magazyn-popularyzacja wiedzy 2022
- 04.04.2024 15:20- TVP Polonia odnalezione Obraz "Portret damy" Melchiora Geldorpa
"Portret damy" Melchiora Geldorpa. Obraz ...
"Portret damy" Melchiora Geldorpa. Obraz odzyskano dzięki skomplikowanemu, wielowątkowemu śledztwu amerykańskich służb, prowadzonemu w wyniku zgłoszenia MKiDN. Ciekawy trop doprowadził do osoby, która była w posiadaniu jednocześnie kilku polskich strat wojennych. Jan Popławski przez wiele lat prowadził praktykę lekarską w Sankt Petersburgu. Podczas swego pobytu nad Newą polski lekarz
zgromadził imponujący zbiór malarstwa europejskiego. Po jego śmierci w 1935 r. Muzeum Narodowe w Warszawie pozyskało prawie 100 obrazów z jego kolekcji, w tym prawdziwy creme de la creme dzieła Tintoretta i Rubensa. W marcu 1936 r. instytucja pokazała wspaniałe nabytki na specjalnie zorganizowanej wystawie. Otwarcie ekspozycji czasowej miało oprawę stosowną do rangi prezentowanych dzieł.
Wśród eksponowanych obrazów był też Portret damy - wizerunek nieznanej z imienia i nazwiska kobiety. Autorem dzieła jest Melchior Geldorp (1607 - 1637), malarz niemiecki, członek cechu malarzy w Kolonii. Malował on przede wszystkim portrety i sceny religijne. Portret damy to jedyne obecnie znane, sygnowane i datowane dzieło artysty. Wojenne losy obiektu pozostają nieznane. Po upadku powstania warszawskiego wiele ze znajdujących się jeszcze w obrębie miasta zbiorów padło ofiarą grabieży lub uległo zniszczeniu. Rozprzężenie dyscypliny wojskowej u schyłku wojny skutkowało częstymi kradzieżami dziel sztuki dokonywanymi na własna rękę przez żołnierzy i administrację niemiecką. Inne Niemcy wywieźli do składnic na Dolnym Śląsku, w Austrii i w Niemczech, gdzie często również padały łupem złodziei. Wśród nich najprawdopodobniej znajdował się obraz Geldorpa.
W 2011 r. amerykańskie służby DHS/ICE - Homeland Security Investigations, na podstawie zawiadomienia ze strony Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prowadziły sprawę dwóch dzieł Juliana Fałata, zrabowanych w czasie II wojny światowej z Muzeum Narodowego w Warszawie, które kilka lat wcześniej przeszły przez jeden z nowojorskich domów aukcyjnych. Śledztwo doprowadziło do zidentyfikowania kolejnych czterech obrazów, które pochodziły z Muzeum Narodowego w Warszawie i stanowiły polskie straty wojenne. Wśród nich znalazł Portret damy Melchiora Geldorpa ze wspomnianej kolekcji Popławskiego. Jak się okazało portret patrycjuszki został sprzedany na aukcji w Nowym Jorku w 2006 r. Amerykańscy śledczy odnaleźli obraz w 2016 r. w Los Angeles. Należał do Craiga Gilmore ’ a i Davida Crockera, którzy kupili go w dobrej wierze na nowojorskiej aukcji. Gdy dowiedzieli się o wojennych losach portretu, postanowili oddać go Muzeum Narodowemu w Warszawie. Co ważne w tej historii, mimo że portret jest sygnowany, obraz był sprzedany jako dzieło innego niderlandzkiego malarza, Paulusa Moreelse. Taka zmiana atrybucji, choć czasem wynika z niewiedzy, może też świadczyć o intencjonalnym działaniu sprzedającego, który w ten sposób zrywa nici wiążące obiekt z jego miejscem pochodzenia i prawdziwą historią. - 09.04.2024 08:25- TVP Kultura odnalezione Kolekcja okazów zoologicznych i książek utracona z przedwojennego Państwowego Muzeum Zoologicznego
Obiekty utracone ze zbiorów Państwowego ...
