TVP Rozrywka - Program TV na poniedziałek 05 czerwca 2023

Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę na podstawie jej potencjału historycznego, kulturowego, przyrodniczego i rekreacyjnego. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.
Bohater kolejnego odcinka to Opera i Filharmonia Podlaska Europejskie Centrum Sztuki. To największa instytucja artystyczna północno - wschodniej Polski i zarazem najnowocześniejsze centrum kulturalne tej części Europy. Europejskie Centrum Sztuki imienia Stanisława Moniuszki powstało na podstawie projektów pracowni architektonicznej Marka Budzyńskiego. Szklane powierzchnie łączone z betonem oraz minimalizm z elementami drewna mogą przypominać dwa inne projekty jego autorstwa: Bibliotekę Uniwersytecką oraz Gmach Sądu Najwyższego w Warszawie. Ważnym elementem gmachu jest natura. Dookoła budynku oraz na tarasach widokowych rozciągają się ogrody, oczka wodne i charakterystyczna dla Podlasia roślinność. To wszystko sprawia, ze budynek idealnie wtapia się w otoczenie. Opera i Filharmonia Podlaska zachwyca swoją nowoczesnością, wspaniałą atmosferą oraz repertuarem, w którym można znaleźć zarówno klasykę, jak i rozrywkę. Nic więc dziwnego, że ściągają tu ludzie z całej Polski.

Karol kontynuuje kulinarną podróż po Żuławach. Tym razem zajmie się historią serów żuławskich. Były to jedne z pierwszych
serów dojrzewających produkowanych na naszych ziemiach. Ich wytwarzanie rozpoczęto już w czasach krzyżackich, ale
dopiero przybycie niderlandzkich osadników w XVI wieku przyspieszyło rozwój lokalnego serowarstwa. Wysokie umiejętności
i wiedza przywieziona przez nich z Holandii, staranność i czystość, ale przede wszystkim obfitość soczystych żuławskich
pastwisk zapewniła tym serom niezwykłą renomę. W dawnej Rzeczpospolitej były niezwykle cenione, zwłaszcza przez polską
szlachtę.
Produkowane przez kilka wieków aż do 1945 roku sery trafiały na stoły smakoszy Berlina, Królewca, Torunia a nawet Moskwy.
Po wojnie zniknęły wraz z potomkami niderlandzkich osadników. Po kilkudziesięciu latach grupa zapaleńców postanowiła
odtworzyć recepturę i sposoby wytwarzania tych serów. Jak wygląda produkcja żuławskiego sera, jaka była jego historia i jak
można go wykorzystać do potraw? Oto zadania Karola w tym odcinku.
Karol zaprezentuje trzy propozycje potraw z serami żuławskimi. Pierwszą będzie pieczona perliczka pod chrustem z sera
i szpinaku. Druga to kotleciki z sera żuławskiego i ciecierzycy w aromatycznym sosie. A trzecia to kwaśna zupa z klopsami
i młodym serem żuławskim.

