanki, kraszanki, oklejanki.
Wiek najstarszych pisanek sięga pięciu tysięcy lat, pochodzą z wykopalisk w Mezopotamii. Sztuka
zdobienia jaj była także znana Egipcjanom, Grekom, Rzymianom, Chińczykom. Do Europy ten zwyczaj
przywieźli Persowie. Najstarsze pisanki znalezione w Polsce pochodzą z X wieku. Niekwestionowaną
stolicą malowanych jaj jest u nas małopolska wieś Zalipie. Pisanki mienią się tu wszystkimi kolorami
kwiatów majowej łąki. W Zalipiu istnieje Dom Malarek, gdzie kultywuje się stare tradycje, pieczołowicie
przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Nikt nie wyobraża sobie Wielkanocy bez koszyczka z pisankami, który ściśle nawiązuje do polskiej
tradycji obchodzenia świąt wielkanocnych. Tymczasem w początkach chrześcijaństwa Kościół traktował
malowanie jaj jako zwyczaj pogański. Prawo surowo też zabraniało jedzenia jaj w Wielkanoc. Zakaz ten
został oficjalnie zniesiony dopiero w XII wieku.


Film dokumentalny, Polska 2007
Scenariusz i realizacja: Marcin Krzyżański
Zdjęcia: Zbigniew Jarosz, Konrad Kata, Krzysztof Skrok

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk.

Sir David Attenborough wyrusza w ekscytującą przygodę na poszukiwanie świateł natury. Podróż zaprowadzi widzów w głąb oceanu, do klaustrofobicznych jaskiń i lasów nocą. Na lądzie migoczą i świecą świetliki, grzyby, a nawet dżdżownice. Ale to w oceanach, bardziej niż gdziekolwiek indziej na Ziemi, bioluminescencja rzuca swoje niezwykłe światła. Niektóre ryby głębinowe i kałamarnice mogą zapalić się tylko dlatego, że w ich ciałach żyją bakterie luminescencyjne. Jak i dlaczego organizmy wytwarzają żywe światła? Przez wieki mogliśmy oglądać ich piękno tylko gołym okiem. Teraz po raz pierwszy możemy uchwycić najsłabszy blask świetlistego życia, używając kamer ponad 4000 razy czulszych niż dziesięć lat temu. A nowa generacja łodzi podwodnych i robotów umożliwiła naukowcom penetrację głębin morskich. Dzięki nim możemy zrozumieć dziwne relacje symbiotyczne, procesy chemiczne i anomalie genetyczne. Możemy oglądać tysiące świetlików, które zapalają i gaszą swoje lampki, aby przyciągnąć partnerki, a w niektórych ekstremalnych miejscach obserwujemy, jak zwierzęta wykorzystują swój magiczny blask do polowania, ostrzegania i łączenia się w pary. Bioluminescencja jest wszędzie w glebie, na lądzie, w oceanach. Niech stanie się światłość z Sir Davidem Attenborough! NAGRODY: Jackson Hole Wildlife Film Festival 2017 (Wyoming, USA): Best Host/ Presenter Led Program; Green Screen Film Festival 2017 (Eckernförde, Germany): Praising Mention for Advancement in Camera Technology; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): NHK Science Award; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): Technical Innovation Award > br > ; Jackson Hole Wildlife Film Festival, Science Media Awards 2016 (Jackson, USA): Grand Helix Award > br > ; Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Golden Dolphin (Category: Nature, Environment & Ecology); Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Black Dolphin (Category: Best Camera); Wildlife Film Festival Rotterdam 2016 (Rotterdam, Netherlands): Jury Award in Best Film Professional.

Historia ryb żyjących w lesie. A także w glebie, która ten las karmi. Oraz w drapieżnikach, padlinożercach, a nawet roślinożercach zamieszkujących ten las. Szkocki łosoś atlantycki, król ryb jest nie tylko największą zdobyczą każdego wędkarza, ale także kluczowym elementem budulcowym złożonego ekosystemu leśnego. W zamian łososie potrzebują wsparcia od bogatego i zróżnicowanego środowiska, które rozciąga się daleko poza brzegami ich rzeki. Niestety, postępujące przez stulecia zubożenie naturalnych lasów Szkocji oraz dzikiej przyrody, która je ukształtowała, zubożyło także rzeki, a tym samym zdziesiątkowało ogromne niegdyś ławice łososi w tych rzekach żyjące. Dziś ten wspaniały gatunek ryb, niegdyś symboliczny dla wód kaskadowych rzek Szkocji, jest zagrożony jak nigdy dotąd.