Obiekty utracone ze zbiorów Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie w 1939 r. , odzyskane w 2022 r. i przekazane do zbiorów Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk. Polskie straty wojenne to nie tylko dzieła sztuki, obiekty rzemiosła artystycznego czy zbiory archeologiczne i etnograficzne. W maju 2022 roku do Polski powróciła zagrabiona w czasie II wojny światowej cenna kolekcja okazów zoologicznych i książek naukowych, stanowiąca przed 1939 r. własność ówczesnego Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie. Dzięki owocnej współpracy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Haus der Natur w Salzburgu oraz Muzeum i Instytutem Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 37 okazów przyrodniczych i 46 książek wróciło do kraju. To pierwszy raz, nie licząc powojennej restytucji z 1946 r. , kiedy do Polski wróciła zrabowana w czasie wojny kolekcja okazów przyrodniczych. Rabunkiem zbiorów przyrodniczych zarówno w Warszawie w 1939 r. , jak i później w Krakowie w 1941 r. , kierował Eduard Paul Tratz zoolog, założyciel i ówczesny dyrektor Haus der Natur w Salzburgu. Jego przełożonym był Wolfram Sievers. Działali oni w ramach Einsatzkommando Paulsen, dowodzonego przez profesora archeologii Petera Paulsena oddziału utworzonego przez nazistowską organizację SS - Ahnenerbe (Dziedzictwo Przodków) w celu rabowania kolekcji naukowych, bibliotek, archiwów i dóbr kultury w Polsce. Obaj należeli do partii nazistowskiej, chodzili w mundurach SS. Po zakończeniu wojny, w czerwcu 1946 r. , nowy dyrektor Haus der Natur w Salzburgu, Maximilian Piperek, powiadomił władze okupacyjne, że w jego instytucji znajduje się majątek zrabowany z Polski. Wówczas na zlecenie polskich władz dr Maria Felińska zidentyfikowała w Haus der Natur ponad 200 obiektów z Polski, w tym 48 książek, 38 naukowych preparatów ssaków, czaszek i szkieletów oraz 121 preparatów ptaków. Powróciły one do Warszawy w kwietniu 1946 r. wraz z transportem dzieł sztuki odnalezionych przez Bohdana Urbanowicza na zamku Fishhorn w Zell am See. W 2000 r. w bibliotece Haus der Natur odkryto księgi z pieczęciami przedwojennego Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego i 15 marca 2000 r. w Ambasadzie RP w Wiedniu uroczyście przekazano je do Muzeum i Instytutu Zoologicznego PAN. 17 woluminów posiadało pieczęcie Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego, jednak kierownictwo Muzeum i Instytutu Zoologicznego PAN podjęło decyzje, że 7 pozycji pozostanie Haus der Natur jako dar polskiej instytucji, stanowiący wyraz wdzięczności i uznania dla postawy austriackiego naukowca prof. Eberharda Stübera, ówczesnego dyrektora Haus der Natur. Od roku 2010 Haus der Natur prowadzi projekt badawczy dotyczący historii tej instytucji, ze szczególnym uwzględnieniem lat 1938 - 1945, gdy muzeum było częścią organizacji SS - Ahnenerbe. Ważnym aspektem projektu jest rewizja zbiorów muzealnych oraz badania proweniencyjne kolekcji. W ramach tych badań udało się zidentyfikować następne obiekty zrabowane w czasie wojny z Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie, o czym władze Haus der Natur w 2017 r. poinformowały Ambasadę RP w Wiedniu. Przez ponad 2 lata trwały wspólne badania nad tymi obiektami prowadzone przez Haus der Natur i Muzeum Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk. Ostatecznie w październiku 2021 r. przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk odwiedzili Haus der Natur w Salzburgu, gdzie wspólnie dokonano oględzin wszystkich zidentyfikowanych oraz wzbudzających wątpliwości okazów przyrodniczych i książek. - 16.04.2024 08:25- TVP Kultura odnalezione Leon Wyczółkowski "Wiejska dziewczyna w żółtej chuście"
Zaginione - odnalezione
Zaginione - odnalezione
- 23.04.2024 08:25- TVP Kultura odnalezione Albert Edelfelt "Pod brzozami"