ODC. 1
TURYSTYCZNY RAJ

Zanzibar na Oceanie Indyjskim jest największą wyspą archipelagu o tej samej nazwie. Od Krakowa dzieli ją 20 godzin lotu
z przesiadką we Frankfurcie i Addis - Abebie oraz dwoma międzylądowaniami, w Chartumie i Dar es - Salaam. Czy warto się
tak męczyć? Robert Makłowicz twierdzi, że tak, bo Zanzibar to istny raj. Miejsce wymarzone na wakacje. Turyści mieszkają
tu w niedużych willach położonych wśród palm, a cudownie ciepła woda jest na wyciagnięcie ręki.
Nastepnego dnia po przylocie, nad basenem, Robert przygotował kilka dań śniadaniowych w stylu suahili. Do tego soki
owocowe, oczywiście ze świeżych owoców rosnących na wyspie. Miejscowi kucharze mają tu właściwie wszystko pod ręką.
Przy każdej kuchni jest ogródek warzywny z przyprawami. Na matach przed jadalnią suszą się bulwy manioku, tarty kokos
i oczywiście egzotyczne przyprawy.
Czarni pracownicy ośrodka stołują się oddzielnie. Stołówka pracownicza to ławy pod trzcinowym dachem. Robert został
zaproszony na lunch. W menu papka kukurydziana wyglądająca jak owsianka, sos, zielone warzywo kalalu, przypominające
szpinak i druga papka z manioku. Lepi się to ręką, moczy w sosie i zajada.
Po lunchu pora na spacer. Prosta nieutwardzona droga prowadzi do wioski o nazwie Kama. Wzdłuż drogi stoją niewielkie zabudowania i sklepiki. Wioska jest autentyczna, nie żaden skansen; domy o tradycyjnej konstrukcji, z patyków i gliny.
Mężczyźni czekają na pracę; może ktoś wynajmie ich do zbioru owoców mango.
Robert dotarł do miejsca o nazwie Kendwa Rocks. To kolonia domków kampingowych, które oznaczono nazwami różnych afrykańskich krajów. Jemu przypadła akurat Kenia. W domkach tylko się śpi. Prawdziwe życie toczy się na plaży. Można
tam kupić sobie kokosa, wypić cudownie ożywczą wodę kokosową albo zamówić w barze egzotycznego drinka w wysokiej
szklance. Robertowi najbardziej smakuje drink Kendwa libre; jest to pulpa z mango z mleczkiem kokosowym i ciemnym
rumem. Same witaminy!
Szef kuchni Yussuf zaprosił Roberta na nocną kolację z programem taneczno - muzycznym. W zielonym patio na matach rozłożonych na ziemi siedzą goście, szef kuchni w białej czapie nakłada z glinianych garnków wonne potrawy, a dwie czarne tancerki w strojach egzotycznych pląsają w rytm afrykańskiej muzyki. Takie spotkania o nazwie swahilli dinner są bardzo
cenione przez turystów na Zanzibarze.

Sprawdzone receptury na pyszne, proste i zdrowe dania, którymi zachwycisz rodzinę i znajomych. W odcinku szefowa kuchni, Jola Kleser, przygotowuje jedną potrawę od początku do końca. Podpowiada, jak oszczędzić w kuchni czas i jak efektownie zaprezentować danie.

Codzienny, od poniedziałku do piątku, teleturniej oparty na formule krzyżówki. Czworo uczestników zmierzy się ze sobą, by zdobyć tytuł finalisty dnia i uzyskać tym samym możliwość wzięcia udziału w finale tygodnia.

Odcinek rozpoczyna się życzeniami świątecznymi i krótką wizytówką ze świątecznie udekorowanych ulic amazońskiego miasta. Wojciech Cejrowski pokazuje nam swoje ulubione miejsca w Iquitos, mieście, które od lat stanowi jego bazę wypadową do wypraw w głąb Amazonii. Ekipa wyposażona w kamerę pokazuje zwykły dzień Wojciecha Cejrowskiego w Iquitos. Obserwujemy utrwalone na taśmie miejsce, gdzie zawsze się zatrzymuje, budki, w których jada śniadanie, znajomego sprzedawcę soków, a także jego biuro - zaprzyjaźnioną kawiarnię, w której urzęduje i w której prowadzi negocjacje z amazońskimi przewodnikami.
Wojciech Cejrowski przedstawia swojego pierwszego przewodnika i opowiada, dlaczego w Iquitos jest tak mało samochodów. Ale Iquitos kojarzy się także z anarchią. W tym mieście władza państwowa praktycznie nie istnieje. Nie płaci się tu podatków, sanepid nikomu nie zabrania ulicznego handlu, a miejscowe "kasy fiskalne" to po prostu puszki po piwie pełne zarobionych monet.

Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano
o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne
epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one
w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy Albrecht Hohenzollern
sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu.
W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich ziemie te przypadły
elektorowi brandenburskiemu.
Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie
wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi
Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein - Stoliński. W 1670 r.
musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji
ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo
protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta
Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r.
Burzliwe dzieje Kalksteina - Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu
telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic,
w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii
do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu,
pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego
pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo - przygodowy,
a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi
i oczywiście miłość. Całość skonstruowana na zasadzie powieści - rzeki,
składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok,
poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie,
w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Łączynku,
Krakowie i in. , a malownicze plenery, m. in. pod Augustowem. W głównych
rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard
Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper.
Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły: piękna starościanka Anna
(Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz
Dmochowski), oraz impetyczna szlachcianka Magda (Anna Seniuk).
Do Lecka zbliża się cwałem kilku jedźców pod wodzą pułkownika Dowgirda.
W sali miejskiego ratusza toczy się właśnie proces przeciwko mieszczaninowi
Stolpeckiemu oskarżonemu o zdradę stanu - działanie na rzecz powrotu Prus
do Polski. Namiestnik elektora, von Hollstein, żąda kary śmierci. Na salę
rozpraw wkracza na czele zbrojnych pułkownik rajtarii elektorskiej, Krzysztof
Dowgird. Rzuca pod nogi namiestnika szpadę oficerską, publicznie protestując
przeciw gwałceniu prawa.
Wymówiwszy służbę elektorowi, on i jego ludzie stają do walki z dragonami
rotmistrza Zaremby. Tym razem rotmistrz triumfuje - nie udaje się uwolnić
oskarżonego Stolpeckiego, w walce giną najbliżsi przyjaciele Dowgirda, on sam
trafia do więzienia. Na wolności pozostaje jedynie Kacper. W czasie uczty
na zamku Hollsteina sprytny wachmistrz dostaje się do celi i uwalnia więźnia.


Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska 1973
Reżyseria: Andrzej Konic
Scenariusz: Antoni Guziński, Ryszard Pietruski
Zdjęcia: Antoni Wójtowicz
Muzyka: Waldemar Kazanecki
Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław
Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy
Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław
Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka i inni

Kacprowi mylą się dni tygodnia. Rodzicielski pocałunek wywołuje dyskusję o zarazkach. Kuba i Filip martwią się, że będą tacy sami jak ich ojcowie. Kuba sposobem załatwia z Ludwikiem zgodę na wycieczkę klasową. Kacper i Kuba przyłapują rodziców na grzebaniu w ich rzeczach. Kacper chce przygarnąć kotka i próbuje przekonać rodziców do tego pomysłu. Tomek "sprzedaje" Kubie sposoby na dziewczyny. Rodzinna dyskusja przy kolacji o legalizacji używek.

Natalia próbuje przekazać chłopcom dobre wieści o ciąży jej najlepszej przyjaciółki Marii. Wiadomość o ciąży Marii poruszy całą familię Boskich, nie wspominając o samej zainteresowanej. Kacper sprytem ucieka od obowiązków domowych. Zosia testuje cierpliwość Natalii, zadając jej serię pytań: "a dlaczego..?". W trosce o zdrowie Ludwika, Tomek zacznie biegać z ojcem. Boscy z przyjaciółmi wspominają najwspanialsze chwile z chłopcami.

Codzienny, od poniedziałku do piątku, teleturniej oparty na formule krzyżówki. Czworo uczestników zmierzy się ze sobą, by zdobyć tytuł finalisty dnia i uzyskać tym samym możliwość wzięcia udziału w finale tygodnia.

W swojej kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa opowie o potrawach z jaj. Kulinarnie każdemu Polakowi okres Wielkanocy
kojarzy się właśnie z jajkiem, często barwnie ukraszonym. Na co dzień jajko zazwyczaj spożywamy na śniadanie. A jakie
potrawy z jaj jadali dawni Polacy? Od wieków jajo uważane było za pokarm wartościowy, lekki, przypisywano mu nawet
lecznicze czy wręcz magiczne własności. W staropolskich książkach kucharskich znajdziemy receptury na potrawy z jaj
z winem, korzeniami, śledziami, świeżymi ogórkami a nawet z ikrą z karpia. Zaletą jaj jest szybki czas przygotowania
i delikatny smak, który pasuje do wielu najrozmaitszych składników. Karol sięgnie do polskich przepisów kulinarnych sprzed
dwóch wieków, ale oczywiście złamie je na swoją modłę.
Karol zaprezentuje trzy potrawy: 1/ Omlet ze śledziem i szparagami; 2/ wzorowana na angielskiej potrawie bread and butter
zapiekanka z jaj, śmietanki i bułeczek; 3/ omlet z wędzoną makrelą, szpinakiem, kaparami i sałatką z buraków.