W grudniu 2020 roku doszło do niecodziennego zjawiska. Na niebie dwie największe planety Układu Słonecznego zbliżyły się na bardzo niewielką odległość. Jowisz i Saturn zlały się niemal w jeden punkt na nieboskłonie. Tak bliskiego spotkania obu planet nie oglądano na niebie od blisko 800 lat. Według jednej z teorii, to właśnie koniunkcja Jowisza i Saturna była tzw. Gwiazdą Betlejemską, która doprowadziła biblijnych mędrców do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa. W środku pandemii COVID - 19 Fundacja Nicolaus Copernicus zorganizowała wyprawę na La Palmę, by z największego europejskiego obserwatorium astronomicznego na półkuli północnej obserwować to niecodzienne zjawisko. W filmie odpowiadamy na pytania dotyczące tego, czym jest koniunkcja, kiedy występuje i czy jest niebezpieczna dla nas na Ziemi.

Wyprawa na Wybrzeże Portugalii. Jedno z najbardziej zadziwiających środowisk wybrzeży oceanicznych w Europie. Ukształtowane z biegiem wieków przez żywioły, tworzy płynną granicę między lądem a morzem. Prawdziwym wyzwaniem jest przetrwać miejscowe ekstremalne zmiany. Wędrowcy przemierzający tę wspaniałą krainę zdołali się jednak przystosować do trudnego środowiska. Bogate wody przybrzeżne zapewniają przetrwanie wielu organizmom. Każdy z nich ma własną historię. Pośrodku Atlantyku znajduje się imponujący świat. Azory. Piękno tego podwodnego królestwa tkwi w niezwykłej równowadze pomiędzy malowniczym a dziwacznym
światem. Portugalia to położony najdalej na zachód kraj Europy i zarazem ostatni fragment lądu przed wielkim Oceanem Atlantyckim. Silna więź łącząca Portugalczyków z morzem jest równie stara jak sam kraj. Przed wiekami ludzie, którzy osiedlili się na wybrzeżu, musieli nauczyć się ujarzmiać hojny, ale i srogi ocean. To dało początek epoce wielkich odkryć geograficznych i wybitnych żeglarzy. Dziś stoją przed nami inne wyzwania.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Nausicaa we Francji jest największym akwarium w Europie. Jego główny basen równy jest wielkości czterech basenów olimpijskich. Od architektury tego obiektu po logistykę sprowadzenia setek gatunków zwierząt, dla których Nausicaa jest teraz ich domem, zanurzamy się wraz z twórcami tego filmu w niezwykłą podróż do tego wyjątkowego projektu.

Dokument, w którym w czterech częściach widzowie mają okazję obserwować naszą planetę i życie
na niej z lotu satelity. To przełomowa technika filmowania, która przyniosła niesamowite rezultaty.
Stada słoni wędrujące w poszukiwaniu wody, wirujące błękity kwitnącego planktonu, kolonie pingwinów,
zorza polarna czy światła miast widziane z kosmosu. Czegoś takiego jeszcze nie można było oglądać.
Czy takie widoki z kosmosu mogą nas zmobilizować do dbania o naszą planetę? To był również powód
zrealizowania tej serii.
Odcinek. 1. New Perspective.
Satelity odkrywają nieznane wcześniej kolonie pingwinów oraz tajemnicze lodowe kręgi, które mogą zagrażać młodym
fokom. Dokonują też zaskakujących odkryć w najodleglejszych zakątkach Ziemi. Za każdym obrazem kryje się jakaś historia.
Oto nasz dom; nigdy wcześniej go w ten sposób nie oglądaliśmy. Ziemię okrąża ponad tysiąc satelitów. Niektóre z nich
przesyłają nam obrazy tak szczegółowe, że widzimy na nich poszczególne zwierzęta. Możemy też jednocześnie śledzić je
na ziemi. Kenia, Afryka Wschodnia. Zielone brzegi rzeki. Przy uważnym spojrzeniu widać szare cielska. To rodzina słoni.
Wyruszyliśmy w kosmos w poszukiwaniu innych światów. Ale gdy tylko spojrzymy wstecz, widzimy, jak wyjątkowy jest
nasz dom.