Zanzibar City to najważniejsze miasto na wyspie Zanzibar. Jego historyczna część nosi nazwę Stone Town. Najpiękniejszą
budowlą jest tu dawny pałac sułtański, zwany domem cudów. Miasto leży zaledwie 6 stopni od równika, gdzie słońce
wschodzi i zachodzi o stałej porze przez cały rok.
Robert Makłowicz zawitał do Stone Town około 6:30, wraz ze wschodem słońca. Ma zamiar zostać do zmroku, czyli do
18.30. Chce zobaczyć, jak wygląda życie w kamiennym mieście. Spacer zaczyna od Gizenga Street, jednej z wielu wąskich
i zakrzywionych uliczek nabrzeża. Bryzy tu nie czuć, ale jest zbawienny cień. Właśnie nim Robert przemyka się do
najciekawszych miejsc w Stone Town. Przy miniplacyku na skrzyżowaniu uliczek znajduje się lokal z ofertą dla miejscowych.
Robert ogląda specjały wystawione w witrynie. W środku degustuje zestaw śniadaniowy: kulki ziemniaczane, ciastko ryżowe,
słodkie placki z mleka skondensowanego i pierożki samosa. Do picia podają tu spiced tea, czyli herbatę z przyprawami.
Stone Town to po prostu kamienne miasto. Nie jest to jednak zwykły kamień, ale skała koralowa, widać w niej fragmenty
koralowca i muszle. Ściany budynków mają metr grubości - dla ochrony przed upałem. Cała wyspa jest zbudowana ze
skamieniałego koralu. Przy wielu domach można zobaczyć kamienne murki służące zazwyczaj do siedzenia. Kiedy w marcu
i kwietniu padają ulewne deszcze, uliczki zamieniają się w rwące potoki, ludzie chodzą wtedy suchą stopą po tych murkach.
Na jednej z uliczek Robert zauważył kawiarnię w stylu europejskim. Ma okazję sprawdzić, czy na Zanzibarze można napić
się dobrej kawy. Zamawia spiced coffee, czyli kawę z przyprawami, do tego passion fruit tart, czyli ciastko z marakują.
Szefową kawiarni jest pani Asmah Shabani, która w 2009 roku została mistrzynią Zanzibaru baristów. Kawiarnia jest czynna
do zmroku. O szóstej wieczór zamykają.
Wzmocniony kawą Robert udaje się na słynny Estella Market - targ miejski, który, na szczęście, jest zadaszony. Ogląda
stoiska z rybami, a w dziale warzywno - owocowym podziwia dorodne owoce mango i piękne kolory przypraw, zwłaszcza
ostrej papryczki chili i wanilii. Po czym sam przystępuje do akcji. Na kuchni "wypożyczonej" od ulicznego kucharza gotuje
słynną na wyspie zupę Zanzibari mix. Zaś daniem głównym tego odcinka jest tuńczyk w sosie curry z plackami czapati.
5 września 1949 roku w Stone Town przy Shangani Street urodził się niejaki Farrokh Bulsara, znany światu jako Freddie
Mercury. Na wyspie jest restauracja/bar o nazwie Mercury, gdzie Robert wpadł na piwo. Wewnątrz lokalu, na ścianach wiszą
zdjęcia słynnego muzyka.
Słońce chowa się już za horyzontem. Nagle robi się zupełnie ciemno - jak to na równiku. Zmrok zapada w ciągu kilku minut,
jakby ktoś nagle zgasił światło. Miejscowa młodzież szuka ochłody w basenie. Gromada czarnych chłopaków szaleje na
plaży i kąpie się w morzu naprzeciwko bajkowego pałacu sułtańskiego. Skaczą do wody z wysokich murów nabrzeża. Jest
na co popatrzeć. Wkrótce tuż obok rozegra się inny spektakl. Właśnie o zmroku w dawnych ogrodach sułtańskich Forodhani
odbywa się wielki targ spożywczy. Dziesiątki stoisk, rusztów, garkuchni. Jest tu wszystko: ryby, kraby, ośmiornice, szaszłyki
z krewetek, małży, placki, ryż, słodkie ziemniaki, maniok. Robert zatrzymuje się przy panu wyciskającym sok z trzciny
cukrowej. Po czym z dwoma talerzami pełnymi morskich przysmaków z grilla zasiada na murku nad zatoką.

Tym razem Wojciech Cejrowski poszukuje siedzib plemienia Himba - jednego z ostatnich plemion na świecie, które do dziś pozostały wierne swoim zwyczajom. Znalezienie przedstawicieli Himba nie jest jednak łatwe: to nomadzi często zmieniający miejsce pobytu. W swojej wędrówce Wojciech Cejrowski odwiedza park narodowy, gdzie dowiaduje się, w jaki sposób zabezpieczyć się przed atakiem dzikich zwierząt. Odwiedza też miejscowe osady i przydrożne skanseny dla turystów. Czy jednak znajdzie prawdziwych Himba?

Wędrujący po Afryce Wojciech Cejrowski odnajduje wioskę plemienia Himba. Przekonuje wodza, by ten pozwolił jemu i ekipie zamieszkać w wiosce i filmować jej codzienne życie. Wraz z nim poznajemy zasady egzystencji tego plemienia.