W grudniu 2020 roku doszło do niecodziennego zjawiska. Na niebie dwie największe planety Układu Słonecznego zbliżyły się na bardzo niewielką odległość. Jowisz i Saturn zlały się niemal w jeden punkt na nieboskłonie. Tak bliskiego spotkania obu planet nie oglądano na niebie od blisko 800 lat. Według jednej z teorii, to właśnie koniunkcja Jowisza i Saturna była tzw. Gwiazdą Betlejemską, która doprowadziła biblijnych mędrców do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa. W środku pandemii COVID - 19 Fundacja Nicolaus Copernicus zorganizowała wyprawę na La Palmę, by z największego europejskiego obserwatorium astronomicznego na półkuli północnej obserwować to niecodzienne zjawisko. W filmie odpowiadamy na pytania dotyczące tego, czym jest koniunkcja, kiedy występuje i czy jest niebezpieczna dla nas na Ziemi.

Sir David Attenborough wyrusza w ekscytującą przygodę na poszukiwanie świateł natury. Podróż zaprowadzi widzów w głąb oceanu, do klaustrofobicznych jaskiń i lasów nocą. Na lądzie migoczą i świecą świetliki, grzyby, a nawet dżdżownice. Ale to w oceanach, bardziej niż gdziekolwiek indziej na Ziemi, bioluminescencja rzuca swoje niezwykłe światła. Niektóre ryby głębinowe i kałamarnice mogą zapalić się tylko dlatego, że w ich ciałach żyją bakterie luminescencyjne. Jak i dlaczego organizmy wytwarzają żywe światła? Przez wieki mogliśmy oglądać ich piękno tylko gołym okiem. Teraz po raz pierwszy możemy uchwycić najsłabszy blask świetlistego życia, używając kamer ponad 4000 razy czulszych niż dziesięć lat temu. A nowa generacja łodzi podwodnych i robotów umożliwiła naukowcom penetrację głębin morskich. Dzięki nim możemy zrozumieć dziwne relacje symbiotyczne, procesy chemiczne i anomalie genetyczne. Możemy oglądać tysiące świetlików, które zapalają i gaszą swoje lampki, aby przyciągnąć partnerki, a w niektórych ekstremalnych miejscach obserwujemy, jak zwierzęta wykorzystują swój magiczny blask do polowania, ostrzegania i łączenia się w pary. Bioluminescencja jest wszędzie w glebie, na lądzie, w oceanach. Niech stanie się światłość z Sir Davidem Attenborough! NAGRODY: Jackson Hole Wildlife Film Festival 2017 (Wyoming, USA): Best Host/ Presenter Led Program; Green Screen Film Festival 2017 (Eckernförde, Germany): Praising Mention for Advancement in Camera Technology; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): NHK Science Award; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): Technical Innovation Award > br > ; Jackson Hole Wildlife Film Festival, Science Media Awards 2016 (Jackson, USA): Grand Helix Award > br > ; Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Golden Dolphin (Category: Nature, Environment & Ecology); Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Black Dolphin (Category: Best Camera); Wildlife Film Festival Rotterdam 2016 (Rotterdam, Netherlands): Jury Award in Best Film Professional.

Program przyrodniczy, w którym prowadzący Łukasz Bożycki - porusza różne aspekty życia
zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań.
Bohaterem dzisiejszego odcinka jest mieszkaniec polskiego wybrzeża - biegus zmienny.
Poznamy sekret jego długowieczności oraz jego nietypowe podejście do macierzyństwa.

Słońce widzimy jako świetlistą kulę na niebie. Ale nie jest to jedyne jego oblicze. To przede wszystkim gigantyczny reaktor termojądrowy. Życie na Ziemi istnieje dzięki energii dostarczanej przez naszą gwiazdę. Wszystkie procesy zachodzące na Słońcu w sposób bezpośredni wpływają na procesy na Ziemi. Od energii dostarczanej żywym organizmom po odnawialne źródło elektryczności dla naszej cywilizacji. Słońce zasila naszą planetę, ale może także stanowić dla niej zagrożenie. Dokument zaprasza na niezwykłą wyprawę w poszukiwaniu odpowiedzi o rolę Słońca dla Ziemi. Pokażemy zapierające dech w piersiach oblicze naszej dziennej gwiazdy oglądane przez największy teleskop słoneczny w Polsce. Sprawdzimy, w jaki sposób zmienia się Słońce i jak przekłada się to na zmiany na naszej planecie. Właśnie takie jest Słońce - nasze źródło życia.

Gwiazdy, których nie było czy ślady po obcych cywilizacjach, jakie nigdy nie istniały. W badaniach kosmosu nigdy nie brakowało pomyłek. Nauka z natury polega jednak na ciągłym korygowaniu takich błędów. W tym programie pokażemy, w jaki sposób nawet fałszywe odkrycia przyczyniają się do rozwoju wiedzy o kosmosie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.

Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.